Νέα σωφρονιστική πολιτική εφαρμόζεται με μια σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων, η οποία κινείται στους άξονες: Ασφάλεια – Ανθρωπισμός – Επανένταξη – Διαφάνεια.
Οι νομοθετικές παρεμβάσεις αφορούν την αποσυμφόρηση των φυλακών, την αναβάθμιση της ασφάλειας για προσωπικό και κρατούμενους, την ενεργοποίηση του θεσμού της ημιελεύθερης διαβίωσης, την ενίσχυση των δικαιωμάτων κρατουμένων και της επαφής με την οικογένεια και την κοινωνία.
Αναλυτικά οι νομοθετικές παρεμβάσεις
- Μείωση του συνολικού αριθμού των κρατουμένων: Αποκλιμάκωση του προβλήματος της υπερπλήρωσης των Καταστημάτων Κράτησης. Με τη νομοθετική παρέμβαση του Απριλίου 2015 (Ν. 4322/2015) και την παράταση του 2016 (Ν. 4356/2015) και 2017… μειώθηκε σημαντικά ο πληθυσμός των κρατουμένων, μείωση η οποία έχει πλέον σταθεροποιηθεί (από 11,798 την 01/01/2015 σε 9,851 την 01/06/2016, μείωση κατά 19%).
- Κατάργηση των Καταστημάτων Κράτησης Γ’ τύπου (φυλακές υψίστης ασφαλείας): με το ν. 4322/2015 καταργήθηκε το Κατάστημα Κράτησης υψίστης ασφαλείας του Δομοκού.
- Νομοθετική επίλυση του προβλήματος της παρατεταμένης παραμονής στα καταστήματα κράτησης «φιλοξενούμενων» αλλοδαπών (ν. 4322/2015).
- Εισαγωγή ευνοϊκών ρυθμίσεων για τις ευάλωτες ομάδες κρατουμένων, ειδικότερα για τους ασθενείς, τα άτομα με αναπηρίες, τους υπερήλικες, οι οποίοι, εκτός από το βάρος της ποινής, φέρουν και το βάρος της πάθησής τους (με την τροποποίηση του αρ. 110Α Ποινικού Κώδικα με το ν. 4322/2015).
- Ορθολογικοποίηση των στερητικών μέτρων κατά ανηλίκων: Η κράτηση των ανηλίκων περιορίστηκε στα πολύ σοβαρά εγκλήματα (ν. 4322/2015).
- Παροχή δυνατότητας σε κρατούμενες μητέρες ανήλικων τέκνων έως 8 ετών να εκτίσουν την ποινή τους ή τμήμα αυτής με κατ’ οίκον περιορισμό.
- Εκδόθηκε η νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση για την εφαρμογή του αναμορφωτικού μέτρου της κοινωφελούς εργασίας ανηλίκων (ΦΕΚ Β’ 3647/ 2017).
- Τέθηκε σε διαβούλευση το σχέδιο του νέου Σωφρονιστικού Κώδικα.
- Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου για τον εκσυγχρονισμό του μέτρου ασφαλείας της φύλαξης των ακαταλόγιστων δραστών (αρ. 69 ΠΚ).
- Ολοκληρώθηκε η επεξεργασία του σχεδίου που κατέθεσε η Νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τη δημιουργία Μονάδων Μέριμνας Νέων.
- Βρίσκεται στο τελικό στάδιο η κατάρτιση των Π.Δ. για την ένταξη του Ψυχιατρείου και του Νοσοκομείου Κρατουμένων Κορυδαλλού στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Βελτίωση συνθηκών κράτησης (υποδομές και υγεία) – εναλλακτικά μέτρα
- Κατάργηση πειθαρχικών κελιών, που δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές για την αξιοπρεπή διαβίωση των κρατουμένων, στις φυλακές Κέρκυρας και Πάτρας και ουσιαστικός αποκλεισμός της πειθαρχικής απομόνωσης ανηλίκων.
- Άνοιγμα 4ης πτέρυγας στις φυλακές Χανίων και Νιγρίτας Σερρών (120 νέες θέσεις κράτησης σε κάθε κατάστημα).
- Λειτουργία της 1ης Αγροτικής Φυλακής Γυναικών ως τμήματος της Φυλακής Γυναικών Ελεώνα Θηβών.
- Δημιουργία χώρων εκπαίδευσης σε φυλακές.
- Λειτουργία της 1ης θεραπευτικής κοινότητας ΚΕΘΕΑ-ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ που στεγάζεται σε αυτόνομη πτέρυγα στη φυλακή Θεσσαλονίκης και τροποποίηση της νομοθεσίας (ν. 4322/2015) με σκοπό την ενίσχυση του δικαιώματος στη θεραπεία.
- Διεύρυνση προϋποθέσεων μεταγωγής κρατουμένων στο Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων (ΚΑΤΚ) «Επιλογή» Ελεώνα Θηβών.
- Παροχή υπηρεσιών τηλε-ψυχιατρικής σε 4 καταστήματα κράτησης σε συνεργασία με τη 2η Υγειονομική Περιφέρεια.
- Έκδοση και διανομή ενημερωτικού οδηγού για το προσωπικό των φυλακών για την πρόληψη των αυτοκτονιών.
- Ενεργοποίηση του θεσμού της ημιελεύθερης διαβίωσης, με την προετοιμασία του κατάλληλου κτιρίου στο συγκρότημα Κορυδαλλού.
- Θεσμική αναβάθμιση του ρόλου των επιμελητών ανηλίκων και κοινωνικής αρωγής. Οργάνωση για 1η φορά προγραμμάτων επιμόρφωσης σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης (ΙΝ.ΕΠ.) του ΕΚΔΔΑ και το πρόγραμμα Αυστριακής τεχνικής βοήθειας.
- Ενίσχυση του εναλλακτικού μέτρου της κατ’ οίκον έκτισης με ηλεκτρονική επιτήρηση (βραχιολάκι) με νομοθετικές παρεμβάσεις (ν. 4356/2015) και ενέργειες δημοσιότητας. Δημιουργία ενημερωτικού εντύπου για κρατουμένους.
- Συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής για την εκτέλεση τεχνικών έργων σε 4 καταστήματα (συγκρότημα Κορυδαλλού και ΕΚΚΝ Αυλώνα).
Εκπαίδευση, πολιτισμός και αθλητισμός
- Ίδρυση 5 νέων Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας: Νοσοκομείο Κρατουμένων, φυλακές Δομοκού, Χανίων, Μαλανδρίνου και Κέρκυρας. Συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας για την αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου εκπαίδευσης στις φυλακές.
- Εξασφάλιση 20 υποτροφιών, ετησίως, σε προπτυχιακά προγράμματα για κρατουμένους, στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
- Λειτουργία εργαστηρίων κατάρτισης στις φυλακές Δομοκού, Τρικάλων και Χανίων σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ.
- Συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο και την Εθνική Λυρική Σκηνή και υλοποίηση σχετικών εργαστηρίων στις φυλακές
- Υλοποίηση προγραμμάτων άθλησης σε καταστήματα κράτησης από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, με τη συνεργασία των τοπικών ΟΤΑ.
Ενίσχυση δικαιωμάτων κρατουμένων και επαφή με την οικογένεια και την κοινωνία
- Έκδοση ενημερωτικού Οδηγού «Το Αλφαβητάρι του Κρατουμένου» σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά και αλβανικά).
- Πιλοτική λειτουργία της χρήσης του «skype» για την επικοινωνία των κρατουμένων με το Γενικό Γραμματέα Αντεγκληματικής Πολιτικής αλλά και με συγγενικά τους πρόσωπα («ηλεκτρονικό επισκεπτήριο»).
- Δημιουργία και λειτουργία παιδικών επισκεπτηρίων στις φυλακές Γρεβενών, Ελεώνα Θηβών (γυναικών), Μαλανδρίνου, Πατρών, Χανίων και Νιγρίτας.
- Μεταφορά φιλοξενούμενων νηπίων του ΚΚ Γυναικών Ελεώνα Θηβών στον Παιδικό Σταθμό Αγ. Θωμά Τανάγρας με ειδικού οχήματος που διατέθηκε για τη μεταφορά των παιδιών.
- Διοργάνωση της 31ης και 32ης Πανελλήνιας Έκθεσης Έργων Κρατουμένων & Προϊόντων Φυλακών μετά από 8 χρόνια που ο θεσμός παρέμενε ανενεργός.
Αναβάθμιση προσωπικού των φυλακών και σωφρονιστικής διοίκησης
- Επαναλειτουργία της Σχολής Εισαγωγικής Εκπαίδευσης για Προσωπικό Φύλαξης και Εξωτερικής Φρούρησης.
- Υλοποίηση επιμορφωτικών προγραμμάτων για το προσωπικό των φυλακών, σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία και το Ινστιτούτο Επιμόρφωσης (ΙΝ.ΕΠ) του ΕΚΔΔΑ.
- Εκπαίδευση διευθυντών φυλακών και υγειονομικού προσωπικού των φυλακών (γιατρών και νοσηλευτών) από το Συμβούλιο της Ευρώπης.
- Επιμόρφωση του προσωπικού των φυλακών από εμπειρογνώμονες σε θέματα επιχειρησιακής ασφάλειας (Αυστριακή τεχν. Βοήθεια).
- Εκπαίδευση στις φυλακές από ΕΚΑΒ & Πυροσβεστική.
- Δημιουργία Διεύθυνσης Επιχειρησιακής Επάρκειας και Διαχείρισης Κρίσεων στο ΥΔΔΑΔ.
- Αναβάθμιση της σωφρονιστικής διοίκησης με τακτικές συναντήσεις διευθυντών και την πλήρη λειτουργία και αξιοποίηση του ηλεκτρονικού συστήματος διασύνδεσης των καταστημάτων κράτησης με την κεντρική υπηρεσία.
- Έλεγχος και διαφάνεια στις φυλακές: α) υπογραφή προγραμματικής συμφωνίας συνεργασίας με το Συνήγορο του Πολίτη, β) υπουργική απόφαση για την άσκηση ελέγχου στις φυλακές από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Τοποθέτηση νέου προϊσταμένου στο Σώμα Επιθεώρησης και Ελέγχου Καταστημάτων Κράτησης.
Ενέργειες στρατηγικού σχεδιασμού
- Στρατηγικό σχέδιο (2018 – 2020)[1] στον τομέα της σωφρονιστικής / αντεγκληματικής πολιτικής για 1η φορά, σε συνεργασία με την CPT του Συμβουλίου της Ευρώπης.
- Αποτύπωση της πραγματικής χωρητικότητας των φυλακών, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές.
- Υπολογισμός της μέσης δημόσιας δαπάνης για την κράτηση στα καταστήματα κράτησης: Για 1η φορά υπολογίσθηκε η μέση δημόσια δαπάνη ανά κρατούμενο και ημέρα κράτησης για να αξιοποιηθεί στο σχεδιασμό.
