Του Αντώνη Πύργου
Το παρών άρθρο αποτελεί απόσπασμα του Οδηγού Εφαρμογής και Λειτουργίας Δομών Παροχής βασικών αγαθών, Δομές Σίτισης και Βασικών Αγαθών Κοινωνικά Φαρμακεία που συντάχθηκε για την υποστήριξη των Δικαιούχων αλλά και των ΕΥΔ ΠΕΠ στην υλοποίηση της δράσης Δομές παροχής βασικών αγαθών και ειδικότερα Δομές Σίτισης και βασικών αγαθών και Κοινωνικά Φαρμακεία. Η δράση χρηματοδοτείται κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020 από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στο πλαίσιο των 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ) και πιο συγκεκριμένα από το Θεματικό Στόχο (ΘΣ) 9 «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης, καταπολέμηση της φτώχειας και κάθε μορφής διακρίσεων».
Γενικές πληροφορίες
Στο πλαίσιο του ΕΠΑΝΑΔ 2007-2013 υλοποιήθηκε η δράση «Κοινωνικών Δομών Άμεσης Αντιμετώπισης της Φτώχειας», η οποία περιελάμβανε κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά φαρμακεία, δομές συσσιτίων, κοινωνικούς λαχανόκηπους, τράπεζες χρόνου, γραφεία διαμεσολάβησης, υπνωτήρια αστέγων, κέντρα ημέρας αστέγων. Η εν λόγω δράση αποτιμήθηκε, με την ανάθεση εμπειρογνωμοσύνης με θέμα «Μελέτη αποτίμησης της Δράσης των κοινωνικών δομών άμεσης αντιμετώπισης της φτώχειας» σε εξωτερικό εμπειρογνώμονα. Ο σχεδιασμός για την μετεξέλιξη της δράσης στο νέο ΕΣΠΑ βασίστηκε στα συμπεράσματα της μελέτης αποτίμησης, παράλληλα με την εκτίμηση των αναγκών της τρέχουσας περιόδου και τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών εθνικής εμβέλειας που συμβάλουν στην αντιμετώπιση της φτώχειας και την κοινωνική ένταξη όπως οι παροχές του Νόμου για την ανθρωπιστική κρίση, το ΤΕΒΑ, το «Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης», η παροχή σίτισης στα σχολεία κα.
Η έμφαση την τρέχουσα περίοδο είναι στη δημιουργία ενός συνεκτικού δικτύου παροχής κοινωνικών υπηρεσιών. Πυρήνα του δικτύου αυτού αποτελούν τα Κέντρα Κοινότητας που συνεργούν με τις Δ/νσεις Κοινωνικών Υπηρεσιών των ΟΤΑ. Γύρω από τα Κέντρα Κοινότητας, και ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες, αναπτύσσονται οι εν λόγω δομές με στόχο την υποβοήθηση των Δήμων και των Κοινωνικών Συμπράξεων του ΤΕΒΑ για την παροχή επισιτιστικής και υλικής βοήθειας στις ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσμού, η εν γένει επέκταση του δικτύου δομών και η αναβάθμιση των υπηρεσιών για αστέγους.
Οι εν λόγω δομές που συγχρηματοδοτουνται από το ΕΚΤ λειτουργούν προς όφελος των ευπαθών ομάδων πληθυσμού του κάθε Δήμου και κυρίως αυτών που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας. Οι Δήμοι μπορούν να συνδράμουν στη λειτουργία των δομών παρέχοντας, ανάλογα με τις δυνατότητές τους, το χώρο για τη στέγασή τους (γραφεία, αποθήκες), προμήθειες, εξοπλισμό, πληρωμή παγίων, διάθεση προσωπικού για μεταφορά προϊόντων, διάθεση οχήματος και οδηγού κ.α.
ΔΟΜΗ ΣΙΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ
ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Ως κοινωνικό παντοπωλείο ορίζεται το κατάστημα το οποίο διανέμει, σε τακτική βάση, σε ωφελούμενα άτομα που το έχουν ανάγκη, τρόφιμα, είδη παντοπωλείου, είδη ατομικής υγιεινής, κατεψυγμένα προϊόντα, είδη ένδυσης και υπόδησης, βιβλία, παιχνίδια, cd κλπ. Το παντοπωλείο λειτουργεί με σταθερό ωράριο, με το απαιτούμενο προσωπικό που ορίζεται σε επόμενο τμήμα του Οδηγού (κεφ. 3.6) και συνδέεται με τοπικές επιχειρήσεις, σχολεία, την τοπική κοινωνία για την συλλογή των παραπάνω προϊόντων.
Ως δομή παροχής συσσιτίων, ορίζεται η δομή, η οποία λειτουργεί με σταθερό ωράριο, πληροί τις κείμενες υγειονομικές διατάξεις, έχει συγκεκριμένη ελάχιστη δυναμικότητα παροχής γευμάτων, διαθέτει το απαιτούμενο προσωπικό που ορίζεται στη συνέχεια (Κεφ. 3.6) και παράλληλα συνδέεται με τις τοπικές επιχειρήσεις, σχολεία, την τοπική κοινωνία κ.α. για την σίτιση των ωφελούμενων.
Οι Δομές συσσιτίου μπορούν να χρησιμοποιήσουν υφιστάμενες υποδομές διασφαλίζοντας την τήρηση των κείμενων υγειονομικών κανονισμών για την παρασκευή και διανομή του φαγητού.
Στις περιπτώσεις που στο Δήμο εφαρμόζεται το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Επισιτιστικής και Βασικής Υλικής Συνδρομής του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ), οι δομές που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ δύνανται να εξυπηρετούν και τους ωφελούμενους του ΤΕΒΑ ως προς τη διανομή των προϊόντων του ΤΕΒΑ, συμπληρωματικά και σε συνέργια με τις υπόλοιπες δομές του Δήμου που έχουν διατεθεί για την υλοποίηση του ΤΕΒΑ. Πιο συγκεκριμένα, οι δικαιούχοι φορείς των Δομών Βασικών Αγαθών δύνανται να αξιοποιούν τα Κοινωνικά Παντοπωλεία ως σημεία παραλαβής, αποθήκευσης και διανομής των προμηθειών του ΤΕΒΑ, και τις δομές παροχής συσσιτίων ως δομές παροχής συσσιτίων σε ωφελούμενους του ΤΕΒΑ. Οι δομές σίτισης και βασικών αγαθών μπορούν να διανέμουν στους ωφελούμενούς τους τα προϊόντα που ενδέχεται να περισσέψουν από το ΤΕΒΑ.
Η λειτουργία της κάθε δομής και η έμφαση στη διανομή γευμάτων ή στην παροχή τροφίμων καθορίζεται από τις ανάγκες του πληθυσμού του κάθε Δήμου. Επομένως, μια δομή μπορεί να λειτουργεί συγχρόνως ως παντοπωλείο και συσσίτιο ή μόνο ως παντοπωλείο ή μόνο ως δομή παροχής συσσιτίου.
Περαιτέρω, το Κοινωνικό Παντοπωλείο:
- Διασφαλίζει την σταθερή τροφοδοσία τουλάχιστον 100 οικογενειών κάθε μήνα. Διαθέτει τα προϊόντα στους ωφελούμενους της δομής με τρόπο που να εξασφαλίζεται η ισονομία και η αξιοπρέπειά τους
ΔΟΜΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ
4.1. ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ
Αφορά τη λειτουργία δομής η οποία παρέχει, σε ωφελούμενα άτομα, δωρεάν φάρμακα, υγειονομικό υλικό και παραφαρμακευτικά προϊόντα, τα οποία εξασφαλίζει μέσω συγκεκριμένων συνεργασιών με φαρμακοβιομηχανίες και τοπικούς φαρμακευτικούς συλλόγους, καθώς και από τη συμμετοχή και κινητοποίηση συλλογικών φορέων, επιχειρήσεων και πολιτών.
Η Δομή Κοινωνικού Φαρμακείου παρέχει δωρεάν φάρμακα, υγειονομικό υλικό και παραφαρμακευτικά προϊόντα σε τουλάχιστον 100 ωφελούμενους κάθε μήνα
ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΙ των ΔΟΜΩΝ
Ωφελούμενοι των υπηρεσιών που παρέχουν οι δομές παροχής βασικών αγαθών είναι άτομα/νοικοκυριά που διαμένουν στον Δήμο που λειτουργεί η δομή, συμπεριλαμβανομένων των νόμιμα διαμενόντων πολιτών 3ων χωρών ή ανιθαγενών), τα οποία βάσει κριτηρίων και σχετικών αποδεικτικών στοιχείων, βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας ή απειλούνται από φτώχεια (π.χ. ωφελούμενοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης και του ΤΕΒΑ, ανασφάλιστα άτομα με πολύ χαμηλό ετήσιο εισόδημα, άτομα που διαθέτουν βιβλιάριο απορίας, κλπ.), καθώς και οι δικαιούχοι/αιτούντες διεθνούς προστασίας.
Για περισσότερες λεπτομέρειες βλέπε: Δομές Σίτισης και βασικών αγαθών και Κοινωνικά Φαρμακεία, Οδηγός Εφαρμογής & Λειτουργίας Δομών Παροχής Βασικών Αγαθών, Αθήνα, 2016
