Πολίτες τρίτων χωρών πληρώνουν ίσες ασφαλιστικές εισφορές χωρίς όμως να χαίρουν των αντίστοιχων ίσων δικαιωμάτων με τους Έλληνες πολίτες. Οι οργανώσεις SolidarityNow και Generation 2.0 κατέθεσαν από κοινού αναφορά στο Συνήγορο του Πολίτη σχετικά με τη διάκριση στα ασφαλιστικά δικαιώματα αλλοδαπών εργαζομένων που έχει εισάγει η Εγκύκλιος 75/2011 του ΙΚΑ, διάκριση ανεπίτρεπτη απέναντι σε πολίτες που καταβάλλουν ίσες ασφαλιστικές εισφορές με τους Έλληνες.
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
ΑΝΑΦΟΡΑ
1. Του φιλανθρωπικού, μη κερδοσκοπικού σωματείου με την επωνυμία «Αλληλεγγύη Solidarity Now»
2. Της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «Generation 2.0»
Το άρ. 10 παρ. 1 και 2 Ν. 3996/2011 ορίζει τα πρόσωπα που θεωρούνται μέλη της οικογένειας του ασφαλισμένου και τις προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να πληρούν, ώστε να παρέχεται και σε αυτά ασφαλιστική κάλυψη και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, στον κύκλο των προσώπων αυτών περιλαμβάνονται ρητά και οι γονείς (φυσικοί ή θετοί), με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται, καθώς και τα άνεργα τέκνα μέχρι τη συμπλήρωση του 24ου έτους ή μέχρι τη συμπλήρωση του 26ου έτους, εφόσον είναι άνεργα και σπουδάζουν.
Στην παράγραφο 3 εδ. β΄ της ίδιας ως άνω διάταξης, ορίζεται ότι «ασφαλισμένοι πολίτες τρίτων χωρών επί μακρόν διαμένοντες και τα μέλη οικογένειας τους δικαιούνται παροχές ασθένειας εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις του π.δ.150/2006 (Α`160) (Οδηγία 2003/109ΕΚ) και διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα». Το άρ. 2 π.δ. 150/2006, για τον καθορισμό των μελών της οικογένειας παραπέμπει στο π.δ. 131/2006, στο άρθρο 4 του οποίου ορίζεται ότι «1. Ως μέλη οικογένειας υπηκόου τρίτης χώρας που εισέρχονται στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της οικογενειακής επανένωσης, νοούνται: α. Ο έτερος των συζύγων, εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του, καθώς και τα κάτω των 18 ετών άγαμα, κοινά τέκνα τους, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που έχουν νομίμως υιοθετηθεί στην Ελλάδα ή με απόφαση που είναι αυτοδικαίως εκτελεστή ή έχει κηρυχθεί εκτελεστή ή έχει αναγνωρισθεί το δεδικασμένο της στην Ελλάδα, β. Τα λοιπά, κάτω των 18 ετών, άγαμα τέκνα του συντηρούντος ή του ετέρου των συζύγων, συμπεριλαμβανομένων των τέκνων που έχουν, κατά τα ανωτέρω, υιοθετηθεί, εφόσον η άσκηση της επιμέλειας έχει νομίμως ανατεθεί για μεν τα τέκνα του συντηρούντος σε αυτό, για δε τα τέκνα του ετέρου συζύγου στο σύζυγο αυτόν».
Ως εκ τούτου, η παραπομπή του Ν. 3996/2011 που γίνεται σε άλλα νομοθετήματα προκειμένου να προσδιοριστεί ο κύκλος των δικαιούχων ασφαλιστικής κάλυψης για τις οικογένειες των επί μακρόν διαμενόντων μεταναστών, καταλήγει στο π.δ. 131/2006 με τίτλο «Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 2003/86/ΕΚ σχετικά με το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης». Ο νομοθέτης συνεπώς, δια των διαρκών παραπομπών, καθορίζει το πεδίο ασφαλιστικής κάλυψης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των νομίμως διαμενόντων, και δη επί μακρόν, και νομίμως εργαζομένων μεταναστών, όχι με κριτήρια κοινωνικά ή προνοιακά, με κριτήρια δηλαδή όμοια με αυτά που χρησιμοποιεί και για τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής του νόμου στους Έλληνες πολίτες, αλλά με το κριτήριο της οικογενειακής επανένωσης, δηλαδή με ένα κριτήριο παντελώς άσχετο με το ρυθμιζόμενο πεδίο.
Με την υπ’ αρ. 75/2011 Εγκύκλιο του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ) για την ασφαλιστική κάλυψη μελών οικογενείας, αναφέρεται άλλωστε ξεκάθαρα ότι «για τους υπηκόους τρίτων χωρών, παροχές ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης δικαιούνται ο, η σύζυγος και τα τέκνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στα παραπάνω διατάγματα και όχι οι γονείς ή άλλα μέλη (ενν. και τα τέκνα άνω των 18 ετών) αφού δεν περιλαμβάνονται στην οικογενειακή επανένωση».
Με δεδομένο ότι στα ζητήματα κοινωνικής ασφάλισης, το μείζον ή το ενδιαφέρον δεν είναι το χρώμα, η φυλετική ή εθνική καταγωγή ή η θρησκεία του ασφαλισμένου προσώπου, είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη ρύθμιση, περιορίζοντας σημαντικά τον κύκλο των δικαιούμενων ιατροφαρμακευτική περίθαλψη προσώπων που είναι αλλοδαποί επί μακρόν διαμένοντες, εισάγει αθέμιτη διάκριση λόγω καταγωγής, θέτοντας τους υπηκόους τρίτων χωρών σε μειονεκτική θέση σε σχέση με του Έλληνες πολίτες, παρά το γεγονός ότι καταβάλλουν τις ίδιες εισφορές, χωρίς διαφοροποίηση. Ως εκ τούτου, θεωρούμε ότι οι ως άνω διατάξεις ρυθμίζουν όμοια περιστατικά με ανόμοιο τρόπο χωρίς αιτιολογία, εισάγουν δηλαδή ανεπίτρεπτη διάκριση και ως εκ τούτου αντίκεινται ευθέως τόσο στο άρ. 5 παρ. 5 του Συντάγματος όσο και στο άρ. 3 παρ. 2 εδ. α΄ Ν. 4443/2016, με το οποίο ενσωματώνεται η κοινοτική νομοθεσία που αφορά την ίση μεταχείριση και τη μη διάκριση και στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης (Οδηγίες 2000/43/ΕΚ, 2000/78/ΕΚ, 2014/54/ΕΕ). Άλλωστε, η ως άνω ρύθμιση αντίκειται και στον Κώδικα Μετανάστευσης και συγκεκριμένα στο άρθρο 21 παρ. 2 σύμφωνα με το οποίο «…οι πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα ασφαλίζονται στους οικείους ασφαλιστικούς οργανισμούς και έχουν τα ίδια ασφαλιστικά δικαιώματα με τους ημεδαπούς».
Ως εκ τούτου, ζητάμε την παρέμβασή σας και παρακαλούμε για τις ενέργειές σας προκειμένου να παύσει η ανεπίτρεπτη διάκριση σε βάρος των αλλοδαπών εργαζομένων, νομίμως διαμενόντων, οι οποίοι καταβάλουν ίδιες με τους Έλληνες πολίτες ασφαλιστικές εισφορές απολαμβάνοντας –αδικαιολόγητα- σαφώς λιγότερες παροχές
