Κριτήρια Επιλογής Μεταπτυχιακών Σπουδών

Σύνταξη: Ταουσάνης Χρήστος

Σύμβουλος Σταδιοδρομίας Employ,

Συγγραφέας Επιλέγω Σπουδές & Επάγγελμα| www.e-employ.gr

 

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αλματώδης αύξηση στη ζήτηση μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Ο έντονος ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας, η στροφή για την μεγαλύτερη δυνατή εξειδίκευση αλλά και το γενικότερο κλίμα που έχει διαμορφωθεί στη λεγόμενη «τεταρτοβάθμια» εκπαίδευση έχουν συντελέσει στην ένταση του φαινομένου τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος. Παράλληλα, αξιοσημείωτα είναι δυο δεδομένα πλέον: Πρώτον η αύξηση των προσφερόμενων Μ.Π.Σ. συγκριτικά με το παρελθόν και η ανάδειξη της Κύπρου ως ενός από τους πλέον δημοφιλής προορισμούς για τους Έλληνες ενδιαφερομένους.

Σε κάθε περίπτωση, ο κάθε ενδιαφερόμενος για μεταπτυχιακές σπουδές πριν προχωρήσει στην υλοποίηση οποιουδήποτε μεταπτυχιακού προγράμματος θα πρέπει να απαντήσει σε μια σειρά ερωτημάτων προκειμένου να διασφαλίσει πως η επιλογή του αυτή είναι η καλύτερη δυνατή για την ακαδημαϊκή, επαγγελματική και προσωπική του εξέλιξη. Για τον κάθε υποψήφιο, ποικίλλουν οι λόγοι για τους οποίους επιθυμεί να προχωρήσει στη λήψη μιας σχετικής απόφασης ωστόσο θα πρέπει να οριστεί εκ των προτέρων η στοχοθεσία της συγκεκριμένης απόφασης, προκειμένου να επαληθεύσει ο καθένας ατομικά αν η χρονική συγκυρία και οι γενικότερες προδιαγραφές ενός Π.Μ.Σ. ανταποκρίνονται επακριβώς στις ατομικές επιδιώξεις.

Μια σειρά απλών ερωτημάτων μπορεί να μας οδηγήσει στη διαμόρφωση μιας πληρέστερης και ωριμότερης τελικής απόφασης. Κρίνεται λοιπόν σκόπιμο να απαντηθεί ένα πλέγμα ερωτήσεων που μπορεί να κατηγοριοποιηθεί στα ακόλουθα πεδία:

1. Είδος – μορφή  μεταπτυχιακού προγράμματος. Ανάλογα με τις δυνατότητες και τις υποχρεώσεις του ενδιαφερομένου (κοινωνικές, οικογενειακές, οικονομικές κ.λπ.) στοχεύουμε στα επιμέρους χαρακτηριστικά ενός Π.Μ.Σ. κατά την αναζήτησή μας. Επιμέρους δεδομένα που θα μας βοηθήσουν κατά την επιλογή είναι τα ακόλουθα:

• Το μεταπτυχιακό που θα επιλέξω να είναι δια ζώσης, distance learning ή μεικτό;
• Το μεταπτυχιακό που θα επιλέξω να είναι πλήρους ή μερικής φοίτησης;
• Το επίπεδο του μεταπτυχιακού διπλώματος να είναι certificate, diploma, master ή διδακτορικού;
• Να το υλοποιήσω σε δημόσιο ή ιδιωτικό ίδρυμα;
• Να αναζητήσω Μ.Π.Σ. με δίδακτρα, δωρεάν ή με υποτροφία;
• Το μεταπτυχιακό που θα επιλέξω να είναι συναφές ή άσχετο προς τις προπτυχιακές σπουδές;
• Επιδίωξη μου είναι να υπάρχει πρακτικό αντίκρισμα στην αγορά εργασίας ή μια γενικότερη προσωπική ανάπτυξη;
• Να έχει θεωρητικό ή πρακτικό προσανατολισμό;

2. Ατομικά κίνητρα – παράγοντες για την υλοποίηση ενός μεταπτυχιακού. Η υλοποίηση ενός Π.Μ.Σ. αποτελεί μια κομβική στιγμή στην ακαδημαϊκή και επαγγελματική εξέλιξη ενός πτυχιούχου. Η επιλογή του μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο τόσο στην προσωπική όσο και στην επαγγελματική του εξέλιξη και ανάπτυξη και να συντελέσει καθοριστικά στο στρατηγικό σχεδιασμό της επαγγελματικής του πορείας. Στην παρούσα αγορά εργασίας ενδεχομένως να αποτελεί πλέον και το σημαντικότερο «χαρτί» καθώς πλέον το σύνολο των νέων επαγγελματιών-επιστημόνων έχει στο επαγγελματικό του χαρτοφυλάκιο έναν προπτυχιακό τίτλο σπουδών, ξένες γλώσσες αλλά και γνώσεις πληροφορικής. Συνεπώς, η σημασία που φαίνεται να προσλαμβάνει η φοίτηση σε ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών σε πολύ μεγάλο βαθμό εναρμονίζεται με τη συνολική επαγγελματική στοχοθεσία του κάθε ενδιαφερομένου. Επιμέρους δεδομένα που θα μας βοηθήσουν κατά την επιλογή είναι τα ακόλουθα:

• Η κατοχή του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών θα συμβάλλει καθοριστικά στην επαγγελματική και στην μισθολογική μου εξέλιξη;
• Η κατοχή του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών θα συμβάλλει στην εξεύρεση μιας θέσης εργασίας ή στην ανέλιξη μου στην υπάρχουσα μου επαγγελματική θέση;
• Η κατοχή του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών θα καλλιεργήσει νέα πεδία και προοπτικές στον βασικό τίτλο σπουδών μου;
• Το συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο που θα εμβαθύνω μέσω του Π.Μ.Σ. μπορεί να μου δώσει δυνατότητες για μια ακαδημαϊκή καριέρα;
• Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα θα συντελέσει στην ουσιώδη αναβάθμιση των επιστημονικών γνώσεων και των δεξιοτήτων μου;
• Θα μπορέσω να αξιοποιήσω στην εργασιακή μου καθημερινότητα τις πρόσθετες γνώσεις που θα μου παρέχει το Π.Μ.Σ.;

3. Χρόνος και τόπος υλοποίησης ενός μεταπτυχιακού προγράμματος. Αρκετά σύνθετοι είναι και οι προβληματισμοί αναφορικά με τη χρονική περίοδο κατά την οποία αποφασίζει κάποιος να παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών. Βεβαία, πολλές φορές οι  προϋποθέσεις που θέτει το ίδιο το πρόγραμμα καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και την περίοδο έναρξης-υλοποίησης του. Για παράδειγμα, αν απαιτεί εργασιακή εμπειρία ή εκπληρωμένες στρατιωτικές υποχρεώσεις, εκ των πραγμάτων αποκλείει τους νέους απόφοιτους. Γενικότερα ωστόσο υπάρχουν διαφορετικά διλήμματα που ενδεχομένως να αντιμετωπίσει ο κάθε ενδιαφερόμενος αναφορικά με το χρόνο υλοποίησης και ο οποίος μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε 3 βασικές περιόδους:

Α. Φοίτηση αμέσως μετά τη λήψη του βασικού πτυχίου. Το μειονέκτημα σε αυτήν τη χρονική στιγμή είναι πως ενδεχομένως να μην γνωρίζει επακριβώς τις πραγματικές ανάγκες του κλάδου του και τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Το πλεονέκτημα είναι πως θα διαθέτει μεγαλύτερη διάθεση και χρόνο και θα αποκτήσει ακόμη ένα σημαντικό τίτλο σπουδών σε νεαρή ηλικία.

Β. Φοίτηση σε μεγαλύτερη ηλικία η/και με εργασιακή εμπειρία. Σε αυτήν την περίπτωση θα στηρίζαμε ως βασικό πλεονέκτημα το γεγονός πως ο ενδιαφερόμενος έχει προλάβει να αυτοαξιολογηθεί αλλά και έχει μια αντικειμενική άποψη των απαιτήσεων και αναγκών της αγοράς εργασίας. Ως μειονέκτημα θα ορίζαμε τον ιδιαίτερα περιορισμένο χρόνο λόγω των πολλαπλών υποχρεώσεων του αλλά και την απομάκρυνση του από την ακαδημαϊκή «καθημερινότητα».

Γ. Φοίτηση παράλληλα με την εργασία. Αξίζει να σημειωθεί πως σε αυτήν την περίπτωση εφόσον το μεταπτυχιακό έχει άμεση συνάφεια και με την εργασία μας τότε ο ενδιαφερόμενος συνθέτει και αξιοποιεί παράλληλα και καθημερινά, δεδομένα και από τους δυο χώρους (επαγγελματικό και ακαδημαϊκό). Η δυσχέρεια σε αυτήν την περίπτωση είναι πως απαιτούνται υψηλές δεξιότητες time & self management αλλά περιορισμένος προσωπικός χρόνος.

Πέρα από το χρόνο υλοποίησης όμως, υπάρχει και ακόμη μια κομβική παράμετρος που αφορά τον τόπο υλοποίησης. Οι γεωγραφικοί παράγοντες είναι για ορισμένους καθοριστικοί καθώς η μόνιμη κατοικία ρυθμίζει τις τελικές αποφάσεις. Ωστόσο, και άλλοι παράγοντες πέρα από ενδεχόμενους χωροταξικούς περιορισμούς συντελούν στην τελική επιλογή σχετικά με τον τόπο απόκτησης ενός μεταπτυχιακού τίτλου. Ενδεικτικά:

Α. Φοίτηση στο ίδρυμα του πρώτου πτυχίου. Η συνέχιση των σπουδών στο ίδρυμα απόκτησης του βασικού πτυχίου εγγυάται τη φοίτηση σε ένα οικείο περιβάλλον, για το οποίο ο ενδιαφερόμενος αισθάνεται ικανοποίηση και εμπιστοσύνη. Κοντά σε διδάσκοντες που γνωρίζει, διευρύνει το δίκτυο επαφών του και χωρίς τους περισπασμούς που προξενεί η προσαρμογή σε ένα νέο περιβάλλον μπορεί άμεσα να ξεκινήσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές.

Β. Φοίτηση σε διαφορετικό ίδρυμα της ίδιας χώρας: Η επιλογή αυτή εύλογα σημαίνει χρονική περίοδο προσαρμογής. Αν ο λόγος για μια τέτοια απόφαση είναι το αντικείμενο ή η ποιότητα των παρεχόμενων σπουδών τότε η επιλογή αυτή είναι επιβεβλημένη.

Γ. Φοίτηση στο εξωτερικό: Αποτελεί κοινή τακτική πολλοί απόφοιτοι να μεταβαίνουν σε χώρες της αλλοδαπής για την πραγματοποίηση μεταπτυχιακών σπουδών για λόγους, όπως η φήμη ορισμένων πανεπιστήμιων ή οι διαδικασίες επιλογής η επιθυμία για διαμονή και σταδιοδρομία στο εξωτερικό κ.ά. Η φοίτηση σε ένα καταξιωμένο πανεπιστήμιο του εξωτερικού μπορεί να σημαίνει την απόκτηση ενός καταξιωμένου τίτλου σπουδών με δυσκολίες όμως λόγω των διαφορών ανάμεσα στα συστήματα και στη γλώσσα.  Παράλληλα,  ο ενδιαφερόμενος μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, χρειάζεται να προσεγγίσει και να κατανοήσει εκ νέου στην εγχώρια αγορά εργασίας.

Δ. Φοίτηση με τη μέθοδο της τηλεκπαίδευσης ή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης: Η φοίτηση αυτή εξαλείφει τυχόν εμπόδια που χαρακτηρίζουν τα παραδοσιακά συστήματα εκπαίδευσης (π.χ. υποχρεωτική φυσική παρουσία) και δημιουργεί συνθήκες αυτονομίας. Ωστόσο, απαιτείται ο φοιτητής να εξοικειωθεί με τις εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας και τις τεχνολογίες που υποστηρίζουν αυτόν τον τύπο εκπαίδευσης, αλλά και να είναι σε θέση να χειρίζεται αποτελεσματικά τόσο τον χρόνο. 

Επιλογικά, αυτό που πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του ο κάθε φοιτητής είναι το ουσιαστικό αντίκρισμα που θα αποκομίσει και που θα τον οδηγήσουν στην υλοποίηση ενός Μ.Π.Σ. αλλά και τον σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό που θα πρέπει να έχει πριν καταλήξει προκειμένου να αποκομίσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από την επιλογή του.