Αρχιτεκτονικές μεταφράσεις της σκέψης των Deleuze-Guattari για την έννοια του τόπου

Dimitra Chatzisavva

Η έννοια του τόπου στον αρχιτεκτονικό λόγο και πρακτική έχει περιορισθεί σε ερμηνείες που τη συνδέουν με μια φαινομενολογική απόδοση, κύρια ρομαντικής παράδοσης, ως ένα συγκεκριμένο δηλαδή υπαρξιακό πλαίσιο που βρίσκεται σε μόνιμη διαλεκτική αντίθεση και ετεροπροσδιορισμό σε σχέση με τον δυναμικό, αφηρημένο χώρο. Η εισήγηση θα εξετάσει τις καταβολές αυτής της αντίθεσης (τέλη του 19ου αι.) και θα προτείνει την έννοια του ‘τόπου ως δυνατότητα διαφοράς’ ακολουθώντας τη σκέψη των Deleuze-Guattari για μια εννοιολόγηση του αρχιτεκτονικού τόπου πέραν της διαλεκτικής του σχέσης με τον χώρο.

Ο τόπος σε αυτή την οπτική δεν νοηματοδοτείται ως άρνηση ή αντιστροφή των χαρακτηριστικών που συνδέονται με τον χώρο, αλλά συναρμόζει με άλλους τόπους και χρόνους που το επισφαλές όριό του επιτρέπει. Οδηγητική για την εισήγηση είναι η σκέψη του G. Deleuze για μια κατανόηση της ‘διαφοράς’ πέρα από την άρνηση και την ταυτότητα. Ο τόπος σε αυτή την οπτική δεν είναι το σταθερό έδαφος που εγγυάται την ταυτότητα του νοήματος αλλά η δυνατότητα της επαναληπτικής διαφοροποίησής του. Σε αυτό το πλαίσιο, θα εξετασθεί η επιρροή που δέχεται η σύγχρονη αρχιτεκτονική από την σκέψη των Deleuze-Guattari και οι διαδοχικές μεταφράσεις αυτής της σκέψης στην αρχιτεκτονική δημιουργία. Αν και το παράδειγμα του ψηφιακού σχεδιασμού αποτελεί το προνομιακό πεδίο αυτής της μεταφοράς, η εισήγηση θα διερευνήσει άλλες δυνατότητες σύνδεσης της σκέψης των Γάλλων διανοητών με την αρχιτεκτονική, δίνοντας έμφαση στο έργο του E. Miralles. Tέλος, θα διερευνηθεί εάν το ‘χωρικό ήθος’ που προτείνουν οι Deleuze- Guattari δίνει έρεισμα στην επινόηση επερχόμενων υπαρξιακών εδαφών και νέων δυνατοτήτων για τη ζωή.

Δήμητρα Χατζησάββα, Δρ. Αρχιτέκτων ΑΠΘ, Λέκτορας Σχολή Αρχιτεκτόνων, Πολυτεχνείο Κρήτης, διδάσκει αρχιτεκτονική θεωρία και σχεδιασμό (αρχιτεκτονικό και αστικό σχεδιασμό). Οι σπουδές της περιλαμβάνουν: αρχιτεκτονική και αισθητική στην Aρχιτεκτονική σχολή του ΑΠΘ και στην Aρχιτεκτονική σχολή ETSAB Βαρκελώνης. Η διατριβή της ‘Η έννοια του τόπου στις αρχιτεκτονικές θεωρίες και πρακτικές – σχέσεις φιλοσοφίας και αρχιτεκτονικής στον 20ο αιώνα’ και η 3η Biennale Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων με θέμα ‘Τόποι νομαδικής κατοίκησης΄ (επιμελήτρια) διερευνούν τη σκέψη των Deleuze-Guattari και τη σύνδεσή της με την αρχιτεκτονική θεωρία και πρακτική. Υπεύθυνη σύνταξης του περιοδικού Αρχιτεκτονική ως Τέχνη, έχει πολυάριθμες δημοσιεύσεις σε έγκριτα αρχιτεκτονικά βιβλία και περιοδικά. Το ερευνητικό και εκπαιδευτικό της έργο εστιάζει στη σύνδεση της θεωρητικής σκέψης με τη μεθοδολογία της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.

Πηγή: http://deleuzeandguattariathens2015.blogspot.com/2015/04/abstracts-c.html