Η παρέμβαση του υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού στην ημερίδα: «Ανθρωποκεντρική και ποιοτική φροντίδα υγείας με έμφαση στα δικαιώματα των ασθενών»

Είμαστε στην τελική ευθεία για την επιτυχή ολοκλήρωση μιας παρατεταμένης και κρίσιμης διαπραγμάτευσης , που όλα δείχνουν ότι θα κλείσει με διαχειρίσιμο για την κοινωνία τρόπο τις εκκρεμότητες της αξιολόγησης, θα αντιστρέψει το σημερινό  κοινωνικό κλίμα ανασφάλειας και αβεβαιότητας και θα δώσει ώθηση στη συζήτηση για την αναδιάρθρωση του χρέους  και τη «χαλάρωση» του ασφυκτικού κλοιού στην οικονομία, την κοινωνία και τη χώρα.

Στο Σύστημα Υγείας, παρά τα συσσωρευμένα προβλήματα και τις διαχρονικές ελλείψεις,  γίνονται αισθητά πλέον βήματα βελτίωσης της λειτουργίας του ΕΣΥ και σταδιακής κάλυψης των κενών σε ανθρώπινο δυναμικό. Εξακολουθούμε πάντως να έχουμε μπροστά μας  μια δύσκολη εξίσωση : τήρηση των δημοσιονομικών περιορισμών και των συμφωνηθέντων με τους δανειστές +  μέτρα ανακούφισης και προστασίας των αδύναμων + στήριξη του ΕΣΥ με ανάπτυξη της ΠΦΥ +  διαρθρωτικές αλλαγές για τη συνολική ανασυγκρότηση του Συστήματος Υγείας  . Οι  διαπραγματεύσεις με τους «θεσμούς» για τα  θέματα του Υπουργείου Υγείας οδηγούν σε συμφωνία με κεντρικό στοιχείο τη δέσμευση για μεταρρυθμίσεις που έχουν στόχο την καθολική-ισότιμη-αποτελεσματική φροντίδα των πολιτών και ταυτόχρονα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του Συστήματος Υγείας.

Στη σημερινή ημερίδα το θέμα είναι “ανθρωποκεντρική φροντίδα με έμφαση στα δικαιώματα των ασθενών”. Θεωρούμε ότι αυτό ακριβώς είναι το ζητούμενο της πολιτικής υγείας. Ιδιαίτερα σε μια χώρα που το Σύστημα Υγείας της είχε και έχει έντονα νοσοκομειοκεντρικό και ιατροκεντρικό χαρακτήρα.  Και επειδή η συζήτηση αφορά τα δικαιώματα, οφείλουμε να πούμε ότι το βασικό και θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών είναι η εγγυημένη και χωρίς διακρίσεις πρόσβαση τους σε υψηλής ποιότητας ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και φροντίδα υγείας. Αυτή ήταν και η μεγάλη τομή που προωθήσαμε στην πολιτική υγείας: η αντιμετώπιση της «υγειονομικής φτώχειας» και η καθολική κάλυψη των ανασφάλιστων πολιτών.  Η στρατηγική απάντηση όμως στην κρίση του Συστήματος Υγείας και στην ασυμμετρία αναγκών και πόρων είναι η προτεραιότητα στη δημόσια περίθαλψη, η στροφή στην ΠΦΥ , την πρόληψη και την προαγωγή υγείας, η έμφαση στις πολιτικές Δημόσιας Υγείας . Κεντρικός  στόχος είναι η εξάλειψη των ανισοτήτων στην Υγεία και στο προσδόκιμο επιβίωσης εξ’ αιτίας οικονομικών, κοινωνικών, περιφερειακών ανισοτήτων. Αυτό προϋποθέτει υποχώρηση της λιτότητας στην Υγεία , περισσότερο «δημοσιονομικό χώρο» για την αναβαθμισμένη δημόσια περίθαλψη και Κοινωνικό Κράτος.  

Στο επίκεντρο ο ασθενής και οι επιστημονικά τεκμηριωμένες ανάγκες του.  Έμφαση στην ασφάλεια του ασθενή, στα δικαιώματα του, στην ενημέρωση και στη συναίνεση του στις θεραπευτικές παρεμβάσεις. Ολοκληρώνεται η διαδικασία σύστασης των Γραφείων προστασίας των δικαιωμάτων των ασθενών στα νοσοκομεία , έτσι ώστε να ενδυναμωθεί η αξιοπρεπής και αξιόπιστη φροντίδα των ασθενών χωρίς την ανάγκη «διαμεσολαβήσεων» και οικονομικής «συναλλαγής». Για να υλοποιηθεί αυτό απαιτούνται ειδικά «εργαλεία» λειτουργικής αναβάθμισης του ΕΣΥ, όπως τεκμηριωμένη ιατρική, μετρήσιμοι δείκτες κλινικής αποτελεσματικότητας, πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας, αξιολόγηση υπηρεσιών και δομών, πιστοποίηση κέντρων εμπειρογνωμοσύνης.  Ο περιορισμός της προκλητής ζήτησης και των μη αναγκαίων ιατρικών παρεμβάσεων, δεν διασφαλίζει μόνο την οικονομική βιωσιμότητα του Συστήματος Υγείας αλλά και την πρόληψη ιατρογενών συμβαμάτων ή φαρμακευτικών παρενεργειών και τελικά  την υγεία των πολιτών.   Τελικός στόχος η αποτελεσματική  περίθαλψη και η ασφάλεια των ασθενών καθώς και η εμπιστοσύνη στο δημόσιο σύστημα υγείας.

Στη σημερινή ημερίδα παρουσιάζουμε και θέτουμε σε δημόσιο διάλογο τρείς σημαντικές παρεμβάσεις  που ενισχύουν  την ανθρωποκεντρική φροντίδα (Γραφεία Προστασίας Δικαιωμάτων στα νοσοκομεία, Λίστα Χειρουργείων, Επιτροπές για την προστασία των δικαιωμάτων των ληπτων υπηρεσιών ψυχικής υγείας) και ανοίγουμε τη συζήτηση για πρώτη φορά για άλλα δύο μείζονα θέματα ειδικής κοινωνικής σημασίας και ευαισθησίας : τη διαφθορά και τις άτυπες πληρωμές στο Σύστημα Υγείας, καθώς και το ιατρικό λάθος, τις αγωγές για αστική ευθύνη και την«αμυντική» ιατρική.

Η διαφθορά είναι δομικό χαρακτηριστικό του δημόσιου βίου – το πελατεικό πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης οργάνωσε ένα περιβάλλον ανομίας, ανυπαρξίας μηχανισμών ελέγχου, ατιμωρησίας και ιδιοτελούς διαχείρισης του δημόσιου χρήματος. Γι’αυτό και η μάχη κατά της διαφθοράς πρέπει να ενταχθεί σε ένα σχέδιο εκδημοκρατισμού του  Κράτους , των ελεγκτικών μηχανισμών και της Δικαιοσύνης. Η συζήτηση για τη διαφθορά στην Υγεία εντάσσεται στο πολιτικό σχέδιο της ανασυγκρότησης και «ηθικοποίησης» του ΕΣΥ με στόχο την καθολική και ισότιμη κάλυψη των υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού και την κοινωνική ανταποδοτικότητα των δημόσιων δαπανών υγείας.

Η πολιτική απάντηση στη διαφθορά στην Υγεία είναι μηδενική ανοχή, διερεύνηση και αποδοση ευθυνών, αλλά κυρίως μια δέσμη θεσμικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων στο Σύστημα Υγείας  που θα εδραιώνουν αξιόπιστους μηχανισμούς ελέγχου και ορθολογικής διαχείρισης των δημόσιων πόρων και θα εμπεδώνουν μια νέα κουλτούρα και ένα διαφορετικό κοινωνικό ήθος στο Σύστημα Υγείας :

1. Νέος νόμος για τις προμήθειες ( βγήκε σε δημόσια διαβούλευση)
2. Μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ ( βγήκε επίσης σε δημόσια διαβούλευση το προσχέδιο νόμου )
3. Διαφανής λίστα χειρουργείου , παράλληλα με την αντιμετώπιση των γνωστών δυσλειτουργιών του ΕΣΥ ( μεγάλες αναμονές για χειρουργικές επεμβάσεις, ελλιπής στελέχωση αναισθησιολογικών τμημάτων , ανεπαρκείς υποδομές κλπ ) 
4. Γραφεία προστασίας των Δικαιωμάτων των ασθενών στα νοσοκομεία
5. Αναβάθμιση ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στο σύστημα Υγείας ( «Ατλας Υγείας» , σύστημα επιχειρηματικής ευφϋίας στα νοσοκομεία (BI) , ατομικός  ηλεκτρονικός φάκελλος υγείας )
6. Απεξάρτηση του ΕΣΥ από τις ιδιωτικές εργολαβίες στον τομέα των υποστηρικτικών υπηρεσιών ( καθαριότητα, σίτιση, φύλαξη κλπ)
7. Εφαρμογή συστήματος κοστολόγησης των νοσοκομειακών υπηρεσιών (DRG’S)
8. Μέτρα ( πρόληψης-καταστολής) για το φακελάκι
9. Ενίσχυση της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης του προσωπικού και ειδικά των γιατρών , εδραίωση της κουλτούρας της τεκμηριωμένης ιατρικής αλλά και του συστηματικού ελέγχου και  αξιολόγησης της ποιότητας των υπηρεσιών , των κλινικών , των δομών, του ανθρώπινου δυναμικού  και συνολικά του Συστήματος υγείας . Έτσι μόνο μπορεί να ενισχυθεί το κλίμα εμπιστοσύνης των πολιτών προς το Σύστημα Υγείας και τις διαδικασίες του και δεν θα αναζητείται «παράκαμψη» ή «ειδική σχέση» .
10. Ενίσχυση της πειθαρχικής διαδικασίας για τους γιατρούς  ( Πειθαρχικά Συμβούλια ΥΠΕ , Κεντρικό Πειθαρχικό Συμβούλιο ), προτεραιοποίηση περιστατικών διαφθοράς και χρηματισμού , δυνατότητα  ανώνυμης καταγγελίας από ασθενή ή συγγενή  ( πχ μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας ) που υπό προϋποθέσεις θα ενεργοποιεί τους ελεγκτικούς μηχανισμούς ( ΣΕΥΥΠ, ΣΔΟΕ ) .
11. Aλλαγές στη φαρμακευτική πολιτική με έμφαση στην ανάπτυξη αξιόπιστου μηχανισμού αξιολόγησης της φαρμακευτικής καινοτομίας και των τεχνολογιών υγείας (ΗΤΑ), καθώς και αξιόπιστου μηχανισμού Διαπραγμάτευσης αποδεκτών τιμών αποζημίωσης για τα ακριβά  φάρμακα . 
12. Ενσωμάτωση στη Θετική Λίστα ενισχυμένων «φίλτρων» και  κριτηρίων ΗΤΑ για την αποζημίωση των νέων φαρμάκων . 
13. Αναβάθμιση των διαγνωστικών -θεραπευτικών  πρωτοκόλλων  στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.      
14. Δημοσιοποίηση δεδομένων – διαφάνεια στη συνεργασία φαρμακευτικών εταιρειών με γιατρούς ή επιστημονικές εταιρείες .
15. Προώθηση των κλινικών μελετών με κανόνες και έλεγχο , ιδιαίτερα για τις  μη παρεμβατικές . 
16. Κριτήρια για την αξιολόγηση των Διοικητών των νοσοκομείων με έμφαση στην κάλυψη των αναγκών υγείας  , την εξυπηρέτηση του ασθενή και την ποιοτική φροντίδα , τη διαφανή διακυβέρνηση και την προστασία του δημόσιου συμφέροντος .
17. Υλοποίηση της Ειδικής Στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς στην Υγεία σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και τη Γενική Γραμματεία Διαφθοράς.

Πάνω απ’ όλα όμως , αυτό που κυρίως χρειάζεται για τη δραστική αντιμετώπιση της διαφθοράς και την ενδυνάμωση της ανθρωποκεντρικής και ποιοτικής φροντίδας είναι ένα σταθερό μέτωπο μεταξύ Πολιτείας, Πανεπιστημίου, Αυτοδιοίκησης, επαγγελματιών υγείας , συλλόγων ασθενών και Κοινωνίας , για την υπεράσπιση της Υγείας ως καθολικού κοινωνικού δικαιώματος , χωρίς διακρίσεις και ανισότητες , με προτεραιότητα στις ανάγκες, στα δικαιώματα και στην αξιοπρέπεια των πολιτών.