Ana Maria Currea
Communications and Knowledge Management Specialist
GEF Small Grants Programme, UNDP
Μετάφραση / Απόδοση: Ντούνης Ανδρέας
Είναι ευρέως παραδεκτό ότι οι φτωχοί άνθρωποι είναι περισσότερο ευάλωτοι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, και ότι οι γυναίκες – που αντιστοιχούν στην πλειονότητα των φτωχών ανθρώπων του κόσμου – επηρεάζονται δυσανάλογα.
Γιατί αυτό το γεγονός είναι τόσο σημαντικό; Σε ποιές ενέργειες προβαίνουμε για να αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα;
Οι γυναίκες αγρότισσες είναι υπεύθυνες για το 45 έως 80% ολόκληρης της παραγωγής τροφίμων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό σημαίνει πώς οποιεσδήποτε αλλαγές στις κλιματικές συνθήκες — όπως ξηρασίες και πλημμύρες — επηρεάζουν τα μέσα βιοπορισμού τους, τα εισοδήματά τους και την επισιτιστική τους ασφάλεια περισσότερο από ότι επηρεάζουν τους άνδρες.
Οι γυναίκες δέχονται διάκριση, περιορισμό των δικαιωμάτων τους, και περιορισμό της πρόσβασης τους σε γη και σε υπηρεσίες. Αυτή η διάκριση οδηγεί σε σημαντικές επιπτώσεις ως επακόλουθο των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης που σχετίζονται με ακραία καιρικά φαινόμενα, καθώς συνήθως αποτελούν τον “τελευταίο κρίκο” στην πρόσβαση σε υπηρεσίες όπως πίστωση και τεχνική / εξειδικευμένη βοήθεια.
Ως υπεύθυνη για το αρμόδιο κέντρο για το φύλο στο Πρόγραμμα Μικρών Επιχορηγήσεων (GEF Small Grants Programme (SGP), που υλοποιείται από το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP), ήμουν υπεύθυνη για την ένταξη της διάστασης του φύλου σε όλα τα προγράμματά μας. Αυτό είναι ένα δύσκολο καθήκον, δοθέντος του γεγονότος πώς υλοποιούμε προγράμματα σε περισσότερες από 125 χώρες, η κάθε μία με διαφορετικό τοπίο και κλιματικές ευαλωτότητες, καθώς και διαφορετικές νομοθεσίες για την ισότητα των φύλων και την ενδυνάμωση των γυναικών.
Οι γυναίκες έχουν διαφορετικούς ρόλους και αντιμετωπίζουν διαφορετικές προκλήσεις σε κάθε έναν από τους διαφορετικούς τομείς αρμοδιότητας του Προγράμματος που υλοποιεί το UNDP (βιοποικιλότητα, κλιματική αλλαγή και διάβρωση των γαιών, μεταξύ άλλων). Έτσι, έχουμε αναπτύξει τρόπους για να εμπλέξουμε τις γυναίκες στο project, σε επίπεδο χώρας αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Μέσω του προγράμματος, απέκτησα τις ακόλουθες γνώσεις:
Δεν υπάρχουν λύσεις που να προσαρμόζονται σε όλες τις συνθήκες
Ο ρόλος και το status των γυναικών διαφοροποιούνται από τη μία κοινότητα στην άλλη. Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχει μία λύση που να προσαρμόζεται σε όλες τις συνθήκες αναφορικά με την ένταξη της διάστασης του φύλου [gender mainstreaming].
Ο μόνος τρόπος για να εξασφαλιστεί πώς οι γυναίκες ενδυναμώνονται και εκπροσωπούνται είναι να εμπλέκονται σε κάθε βήμα της “διαδρομής”. Θα πρέπει να ενσωματώσουμε τις οπτικές τους σε όλες τις διαδικασίες, προγράμματα και αποφάσεις διαμόρφωσης πολιτικής, να εφαρμόζουμε τις πολύτιμες γνώσεις και δεξιότητές τους για λύσεις και να διασφαλίσουμε πώς επωφελούνται άμεσα από τα προγράμματα.
Η Αλλαγή είναι δύσκολη αλλά είναι δυνατή
Οι παραδοσιακές δομές και κοινωνικές νόρμες αναφορικά με τους έμφυλους ρόλους είναι δύσκολο, αλλά όχι αδύνατον, να αλλαχθούν. Μόλις μία γυναίκα ή μια ομάδα γυναικών καταδείξει/ καταδείξουν ότι μπορεί να επέλθει αλλαγή στις κοινότητές τους, βελτιώνεται το κοινωνικό τους status και οι ηγετικοί τους ρόλοι και αποκτούν μεγαλύτερο έλεγχο επί των αποφάσεων που λαμβάνονται σε επίπεδο κοινότητας/ περιοχής.
Από το 2008, το Πρόγραμμα SGP συνεργάζεται με το Κολέγιο Barefoot με στόχο την ενδυνάμωση αναλφάβητων γυναικών από κοινότητες που βρίσκονται εκτός σύνδεσης με δίκτυο ενέργειας στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική ώστε να γίνουν μηχανικοί ηλιακής ενέργειας για να βοηθήσουν στην ηλεκτροδότηση των χωριών τους. Χάρη σε αυτή την πρωτοβουλία, το κοινωνικό status των γυναικών αυξήθηκε σημαντικά στις κοινότητές τους, ένα επίτευγμα το οποίο με τη σειρά του βελτίωσε την πρόσβασή τους σε ρόλους λήψης αποφάσεων και ηγεσίας.
Οι γυναίκες αποτελούν σημαντική πηγή κλιματικής γνώσης
Οι γυναίκες διαθέτουν κρίσιμα “αποθέματα γνώσης” που είναι απαραίτητα για την αντιστροφή των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα, πρόγραμμα που εφαρμόζεται από την Grand-Sable Women Planters στον Μαυρίκιο αξιοποίησε τις δεξιότητες και τις γνώσεις των γυναικών για να ενδυναμώσει την γενικότερη ικανότητα της κοινότητας για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Για την προώθηση της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης σε νησιωτικές κοινότητες, η Ένωση Grand-Sable Women Planters Farmers Entrepreneurs έλαβε το βραβείο Island Bright Spot έτους 2013.
Η δουλειά μας έχει καταδείξει ότι η επένδυση στην ισότητα και ισονομία των φύλων και την ενδυνάμωση των γυναικών είναι θετική όχι μόνο για τις γυναίκες αλλά για την κοινωνία ως σύνολο. Έχουμε δει ότι συνήθως οι γυναίκες κατανέμουν το εισόδημα – και τις γνώσεις τους – με τις οικογένειες και τις κοινότητές τους, οδηγώντας έτσι σε πολλαπλά αναπτυξιακά οφέλη.
undp.org
socialpolicy.gr