Η ψυχική υγεία ορίζεται ως μια κατάσταση ευεξίας στην οποία κάθε άτομο αντιλαμβάνεται το δυναμικό του, μπορεί να αντιμετωπίσει τα καθημερινά άγχη της ζωής, μπορεί να εργαστεί παραγωγικά και γόνιμα, και είναι σε θέση να συμβάλει στην κοινότητά του.
|
Η θετική διάσταση της ψυχικής υγείας τονίζεται στον ορισμό του Π.Ο.Υ. για την υγεία, όπως προβλέπεται στο καταστατικό του: «Η υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας». |
Τα παρακάτω στοιχεία αναδεικνύουν τις σημαντικές πτυχές της ψυχικής υγείας και των διαταραχών:
Στοιχείο 1ο
Περίπου το 20% των παιδιών και των εφήβων σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν ψυχικές διαταραχές ή προβλήματα.
Περίπου το ήμισυ των ψυχικών διαταραχών ξεκινούν πριν από την ηλικία των 14 ετών. Παρόμοια είδη διαταραχών αναφέρονται μεταξύ όλων των πολιτισμών. Οι νευροψυχιατρικές διαταραχές αποτελούν τις κύριες αιτίες της παγκόσμιας αναπηρίας στους νέους. Ωστόσο, οι περιοχές του κόσμου με το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας κάτω των 19 ετών, έχουν το χαμηλότερο επίπεδο πόρων για την ψυχική υγεία. Οι περισσότερες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες έχουν μόνο ένα παιδοψυχιάτρο για κάθε 1 έως 4 εκατομμύρια άτομα.
Στοιχείο 2ο
Οι διαταραχές ψυχικής υγείας και η χρήση ουσιών αποτελούν την κύρια αιτία αναπηρίας στον κόσμο.
Στοιχείο 3ο
Περίπου 800 χιλιάδες άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο.
Πάνω από 800 χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν λόγω αυτοκτονίας κάθε χρόνο και η αυτοκτονία είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των ηλικιών από 15-29 ετών. Υπάρχουν ενδείξεις ότι για κάθε ενήλικα ο οποίος πέθανε από αυτοκτονία, μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι από 20 άλλους ανθρώπους που έκαναν απόπειρα αυτοκτονίας. Το 75% των αυτοκτονιών επισυμβαίνουν σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Οι ψυχικές διαταραχές και η επιβλαβής χρήση του αλκοόλ συμβάλλουν σε πολλές αυτοκτονίες σε όλο τον κόσμο. Η έγκαιρη αναγνώριση και η αποτελεσματική διαχείριση είναι το κλειδί για τη διασφάλιση ότι οι άνθρωποι λαμβάνουν τη φροντίδα που χρειάζονται.
Στοιχείο 4ο
Ο πόλεμος και οι καταστροφές έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία και την ψυχοκοινωνική ευεξία.
Τα ποσοστά ψυχικών διαταραχών τείνουν να διπλασιάζονται μετά από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Στοιχείο 5ο
Οι ψυχικές διαταραχές αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για άλλες ασθένειες, καθώς και για ακούσιους και εκούσιους τραυματισμούς.
Οι ψυχικές διαταραχές αυξάνουν τον κίνδυνο αρρώστιας από άλλες ασθένειες όπως τον HIV, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τον διαβήτη, και αντίστροφα.
Στοιχείο 6ο
Ο στιγματισμός και οι διακρίσεις εις βάρος των ασθενών και των οικογενειών τους εμποδίζουν τους ανθρώπους να αναζητούν φροντίδα ψυχικής υγείας.
Η παρανόηση και το στίγμα που περιβάλλει την κακή ψυχική υγεία είναι ευρέως διαδεδομένα. Παρά την ύπαρξη αποτελεσματικών θεραπειών για ψυχικές διαταραχές, υπάρχει η πεποίθηση ότι είναι ανίατες ή ότι τα άτομα με ψυχικές διαταραχές είναι μη-συνεργάσιμα, δεν είναι έξυπνα, ή είναι ανίκανα για λήψη αποφάσεων. Αυτό το στίγμα μπορεί να οδηγήσει σε κακοποίηση, απόρριψη και απομόνωση και να αποκλείσει τους ανθρώπους από την υγειονομική περίθαλψη ή την υποστήριξη. Στο πλαίσιο του συστήματος υγείας, οι άνθρωποι πολύ συχνά νοσηλεύονται σε ιδρύματα που μοιάζουν με ανθρώπινες αποθήκες και όχι με χώρους θεραπείας.
Στοιχείο 7ο
Παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχικές και ψυχοκοινωνικές αναπηρίες αναφέρονται συστηματικά στις περισσότερες χώρες.
Σε αυτές περιλαμβάνονται η σωματική ακινητοποίηση, η απομόνωση και η άρνηση των βασικών αναγκών και της ιδιωτικής ζωής. Λίγες χώρες έχουν εγκαθιδρύσει νομικό πλαίσιο που να προστατεύει επαρκώς τα δικαιώματα των ατόμων με ψυχικές διαταραχές.
Στοιχείο 8ο
Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει τεράστια ανισότητα στην κατανομή του ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού για την ψυχική υγεία.
Οι ελλείψεις ψυχιάτρων, νοσηλευτών σε ψυχιατρικά νοσοκομεία, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών είναι από τα κύρια εμπόδια για την παροχή θεραπείας και φροντίδας σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Οι χώρες χαμηλού εισοδήματος έχουν 0,05 ψυχίατρους και 0,42 νοσηλευτές ανά 100 χιλιάδες άτομα. Το ποσοστό των ψυχιάτρων στις χώρες υψηλού εισοδήματος είναι 170 φορές μεγαλύτερο και 70 φορές μεγαλύτερο για τους νοσηλευτές.
Στοιχείο 9ο
Υπάρχουν 5 βασικά εμπόδια για την αύξηση της διαθεσιμότητας στις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.
Για να αυξηθεί η διαθεσιμότητα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, υπάρχουν 5 βασικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν:
- η απουσία της ψυχικής υγείας από την ημερήσια διάταξη για τη δημόσια υγεία και οι συνέπειες για τη χρηματοδότηση.
- η σημερινή οργάνωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας
- η έλλειψη ενσωμάτωσης στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας φροντίδας
- η ανεπάρκεια των ανθρώπινων πόρων για την ψυχική υγεία
- και η έλλειψη ηγεσίας για τη δημόσια ψυχική υγεία
Στοιχείο 10ο
Οι οικονομικοί πόροι για την αύξηση των υπηρεσιών είναι σχετικά μικροί.
Οι κυβερνήσεις, οι χρηματοδότες και οι ομάδες που εκπροσωπούν τους χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και τις οικογένειές τους, πρέπει να συνεργαστούν για την αύξηση και βελτίωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, ιδιαίτερα σε χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Οι οικονομικοί πόροι που απαιτούνται είναι σχετικά μικροί: 2 δολάρια ανά κάτοικο ετησίως σε χώρες με χαμηλό εισόδημα και 3-4 δολάρια σε χώρες χαμηλότερου και μέσου εισοδήματος.
Πηγή: who.int
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
