Ο νέος νόμος περί φροντίδας στην Ουρουγουάη άλλαξε δια παντός την έννοια της “φροντίδας”. Υπό τις προβλέψεις του νέου νόμου, όλα τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία και οι ηλικιωμένοι άνθρωποι, έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν φροντίδα. Το κράτος δεν παρέχει απλώς υπηρεσίες φροντίδας, αλλά επίσης εγγυάται για την ποιότητά τους, μέσω της παροχής εξειδικευμένης κατάρτισης και ρυθμίσεων/ προβλέψεων ως προς την βέλτιστη παροχή της.
Μία ημέρα απομένει πριν ξεκινήσει η νέα σχολική χρονικά στο Κέντρο Παιδικής και Οικογενειακής Φροντίδας στην Tres Ombúes, μία γειτονιά δυτικά του Montevideo. Η Soledad Rotella είναι η μητέρα ενός εκ των 89 παιδιών στη γειτονιά που πηγαίνουν κάθε χρόνο σε αυτό το Κέντρο.
Η Rotella έχει έναν γιο 21 χρονών και δύο κόρες ηλικίας 20 και 18 ετών. Όμως, έχει και άλλη μία κόρη, την Kiara, που είναι μόλις δύο χρονών. “Δεν μπορούσα να ανταπεξέλθω στο κόστος της ολοήμερης φροντίδας για τα δύο μεγαλύτερα παιδιά μου, καθώς μέχρι τότε έπρεπε να πληρώσεις για αυτές τις υπηρεσίες, και έτσι έπρεπε να τα αφήνω μόνα τους”, θυμάται η Soledad. “Ορισμένες φορές, προκειμένου να “φέρω φαγητό στο τραπέζι, αυτό έπρεπε να κάνω”.
Πλέον, από τη στιγμή που είναι διαθέσιμη η ποιοτική και δωρεάν ολοήμερη φροντίδα για την Kiara μέσω του Κέντρου Παιδικής και Οικογενειακής Φροντίδας, η Soledad Rotella μπορεί να βρει δουλειά πλήρους απασχόλησης δίχως να θέτει σε κίνδυνο την ευημερία της κόρης της.
| Οι Έρευνες Χρήσης Χρόνου είναι εργαλεία για την δημιουργία ευρημάτων σχετικά με τις ανισότητες που υφίστανται σε σχέση με το πώς διαφορετικά τμήματα του πληθυσμού χρησιμοποιούν τον χρόνο στην καθημερινότητά τους. Οι ανισότητες αυτές είναι ελάχιστα ορατές και πολύ σπάνια αξιολογούνται και συγκρίνονται. Παρά ταύτα, ο αντίκτυπός τους είναι σημαντικός, καθώς φέρνουν στο φως τον έμφυλο καταμερισμό της εργασίας στις οικογένειες, που είναι σημείο-κλειδί για την κατανόηση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων τους. |
Η οργάνωση UN Women σε συνεργασία με τον UNFPA και έτερες αναπτυξιακές οργανώσεις, οργάνωσαν και στήριξαν έρευνες χρήσης χρόνου στην Ουρουγουάη το 2007 και το 2013, οι οποίες κατέδειξαν πώς οι γυναίκες δαπανούσαν τα δύο-τρίτα της εβδομάδας σε μη-αμειβόμενη εργασία, και μόλις το ένα-τρίτο για αμειβόμενη εργασία. Για τους άντρες, ίσχυε το ακριβώς αντίθετο.
Τα δεδομένα ήταν καταλυτικά για την αλλαγή πολιτικής: η κοινωνία των πολιτών και η ακαδημαϊκή κοινότητα στην Ουρουγουάη πρότειναν μία εκ νέου εννοιολόγηση της “φροντίδας” ως ένα συλλογικό και κοινωνιακό ζήτημα, τοποθετώντας την εκτός της ιδιωτικής και οικογενειακής σφαίρας και θέτοντας την ως ένα ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τον Νοέμβριο του 2015, ο Νόμος Περί Φροντίδας (No. 19,353), μία εμβληματική πολιτική του Προέδρου Tabaré Vázquez, ισχυρότατου υποστηρικτή της καμπάνιας HeForShe [impact champion], υπερψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο της χώρας.
Σύμφωνα με την Mariella Mazzotti, Διευθύντρια του Εθνικού Ινστιτούτου Γυναικών, “Η υιοθέτηση ενός νόμου περί φροντίδας προσδίδει σε αυτή την καινοτόμο και μετασχηματιστική πολιτική την βιωσιμότητα που χρειάζεται”. Υπό τις ρυθμίσεις του νέου νόμου, όλα τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία και οι ηλικιωμένοι άνθρωποι, έχουν το δικαίωμα σε υπηρεσίες φροντίδας. Το κράτος όχι μονάχα παρέχει αυτές τις υπηρεσίες φροντίδας, αλλά εγγυάται επίσης την ποιότητά τους μέσω της παροχής κατάρτισης και οριοθέτησης ειδικών ρυθμίσεων.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες σε ολόκληρη την υφήλιο “επιχορηγούν” τις υποχρεώσεις μη-αμειβόμενης φροντίδας παραιτούμενες από την αμειβόμενη εργασία με στόχο να φροντίσουν για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους γονείς τους και να διαχειριστούν τις οικιακές εργασίες. Έτσι, η διαθεσιμότητα οικονομικά προσιτών και ποιοτικών υπηρεσιών φροντίδας είναι σημείο-κλειδί για την προώθηση της οικονομικής ενδυνάμωσης των γυναικών. Απελευθερώνει τον χρόνο των γυναικών για τη συμμετοχή τους σε αμειβόμενη εργασία, ενώ παράλληλα διασφαλίζει την ανάπτυξη των παιδιών, όπως και την αυτονομία και τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων που χρειάζονται φροντίδα.
Το Κέντρο Ολοήμερης Φροντίδας της Tres Ombúes είναι μικρό, αλλά προσφέρει διαφορετικές τροπικότητες (modalities): μερικού χρόνου ή πλήρης ημερήσια φροντίδα για τα παιδιά και εβδομαδιαία εργαστήρια για γονείς, όπου μαθαίνουν σχετικά με την εκπαίδευση και την ανάπτυξη των παιδιών. “Μάθαμε τόσα πολλά εδώ,” λέει η Soledad Rotella. “Είναι μια αξέχαστη εμπειρία και το συνιστώ σε όλες τις μητέρες, ειδικότερα στις νεότερες σε ηλικία“.
Ο Νόμος περί φροντίδας της Ουρουγουάης αναγνωρίζει επίσης το δικαίωμα των φροντιστών στην πραγματοποίηση των καθηκόντων τους υπό αξιοπρεπείς συνθήκες και στοχεύει στην υπέρβαση του υφιστάμενου έμφυλου καταμερισμού της εργασίας.
Σύμφωνα με τον Εθνικό Γραμματέα Φροντίδας της Ουρουγουάης, Julio Bango, “το Ολοκληρωμένο Εθνικό Σύστημα Φροντίδας δεν αφορά μόνο στην παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών, αλλά αποτελεί μέρος μια συνολικότερης πολιτικής για τη μείωση των έμφυλων ανισοτήτων“
Μετάφραση/ Απόδοση: Ντούνης Ανδρέας
unwomen.org
socialpolicy.gr
