Διεθνής Ημέρα Οικογένειας 2018: Οικογένειες και κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς

Ο φετινός εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Οικογένειας (2018) εστιάζει στον Αναπτυξιακό Στόχο 16 που σχετίζεται με την προαγωγή ειρηνικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς για μια βιώσιμη ανάπτυξη. 

Οι οικογένειες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και στη διατήρηση ειρηνικών και ενταξιακών κοινωνιών που είναι απαραίτητες για την αειφόρο και ενταξιακή ανάπτυξη. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε σταθερές και υποστηρικτικές οικογένειες αναπτύσσουν χαρακτήρες με θετικά συναισθηματικά και κοινωνικά γνωρίσματα και επιπλέον γίνονται σταθεροί και ειρηνικοί ενήλικες. 

Υπάρχουν πολλές σημαντικές πτυχές των σταθερών οικογενειακών περιβαλλόντων που εξασφαλίζουν την ευημερία των παιδιών και την έγκαιρη τους κοινωνικοποίηση, όπως η ασφαλής προσκόλληση και η διαδικασία της μετάδοσης και της ανάκτησης αξιών.

Έρευνες καταδεικνύουν ότι τα παιδιά που ανέπτυξαν σχέσεις ασφαλούς προσκόλλησης με τις οικογένειές τους είναι πιο ανεξάρτητοι και συναισθηματικοί ενήλικες. Είναι πιο πιθανό να είναι πολιτικώς ενεργά μέλη, να συμμετέχουν στην κοινότητα και να έχουν καλές δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Επιπλέον, οι διαμήκεις μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που έχουν ασφαλή προσκόλληση είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ισχυρές σχέσεις και να δημιουργήσουν σταθερές οικογένειες.

Καθώς η αρχική κοινωνικοποίηση μέσα στις οικογένειες, που συνδέεται με τη μετάδοση των αξιών, επηρεάζει τη στάση και την ευαισθησία απέναντι στη βία και τις συγκρούσεις, μια θετική εμπειρία κοινωνικοποίησης συνιστά στη δημιουργία της αίσθησης του ανήκειν στην κοινότητα και σε μια διευρυμένη κοινωνία. 

Ο Στόχος 16 για την Βιώσιμη Ανάπτυξη που στοχεύει στην προαγωγή ειρηνικών και ενταξιακών κοινωνιών, υποδηλώνει επίσης πως τα ίδια τα άτομα επηρεάζουν τις αποφάσεις που έχουν επίδραση στους εαυτούς τους, τις οικογένειες τους, τις κοινότητες και την κοινωνία εν γένει. Επιπλέον, ο Αναπτυξιακός Στόχος 16 που σχετίζεται με την προαγωγή την δικαιοσύνης και τους αποτελεσματικούς και υπεύθυνους θεσμούς σε όλα τα επίπεδα, έχει ιδιαίτερη σημασία για τις οικογένειες και την κατάσταση των ευάλωτων μελών μιας οικογένειας. Ισχυροί νόμοι που δίνουν δικαιώματα και προστασία σε όλα τα μέλη της οικογένειας, ειδικότερα στις γυναίκες, συνδέονται άμεσα με την κατάστασή τους εντός των οικογενειών. 

Παρόλο που οι ενταξιακές κοινωνίες πρέπει να διασφαλίζουν τη νομική προστασία και τα δικαιώματα των γυναικών, δεν θα πρέπει να συνδέονται μόνο με το ρόλο των γυναικών ως μητέρες και φροντίστριες της οικογένειας τους. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν πως οι γυναίκες έχουν ισότιμη πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους, τίτλους γης και άλλες ιδιοκτησίες καθώς και σε εργασία που παρέχει μισθό αξιοπρεπούς διαβίωσης ώστε να συντηρούν τις εαυτές τους και τις οικογένειες τους. Ομοίως, τα παιδιά έχουν το δικαίωμα για επαρκή διατροφή και στέγη και να μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον αγάπης και αρμονίας. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι έρευνες σε χώρες του ΟΟΣΑ υποδεικνύουν ότι σε χώρες όπου οι γυναίκες δεν έχουν το δικαίωμα να κατέχουν γη, υπάρχουν 60% περισσότερα υποσιτισμένα παιδιά από ότι σε μέρη όπου οι γυναίκες είχαν κάποια πρόσβαση σε γη. Έχει αποδειχθεί ότι η έγγεια ιδιοκτησία ενδυναμώνει τις γυναίκες να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την υγεία και τη διατροφή των παιδιών τους και ότι τα παιδιά των γυναικών που κατέχουν γη είναι λιγότερο πιθανό να είναι υποσιτισμένα και λιποβαρή. 

Η πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλα τα μέλη της οικογένειας συμπεριλαμβάνει επίσης την επιδίωξη του στόχου 16.9 του Στόχου 16 για την βιώσιμη ανάπτυξη, που αναφέρεται στην παροχή νομικής ταυτότητας σε όλους, συμπεριλαμβανομένης της ληξιαρχικής καταχώρησης των γεννήσεων για τα παιδιά.

Η καθιέρωση της νομικής ταυτότητας και η διασφάλιση της ληξιαρχικής καταχώρισης των γεννήσεων για όλους τους πολίτες αποτελεί πρόκληση σε πολλές χώρες, με την Παγκόσμια Τράπεζα να υπολογίζει ότι παραμένουν 625 εκατομμύρια παιδιά μη καταχωρημένα, μέχρι και την ηλικία των 14 ετών. 

Η σημασία της ύπαρξης νομικής ταυτότητας δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Χωρίς αυτήν, η πρόσβαση σε βασικές κοινωνικές υπηρεσίες μπορεί να περιοριστεί σοβαρά. Η έλλειψη νομικής ταυτότητας παρεμποδίζει την ικανότητα των γυναικών και των περιθωριοποιημένων ομάδων να ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα και να ψηφίζουν. Τα μη καταχωρημένα άτομα δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη από το κράτος. Επιπλέον, “τα διοικητικά εμπόδια, η φτώχεια, η περιορισμένη ευαισθητοποίηση και οι νομοθετικές διατάξεις που εισάγουν διακρίσεις απαγορεύουν στις μη καταχωρημένες γυναίκες και στις ευάλωτες, περιθωριοποιημένες ομάδες, να διασφαλίσουν την ιθαγένειά τους ή την καταχώρηση του γάμου τους ή τη γέννηση του παιδιού τους.” (Trask, 2018)

Μια σειρά από εφαρμοσμένες πολιτικές υποστήριξης της οικογένειας, ειδικότερα εκείνων που στοχεύουν στις ευάλωτες οικογένειες σε αυτόχθονες κοινότητες, ή εκείνων με οικογενειακά μέλη με αναπηρίες, ενδέχεται να συμβάλουν στην επίτευξη του παραπάνω στόχου του Στόχου 16 για την βιώσιμη ανάπτυξη. Για παράδειγμα, καμπάνιες ευαισθητοποίησης για την σημασία της ληξιαρχικής καταχώρησης των γεννήσεων σε απομακρυσμένες περιοχές, οδήγησε ακόμη και στην αύξηση των ληξιαρχικών καταχωρήσεων σε χώρες. 

Η επέκταση των προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας που προσεγγίζουν τις πιο ευάλωτες οικογένειες και εξασφαλίζουν την κάλυψη όλων των μελών της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των ηλικιωμένων, συνέβαλε στη δημιουργία περισσοτέρων κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς, οι οποίες εξασφαλίζουν τα βασικά κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα για τα ευάλωτα μέλη της οικογένειας.

Οι προσεγγίσεις στις οικογενειακές πολιτικές για ενταξιακές κοινωνίες ποικίλλουν σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε ορισμένες περιοχές, δίδεται έμφαση στην κοινωνική ένταξη διαφόρων τύπων οικογενειών ή / και ατόμων, όπως είναι οι οικογένειες μεταναστών ή ιθαγενών, οι εθνικές μειονότητες ή οι οικογένειες με άτομα με αναπηρίες.

Σε ορισμένες περιοχές, η πρωταρχική έμφαση δίδεται στην κοινωνική προστασία των ευάλωτων οικογενειών ώστε να διευκολυνθεί η πλήρης ένταξή τους στην κοινωνία. Η εκπαίδευση για όλους χωρίς αποκλεισμούς, ιδίως για τα παιδιά από εθνικές μειονότητες ή παιδιά με αναπηρίες, θεωρείται επίσης απαραίτητη για την κοινωνική ένταξη. 

Καθώς οι προσεγγίσεις ποικίλλουν, ο φετινός εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας Οικογένειας στοχεύει στην ευαισθητοποίηση για τον ρόλο των οικογενειών και των οικογενειακών πολιτικών στην επίτευξη κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς υπό περιφερειακές προοπτικές.

Συγκεκριμένα, η συζήτηση θα επικεντρωθεί στη σημασία της εξασφάλισης ισότιμης δικαιοσύνης σε όλα τα μέλη της οικογένειας, ιδιαίτερα στις γυναίκες. Θα γίνει επίσης αναφορά στις προσπάθειες για την καθολική καταγραφή των γεννήσεων και την νομική ταυτότητα για όλους, στοχεύοντας ειδικότερα τις ευάλωτες οικογένειες. Θα εξεταστεί επίσης η σημασία της κοινωνικής προστασίας για την κοινωνική ένταξη και άλλες πτυχές πολιτικών που αφορούν την κοινωνική ένταξη και την οικογένεια.

Παραπομπές:
“Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development”, United Nations, 2015 (A/RES/70/1)

United Nations Expert Group Meeting on Family Policies for Inclusive Societies: Concept Note, New York, 15-16 May.

Bahira Sherif Trask, “Ensuring Social Rights for All Families: Legal Frameworks, Legal Identity and the Right to Participation, Housing, and Public Green Spaces in the 2030 Agenda and the SDGs” Background paper for Expert Group Meeting on Family Policies for Inclusive Societies, New York, 15 – 16 May 2018 (forthcoming)

Πηγή: un.org

Μετάφραση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη

socialpolicy.gr