Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί μια από τις πιο διαδομένες μορφές έμφυλης βίας, παγκοσμίως. Μπορεί να έχει πολλές εκφάνσεις: λεκτική, ψυχολογική, συναισθηματική, σωματική, σεξουαλική και οικονομική βία.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, που ανακοίνωσε η γραμμή βοήθειας SOS 15900, για την περίοδο μεταξύ 19 Νοεμβρίου 2016 – 19 Νοεμβρίου 2017): καταγγέλθηκαν 5.041 περιστατικά έμφυλης βίας, εκ των οποίων τα οκτώ στα δέκα αφορούν γυναίκες που είχαν δεχτεί βία από τους συζύγους/συντρόφους.
Σημάδια που προδίδουν ότι μία γυναίκα ζει μέσα σε μια βίαιη σχέση
- Όταν είναι εκτός σπιτιού λαμβάνει διαρκώς μηνύματα και κλήσεις από το σύντροφό της και του αναφέρει που βρίσκεται. Κοιτάζει διαρκώς την ώρα και ορισμένες φορές ακούει το σύντροφό της, από την άλλη άκρη της γραμμής, να μιλάει άσχημα και καταχρηστικά, ωστόσο δεν αντιδρά
- Θα τη δείτε να αποφεύγει να μιλάει με πολλά άτομα, ιδιαίτερα με άτομα του αντίθετου φύλου. Επιπλέον δεν αναφέρεται ή δεν βλέπει συχνά την οικογένειά της
- Δεν έχει προσωπικό λογαριασμό τραπέζης, πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες. Πρέπει να δίνει αναφορά για τα χρήματα που έχει ξοδέψει και πάντα συμφωνεί με τη γνώμη του συντρόφου, χωρίς να έχει πει τη γνώμη της ή να της αρέσει αυτή η απόφαση
- Βιώνει απότομες αλλαγές στη διάθεση – μπορεί να εκνευριστεί ή να αρχίσει να κλαίει ξαφνικά, ενώ αποφεύγει την οπτική και σωματική επαφή με τους άλλους. Παράλληλα, αισθάνεται καταθλιπτική, αγχωμένη, μπορεί να έχει τάσεις αυτοκτονίας και να εκφράζει μίσος για τον εαυτό της ή ντροπή
- Σταματάει να φροντίζει τις πνευματικές της ανάγκες, να ασχολείται με τα χόμπι της, με την άσκηση ή δραστηριότητες. Αλλάζει το ωράριο του ύπνου της, ενώ δεν τρώει πολύ, παίρνει χάπια και καταναλώνει πολύ αλκοόλ ή άλλες ουσίες
Φραγμοί στην αποκάλυψη
Οι περισσότερες γυναίκες δεν καταγγέλλουν τη βία που υφίστανται, ούτε ενθαρρύνονται να το κάνουν. Με βάση αυτά τα δεδομένα, τα στοιχεία για την έκταση και τη φύση της βίας που βιώνουν οι γυναίκες εντός της οικογένειας ή της σχέσης, δεν αποτυπώνουν το σύνολο του φαινομένου. Τα εμπόδια που πρέπει να υπερκεράσει μια γυναίκα για να αποκαλύψει ότι έχει υποστεί ενδοοικογενειακή βία είναι τα παρακάτω:
- Ντροπή, ενοχή και αίσθηση ότι είναι υπεύθυνη για τη βία που υπέστη
- Φόβος των αντιποίνων από το δράστη
- Φόβος του στίγματος και του κοινωνικού αποκλεισμού από τις οικογένειες και τις κοινότητές τους
- Κοινωνική απομόνωση και αίσθηση ότι πρέπει μόνη της να το αντιμετωπίσει
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Έλλειψη ασφαλών επιλογών για τα παιδιά
- Ελλιπής πληροφόρηση σχετικά με τα δικαιώματά και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες
- Γλωσσικά και πολιτιστικά εμπόδια
Μην προσπερνάς
Όλοι και όλες, κάποια στιγμή της ζωής μας, υποψιαστήκαμε, είδαμε, ακούσαμε, μάθαμε για κάποιο περιστατικό έμφυλης βίας. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο 2015, το 34% των κατοίκων της χώρας γνωρίζει κάποια γυναίκα που έχει υποστεί έμφυλη βία, στο (φιλικό, συγγενικό) περίγυρο ή στη γειτονιά.
Ακόμα και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι η ενδοοικογενειακή βία είναι ιδιωτική υπόθεση και αποφεύγουν να εμπλακούν «στα οικογενειακά» ενός ζευγαριού. Όμως η ενδοοικογενειακή βία μας αφορά όλους και όλες.
Η κακοποίηση μέσα στην οικογένεια και τη σχέση δεν είναι «ιδιωτική υπόθεση». Αντίθετα αποτελεί κατάφωρη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι ποινικό αδίκημα και για αυτόν ακριβώς το λόγο τιμωρείται από το νόμο.
Τι μπορείς να κάνεις
Για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντίδραση απέναντι στη βία κατά των γυναικών είναι αναγκαία η συμβολή όλων μας.
Αν αναγνωρίζεις κάποιο από τα παραπάνω σημάδια κάλεσε τη Γραμμή SOS 15900. Η γραμμή αποτελεί υπηρεσία εθνικής εµβέλειας που δίνει τη δυνατότητα στις γυναίκες που έχουν υποστεί έμφυλη βία ή σε τρίτα πρόσωπα να επικοινωνήσουν με ψυχολόγους και κοινωνιολόγους που παρέχουν άμεση βοήθεια σε έκτακτα και επείγοντα περιστατικά βίας, σε 24ωρη βάση, 365 µέρες το χρόνο. Ταυτόχρονα υπάρχει δυνατότητα και ηλεκτρονικής επικοινωνίας των γυναικών µέσω της διεύθυνσης e-mail: sos15900@isotita.gr.
Παράλληλα οι γυναίκες που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία μπορούν να απευθυνθούν σε κάποιο από τα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα, μέσω των οποίων μπορούν να λάβουν πληροφόρηση και στήριξη. Τα Κέντρα μπορούν επιπλέον να τις παραπέμψουν, σε κάποια από τις 21 Δομές – Ξενώνες Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών, που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα. Οι ξενώνες δίνουν τη δυνατότητα φιλοξενίας, στέγης διατροφής, ψυχολογικής και κοινωνικής υποστήριξη, σε γυναίκες μαζί με τα παιδιά τους, ώστε να προστατευτούν εν ώρα κρίσης βίας μέσα στην οικογένεια.
Στάσου δίπλα
Αν κάποια γυναίκα σου μιλήσει για τη βία που βιώνει μέσα στην οικογένεια ή τη σχέση:
- Μη ζητήσεις λεπτομέρειες για το περιστατικό
- Πες της ότι δεν έχει καμία ευθύνη για αυτό που έζησε και να μην κατηγορεί τον εαυτό της
- Τήρησε πάντοτε την αρχή της εμπιστευτικότητας και ιδιωτικότητας
- Ενημέρωσε την ότι υπάρχουν εξειδικευμένοι επαγγελματίες που μπορούν να διαχειριστούν αυτές τις υποθέσεις
- Εντόπισε και παρείχε τις αναγκαίες πληροφορίες για να απευθυνθεί η ίδια, όποτε είναι έτοιμη, στις υπηρεσίες
***Το φωτογραφικό υλικό που παρατίθεται στο άρθρο, εντάσσεται στο πλαίσιο της πανελλαδικής καμπάνιας ενημέρωσης για την εξάλειψη της έμφυλης βίας, με κεντρικό μήνυμα «Μην προσπερνάς -Don’t Skip», που υλοποιεί το Κέντρο Διοτίμα.
Στόχος της καμπάνιας είναι να κάνει ορατό το φαινόμενο, ευαισθητοποιώντας την κοινωνία, ώστε να μην προσπερνάμε τα καθημερινά περιστατικά έμφυλης βίας, που βλέπουμε, ακούμε, υποψιαζόμαστε, γνωρίζουμε.
Η καμπάνια θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του Ιουλίου και εντάσσεται στο πρόγραμμα SPEAK, που υλοποιείται με την ευγενική υποστήριξη της εταιρίας Παπαστράτος.
