Οι κοινωνικοί καθοριστικοί παράγοντες της υγείας (SDH) είναι οι συνθήκες στις οποίες οι άνθρωποι γεννιούνται, μεγαλώνουν, εργάζονται, ζουν και γερνούν.* Αυτές οι συνθήκες διαμορφώνονται από την κατανομή των χρημάτων, της εξουσίας και των πόρων σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Οι κοινωνικοί καθοριστικοί παράγοντες της υγείας είναι ως επί το πλείστον υπεύθυνοι για τις ανισότητες υγείας, τις άδικες διαφοροποιήσεις στην κατάσταση υγείας που μπορούν να αποφευχθούν, και παρατηρούνται εντός και μεταξύ των χωρών.
*Στους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας περιλαμβάνεται και το ευρύτερο σύνολο δυνάμεων και συστημάτων που διαμορφώνουν τις συνθήκες της καθημερινής ζωής, δηλαδή οι οικονομικές πολιτικές, τα αναπτυξιακά προγράμματα, τα κοινωνικά πρότυπα, οι κοινωνικές πολιτικές και τα πολιτικά συστήματα.
Το δίκτυο SDH της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας υποστηρίζει τη δράση για τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας. Οι Στόχοι για την Βιώσιμη Ανάπτυξη παρέχουν ένα συνολικό σχέδιο για την ανθρώπινη ανάπτυξη και για την συστηματική αντιμετώπιση των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας.
Τα ευρήματα που υποστηρίζουν τo θέμα της αντιμετώπισης των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας χωρίζονται σε δύο είδη: Το πρώτο αφορά τους πέντε «τομείς δράσης» της Πολιτικής Διακήρυξης του Ρίο για τους Κοινωνικούς Καθοριστικούς Παράγοντες στον τομέα της Υγείας και το οποίο επικεντρώνεται στον τρόπο θέσπισης διαδικασιών για την αντιμετώπιση των αιτιών – για παράδειγμα, τις δομικές συνθήκες – και τις συνέπειες της κακής υγείας. Το δεύτερο αφορά θέματα (αρχικά γνωστά ως «δίκτυα γνώσεων»), όπως η πρώιμη ανάπτυξη παιδιών, τα συστήματα υγείας, η αστικοποίηση και άλλα.
Κατά την προετοιμασία της Παγκόσμιας Διάσκεψης για τους SDH, διεξήχθησαν αρκετές μελέτες περιπτώσεων και άλλες έρευνες και αναλύσεις προκειμένου να παρασχεθεί η βάση τεκμηρίωσης για την προσέγγιση των SDH και η οποία αποτέλεσε τη βάση της Πολιτικής Διακήρυξης του Ρίο. Τα στοιχεία αυτά είναι οργανωμένα μέσα στους πέντε «τομείς δράσης» της Διακήρυξης.
Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η Επιτροπή για τους Κοινωνικούς Καθοριστικούς Παράγοντες Υγείας επικεντρώθηκε σε εννέα ευρεία σημεία που εμπεριέχουν σημαντικούς καθοριστικούς παράγοντες υγείας. Αυτά τα σημεία “κλειδιά” παραμένουν αναπόσπαστα στοιχεία του έργου της στρατηγικής εφαρμογής του Π.Ο.Υ. και του παγκόσμιου σχεδίου.
Ευρήματα σχετικά με τις Θεματικές
| Συνθήκες απασχόλησης
Μέτρα για την αποσαφήνιση του τρόπου με τον οποίο τα διάφορα είδη θέσεων εργασίας και η απειλή της ανεργίας επηρεάζουν την υγεία των εργαζομένων. |
| Κοινωνικός αποκλεισμός
Οι σχεσιακές διαδικασίες που οδηγούν στον αποκλεισμό συγκεκριμένων ομάδων ανθρώπων από την πλήρη συμμετοχή τους στην κοινότητα και την κοινωνική ζωή. |
| Προτεραιότητες για τη δημόσια υγεία
Παράγοντες στο σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων που βελτιώνουν την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη για κοινωνικά και οικονομικά μειονεκτούσες ομάδες. |
| Γυναίκες και ισότητα των φύλων
Μηχανισμοί, διαδικασίες και ενέργειες που μπορούν να ληφθούν για τη μείωση των έμφυλων ανισοτήτων στην υγεία, εξετάζοντας διαφορετικούς τομείς. |
| Πρώιμη Παιδική Ανάπτυξη
Καλά τεκμηριωμένα ευρήματα δείχνουν ότι οι ευκαιρίες που παρέχονται στα μικρά παιδιά είναι ζωτικής σημασίας για τη διαμόρφωση της διά βίου υγείας και της ανάπτυξης. |
| Παγκοσμιοποίηση
Πώς οι δυναμικές και οι διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης επηρεάζουν τα αποτελέσματα στην υγεία: απελευθέρωση του εμπορίου, συνυπολογισμός της παραγωγικής διαδικασίας. |
| Συστήματα Υγείας
Καινοτόμες προσεγγίσεις που ενσωματώνουν αποτελεσματικά τη δράση στους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας. |
| Μέτρηση και ευρήματα
Η ανάπτυξη μεθοδολογιών και εργαλείων για τη μέτρηση των αιτιών, των οδών και των αποτελεσμάτων για τις πολιτικές παρεμβάσεις. |
| Αστικοποίηση
Οι γενικές πολιτικές παρεμβάσεις που σχετίζονται με την υγιή αστικοποίηση, συμπεριλαμβανομένης της προσεκτικής εξέτασης της αναβάθμισης των παραγκουπόλεων. |
Πηγή: who.int
Μετάφραση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
