Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη «Τι μπορείς να κάνεις; Δώσε αίμα. Δώσε τώρα. Δίνε συχνά»

Η Δ/νση Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Πρόληψης, Τμήμα Δ΄ Αγωγής Υγείας και Πρόληψης, σε συνεργασία με τη Δ/νση Ανάπτυξης Μονάδων Υγείας του Υπουργείου Υγείας, στο πλαίσιο της καθιερωμένης Παγκόσμιας Ημέρας Εθελοντή Αιμοδότη, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που είναι η 14η Ιουνίου εκάστου έτους, σας ενημερώνει ότι ο εορτασμός της ημέρας στοχεύει στην εξάλειψη κάθε προκατάληψης, φόβου και άγνοιας σχετικά με την εθελοντική αιμοδοσία και στην αναγνώριση των «σιωπηλών» εθελοντών αιμοδοτών που αθόρυβα και ανιδιοτελώς προσφέρουν το αίμα τους σε ανθρώπους που το έχουν ανάγκη.

Η παγκόσμια κοινότητα, αναγνωρίζοντας την επιστημονική προσφορά του Γερμανού γιατρού Καrl Landsteiner, του επιστήμονα που ανακάλυψε τις ομάδες αίματος, επέλεξε την 14η Ιουνίου, ημέρα γέννησής του, ως Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη.

Για το έτος 2017, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), για την Παγκόσμια Ημέρα του Εθελοντή Αιμοδότη, θέτει ως κεντρικό μήνυμα, «Τι μπορείς να κάνεις? Δώσε αίμα. Δώσε τώρα. Δίνε συχνά».
Η ενημερωτική εκστρατεία του Π.Ο.Υ. για το 2017 στοχεύει να υπογραμμίσει το ρόλο που κάθε άτομο μεμονωμένα μπορεί να παίξει στο να βοηθήσει άλλους σε επείγουσες περιπτώσεις, προφέροντας το ανεκτίμητο δώρο του αίματος.

Ειδικότερα, η καμπάνια στοχεύει κυρίως:

• Να τιμήσει τα άτομα που δίνουν αίμα συστηματικά και να ενθαρρύνει τους νέους ανθρώπους να αιμοδοτήσουν
• Να διασφαλίσει ευρεία διάδοση των αρχών της εθελοντικής αιμοδοσίας διεθνώς, αυξάνοντας παράλληλα τη διαθεσιμότητα και ασφάλεια του αίματος.
• Να προωθήσει την ένταξη των υπηρεσιών αιμοδοσίας στα εθνικά σχέδια για ετοιμότητα και απόκριση σε έκτακτα περιστατικά
• Να προτρέψει τους ανθρώπους να ενισχύσουν με την προσφορά αίματος την ετοιμότητα των υγειονομικών υπηρεσιών της κοινότητάς τους για την αντιμετώπιση επειγουσών καταστάσεων .

Ως γνωστό, τα περιστατικά έκτακτης ανάγκης (π.χ. φυσικές καταστροφές , τροχαία ατυχήματα, ένοπλες συγκρούσεις) αυξάνουν τη ζήτηση για μετάγγιση αίματος. Η διαθεσιμότητα του αίματος για μετάγγιση προϋποθέτει τη δέσμευση του πληθυσμού των αιμοδοτών για εθελοντική αιμοδοσία όλο το χρόνο. Για το σκοπό αυτό, στόχος όλων των σύγχρονων συστημάτων υγείας πρέπει να είναι η ανάπτυξη συντονισμένων δράσεων προς την κατεύθυνση της αύξησης της συχνότητας της εθελοντικής αιμοδοσίας.

Σύμφωνα με στοιχεία του Π.Ο.Υ. (Fact Sheet2016/Blood safety and availability) το χρονικό διάστημα 2008 – 2013 παρατηρήθηκε αύξηση των αιμοδοσιών από μη αμειβόμενους εθελοντές αιμοδότες κατά 10,7 εκατομμύρια. Συνολικά, σε 74 χώρες, περισσότερο από το 90% της προσφοράς αίματος αντιστοιχεί σε εθελοντές μη αμειβόμενους αιμοδότες, ωστόσο σε 72 χώρες περισσότερο από το 50% της προσφοράς αίματος αντιστοιχεί σε δότες συγγενικού περιβάλλοντος/αντικατάστασης ή αμειβόμενους δότες.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τον αποτελεσματικό σχεδιασμό παρεμβάσεων για την αύξηση και διατήρηση εθελοντών αιμοδοτών είναι η σωστή ανίχνευση των παραγόντων που κινητοποιούν ή αποθαρρύνουν τον αιμοδότη από το να δίνει αίμα σε τακτική βάση.

Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας αναφέρει ως πετυχημένη παρέμβαση προσέλκυσης αιμοδοτών εκείνη που έχει λάβει υπόψη της το τρίπτυχο κινήτρων αλτρουισμός, γνώση για την αιμοδοσία, ικανοποίηση:

(α) Αλτρουισμός: Ο εθελοντής αιμοδότης έχει έντονη την αίσθηση του κοινωνικού καθήκοντος, πιστεύει στο θεσμό του εθελοντισμού και τα κίνητρά του προέρχονται περισσότερο από τη διάθεσή του για προσφορά στο συνάνθρωπο και όχι για την αποκόμιση προσωπικού οφέλους. Θα δώσει αίμα οποτεδήποτε του ζητηθεί και κυρίως σε επείγουσες καταστάσεις, ενώ θεωρείται ο ασφαλέστερος αιμοδότης γιατί επιδεικνύει συμπεριφορά χαμηλού κινδύνου.
(β)Γνώση για την αιμοδοσία: Η εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη γνώση για τις διαδικασίες της αιμοδοσίας και τα οφέλη της, οδηγεί στην εξάλειψη του φόβου που προέρχεται από εσφαλμένες αντιλήψεις που έχουν συσχετισθεί με αυτή. Έτσι, όσο περισσότερα γνωρίζει κανείς για την αιμοδοσία, τόσο πιο πιθανό είναι να δίνει αίμα συστηματικά αλλά και να παρακινήσει και άλλους να αιμοδοτήσουν.
(γ) Ικανοποίηση: Εξίσου σημαντική παράμετρος είναι και το επίπεδο ικανοποίησης του αιμοδότη. Οι εθελοντές αιμοδότες δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένοι επειδή δίνουν αίμα συχνά. Είναι ανάγκη να διασφαλίζεται ότι παραμένουν ικανοποιημένοι και σε αυτό συμβάλλει η δημιουργία ενός φιλικού και ευχάριστου περιβάλλοντος από ένα ικανό και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό της Υπηρεσίας Αιμοδοσίας στην οποία προσέρχονται να αιμοδοτήσουν. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να αναπτύσσεται και ένα αξιόπιστο σύστημα που να διασφαλίζει ότι όλο το φάσμα των παρεχόμενων υπηρεσιών στους αιμοδότες, θα υφίσταται συνεχή αξιολόγηση και βελτίωση.

Προς την κατεύθυνση της αύξησης των συνειδητοποιημένων εθελοντών αιμοδοτών, που αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για το σύστημα αιμοδοσίας της χώρας μας, προτείνεται η ανάπτυξη, οργάνωση και υλοποίηση των ακόλουθων ενεργειών και δράσεων:

1) Ευαισθητοποίηση – ενημέρωση της κοινής γνώμης από τους επαγγελματίες υγείας των υπηρεσιών αιμοδοσίας αλλά και άλλων υπηρεσιών του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα που εμπεριέχουν στις παρεχόμενες υπηρεσίες τους προς τον πολίτη δράσεις αγωγής υγείας, με σκοπό τη συνειδητοποίηση της μεγάλης σημασίας της προσφοράς αίματος καθώς και της ηθικής ικανοποίησης που αυτή προσφέρει.

Ιδιαίτερα, για τις Υπηρεσίες Αιμοδοσίας των νοσοκομείων της χώρας, οι πρακτικές προσέλκυσης και διατήρησης εθελοντών αιμοδοτών, που αναπτύσσονται από το προσωπικό των υπηρεσιών αυτών, θα πρέπει να εστιάζουν, μεταξύ άλλων και στους κάτωθι άξονες:

• Στην προβολή της ανθρωπιστικής διάστασης του θεσμού της εθελοντικής αιμοδοσίας
• Στην προβολή του υγιούς τρόπου ζωής και ιδίως στη διαμόρφωση συμπεριφορών που ενέχουν χαμηλό κίνδυνο μετάδοσης λοιμώξεων
• Στην ενθάρρυνση των εθελοντών αιμοδοτών που αποκλείστηκαν προσωρινά από την αιμοδοσία, ώστε να επανέλθουν σε αυτή, μόλις αρθεί ο λόγος αποκλεισμού τους
• Στην απονομή τιμητικών διακρίσεων στους εθελοντές αιμοδότες, όπως απονομή διπλωμάτων και μεταλλίων, που προβλέπονται στο σχετικό νομοθετικό πλαίσιο της χώρας μας
• Στην τακτική επικοινωνία με τους εθελοντές αιμοδότες προς απάλειψη τυχόν αδυναμιών και δυσλειτουργιών, που σχετίζονται με το επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρονται σε αυτούς, ώστε να ληφθούν κατάλληλα βελτιωτικά μέτρα

2) Συνεχής επιμόρφωση επαγγελματιών υγείας καθώς και άλλων στελεχών που απασχολούνται σε δομές και υπηρεσίες σχετικές με την πρόληψη και αγωγή υγείας.

3) Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στους χώρους Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης: Η προβολή στο σχολείο του υγιεινού τρόπου ζωής και η ευασθητοποίηση στην εθελοντική αιμοδοσία θα προετοιμάσει τους αυριανούς εθελοντές αιμοδότες.

socialpolicy.gr