Παιδικοί γάμοι: Πέντε βασικά στοιχεία και γιατί πρέπει να ενισχυθούν οι δράσεις για τον τερματισμό τους

Εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο παντρεύονται πριν να είναι έτοιμα, και συχνά ενάντια στη θέλησή τους.

Σύμφωνα με το Ταμείο του ΟΗΕ για τον Πληθυσμό (UNFPA), τα παιδιά που έχουν εξωθηθεί σε γάμο εκτίθενται σε βία, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού, και συχνά εξαναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σχολείο για μια πρώιμη γονεϊκότητα.

Ο παιδικός γάμος δεν είναι μόνο μια τραγωδία για τα παιδιά που παγιδεύονται σε αυτόν – συχνά τα πιο ευάλωτα, φτωχά και περιθωριοποιημένα κορίτσια – αλλά και τις κοινότητες και τις κοινωνίες στο σύνολό τους. Παγιδεύει τα “παιδιά-νύφες” και τις οικογένειές τους σε έναν κύκλο φτώχειας που μπορεί να επιμείνει για ολόκληρες γενιές.

Ο τερματισμός των παιδικών γάμων θα μπορούσε να αποφέρει δισεκατομμύρια δολάρια σε κέρδη, επιτρέποντας στα κορίτσια να τελειώνουν το σχολείο, να καθυστερούν τη μητρότητα, να βρίσκουν μια αξιοπρεπή δουλειά και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους.

Παρόλο που το ποσοστό των παιδικών γάμων μειώνεται παγκοσμίως, θα πρέπει να ενισχυθεί η δράση για την επίτευξη του παγκόσμιου στόχου ώστε να τερματιστεί η πρακτική μέχρι το 2030 (UNICEF – Μάρτιος 2018)

Οι παιδικοί γάμοι είναι μια κοινή πρακτική. Συντελούνται σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Σήμερα περισσότερα από 700 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια έχουν παντρευτεί πριν από τα 18α γενέθλιά τους. Επειδή η φτώχεια είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που οδηγούν στον παιδικό γάμο, το φαινόμενο είναι πιο διαδεδομένο στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπου το 26,7% των νέων γυναικών είναι παιδιά – νύφες.

Τα ποσοστά ποικίλλουν ανάλογα με τη χώρα και την περιοχή. Η Δυτική και Κεντρική Αφρική έχουν το υψηλότερο ποσοστό παιδικών γάμων, με 4 σε 10 κορίτσια να έχουν παντρευτεί πριν από την ηλικία των 18 ετών, ενώ η Νότια Ασία φιλοξενεί το μεγαλύτερο συνολικό αριθμό σε παιδιά-νύφες.

Ωστόσο, παιδικοί γάμοι συντελούνται παντού, ακόμα και σε χώρες υψηλού εισοδήματος.

Και τα αγόρια μπορεί να παντρευτούν σε παιδική ηλικία – αλλά η πρακτική είναι πιο διαδεδομένη με τα κορίτσια.

Ο γάμος σε νεαρή ηλικία επιβάλει τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια ευθύνες των ενηλίκων πριν τα παιδιά να είναι έτοιμα να τις αντιμετωπίσουν. Όλα τα παιδιά που βρίσκονται σε αυτές τις επισφαλείς συνθήκες είναι λιγότερο ικανά να υποστηρίξουν τον εαυτό τους και είναι ευάλωτα σε κακοποίηση και εκμετάλλευση.

Ωστόσο, τα κορίτσια κινδυνεύουν περισσότερο να υποστούν κακοποίηση από ότι τα αγόρια. Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά – νύφες είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στη βία – από τους συζύγους τους, τα πεθερικά τους ή ακόμη και από τις δικές τους οικογένειες.

Τα νέα στοιχεία του UNFPA από την αξιολόγηση δεδομένων 82 χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, δείχνουν ότι ένα στα 25 αγόρια ή το 3,8% παντρεύονται πριν από την ηλικία των 18 ετών.

Ο παιδικός γάμος έχει σχεδόν απαγορευτεί παγκοσμίως

Δύο από τις μεγαλύτερες συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως, η Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού και η Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων κατά των γυναικών,  απαγορεύουν τον παιδικό γάμο.

Ωστόσο, σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν εθνικοί ή τοπικοί νόμοι που επιτρέπουν διαφορετικές ερμηνείες της συμφωνηθείσας αρχής – πολλές χώρες επιτρέπουν εξαιρέσεις με τη γονική συναίνεση ή σύμφωνα με το εθιμικό δίκαιο.

Ακόμα και σε χώρες όπου ο παιδικός γάμος είναι ξεκάθαρα παράνομος, η επιβολή του μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα.

Ο παιδικός γάμος συνδέεται στενά με την εφηβική εγκυμοσύνη

Ο παιδικός γάμος αποτελεί συχνά πρόδρομος της πρώιμης εγκυμοσύνης.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες, 9 στις 10 γεννήσεις εφήβων πραγματοποιούνται μεταξύ των κοριτσιών που είναι ήδη παντρεμένα.

Αυτές οι πρώιμες εγκυμοσύνες θέτουν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των κοριτσιών, των οποίων τα σώματα ενδέχεται να μην έχουν αναπτυχθεί επαρκώς για τη μητρότητα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επιπλοκές από την εγκυμοσύνη και τον τοκετό αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των εφήβων κοριτσιών.

Η πρώιμη εγκυμοσύνη θέτει επίσης τα κορίτσια σε κίνδυνο να παντρευτούν. Μπορεί να αναγκαστούν να παντρευτούν τον πατέρα του μωρού τους – ακόμη και έναν βιαστή – για να γλυτώσουν τις οικογένειές τους από το στίγμα που συνδέεται με την εγκυμοσύνη εκτός γάμου.

Η ενδυνάμωση των κοριτσιών είναι κρίσιμης σημασίας για τον τερματισμό του παιδικού γάμου

Οι νέοι άνθρωποι θα πρέπει να ενδυναμώνονται ώστε να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και τα δικαιώματά τους. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να τους παρέχονται ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τη σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Τέτοιες πληροφορίες μπορεί να αλλάξουν τη ζωή τους ριζικά. Όταν οι ευάλωτοι νέοι έχουν την απαραίτητη γνώση, μπορούν να υποστηρίξουν τον εαυτό τους και ακόμη και να πείσουν τις οικογένειές τους να ακυρώσουν ή να καθυστερήσουν τις δεσμεύσεις.

Το Ταμείο του ΟΗΕ για τον Πληθυσμό συνεργάζεται με εταίρους και κοινότητες σε όλο τον κόσμο για να εκπαιδεύσει και να ενδυναμώσει τα κορίτσια και να ευαισθητοποιήσει τις κοινότητες για τους κινδύνους του παιδικού γάμου.

Πηγή: news.un.org

Μετάφραση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη

socialpolicy.gr