Ορίζοντας τη βία κατά των γυναικών και τις μορφές της

Βία κατά των γυναικών και κοριτσιών: Ορισμός

Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών είναι μια από τις πιο συστηματικές και διαδεδομένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εδράζεται στις έμφυλες κοινωνικές δομές παρά σε μεμονωμένες και τυχαίες πράξεις/δράσεις, διατέμνει τα ηλικιακά, οικονομικά, εκπαιδευτικά και γεωγραφικά όρια, επηρεάζει όλες τις κοινωνίες και αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο για τον τερματισμό των έμφυλων ανισοτήτων και διακρίσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. (Γενική Συνέλευση των ΗΕ, 2006)

Τα Ηνωμένα Έθνη ορίζουν την βία κατά των γυναικών ως «κάθε πράξη βίας με βάση το φύλο που προκαλεί ή είναι πιθανό να προκαλέσει, σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες πράξεις, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, είτε αυτό συμβαίνει στη δημόσια ή στην ιδιωτική ζωή» (Γενική Συνέλευση ψήφισμα 48/104, Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, 1993).

Οι όροι «βία με βάση το φύλο» και «βία κατά των γυναικών» συχνά χρησιμοποιούνται εναλλάξιμα στη βιβλιογραφία και από τους νομικούς, ωστόσο, η έννοια της βίας με βάση το φύλο αναφέρεται στη βία που στρέφεται εναντίον ενός ατόμου εξαιτίας του φύλου του και των προσδοκιών για το ρόλο του / της σε μια κοινωνία ή έναν πολιτισμό. Η έμφυλη βία, τονίζει τη διάσταση του φύλου σε αυτούς τους τύπους πράξεων, με άλλα λόγια, τη σχέση μεταξύ της υποδεέστερης θέσης των γυναικών στην κοινωνία και της αυξανόμενης ευαλωτότητάς τους στη βία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ωστόσο, ότι άνδρες και αγόρια μπορούν επίσης να αποτελέσουν θύματα βίας με βάση το φύλο, ιδίως σεξουαλικής βίας.

Σε περιπτώσεις συγκρούσεων / μετά τη σύγκρουση και έκτακτες καταστάσεις, χρησιμοποιείται συχνά ο όρος σεξουαλική βία και βία με βάση το φύλο (sexual and gender-based violence – SGBV). Η σεξουαλική βία σε αυτά τα περιβάλλοντα διαπράττεται σε μεγάλο βαθμό κατά των γυναικών και κοριτσιών.

Μορφές Βίας κατά των Γυναικών

Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών εκδηλώνεται με πολλές μορφές, συμπεριλαμβανομένων των μορφών που μπορεί να είναι πιο κοινές σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα , χώρες και περιοχές.

Η βία κατά των γυναικών εκδηλώνεται ως σωματική, σεξουαλική, συναισθηματική και οικονομική.

Οι μορφές έμφυλης βίας που είναι πιο κοινές παγκοσμίως περιλαμβάνουν την ενδοοικογενειακή και την συντροφική βία, τη σεξουαλική βία (συμπεριλαμβανομένου του βιασμού), την σεξουαλική παρενόχληση και την συναισθηματική/ψυχολογική βία. Η σεξουαλική βία ως τακτική πολέμου και ως επακόλουθο σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης είναι επίσης κοινή στις αντίστοιχες χώρες και περιοχές που επλήγησαν.

Άλλες διαδεδομένες μορφές βίας κατά των γυναικών σε όλο τον κόσμο περιλαμβάνουν: την σεξουαλική εκμετάλλευση, την εμπορία (trafficking) για σεξουαλική εκμετάλλευση, και επιβλαβείς πρακτικές, όπως τον ακρωτηριασμό/κοπή (FGM/C) των γυναικείων γεννητικών οργάνων, και τον καταναγκαστικό παιδικό γάμο.

Στις λιγότερο καταγεγραμμένες περιπτώσεις βίας, περιλαμβάνονται:

• εγκλήματα που διαπράττονται στο όνομα της “τιμής”
• γυναικοκτονία
• προγεννητική επιλογή φύλου
• Έκτρωση επιλογής φύλου  / παιδοκτονία κοριτσιών
• Οικονομική κακοποίηση
• Πολιτική βία
• Κακοποίηση ηλικιωμένων
• Κακοποίηση που σχετίζεται με την προίκα
• Επιθέσεις με οξύ

Συγκεκριμένες ομάδες γυναικών και κοριτσιών, όπως μέλη φυλετικών, εθνοτικών και σεξουαλικών μειονοτήτων, γυναίκες θετικές στον HIV, μετανάστριες και αδήλωτες εργαζόμενες, γυναίκες με αναπηρίες, γυναίκες που βρίσκονται υπό κράτηση και γυναίκες που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις ή σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ενδέχεται να είναι πιο ευάλωτες στη βία και να βιώσουν πολλαπλές μορφές βίας εξαιτίας των σύνθετων μορφών διακρίσεων και του κοινωνικοοικονομικού αποκλεισμού.

Στους θύτες πράξεων βίας μπορεί να περιλαμβάνονται: το κράτος και οι αντιπρόσωποι του, μέλη της οικογένειας (συμπεριλαμβανομένων των συζύγων), φίλοι, σύντροφοι ή άλλα οικεία άτομα, και άγνωστοι. (Γενική Συνέλευση των ΗΕ, 2006).

Ο Κύκλος Ζωής και η βία

Οι γυναίκες και τα κορίτσια διατρέχουν κίνδυνο διάφορων μορφών βίας σε όλες τις ηλικίες, πριν τη γέννηση μέσω της προγεννητικής επιλογής φύλου, έως την κακοποίηση χηρών και ηλικιωμένων γυναικών. Ενώ η σεξουαλική βία επηρεάζει γυναίκες όλων των ηλικιών, ο μεταβαλλόμενος χαρακτήρας των σχέσεων των γυναικών και των κοριτσιών (με μέλη της οικογένειας, συμμαθητές, αρχές, κ.λπ.) και τα διαφορετικά περιβάλλοντα (στο σπίτι, στο σχολείο, στην εργασία, στην κοινότητα, κλπ) στα οποία περνούν χρόνο, εκθέτει τις γυναίκες και τα κορίτσια σε συγκεκριμένες μορφές βίας κατά τη διάρκεια κάθε φάσης της ζωής τους. (Συμβούλιο της Ευρώπης, 2000).

Source: Adapted from Ellsberg and Heise, 2005. Researching Violence against Women: A Practical Guide for Researchers and Activists. WHO and PATH, Geneva: 10; adapted from Watts and Zimmerman. 2002. “Violence against Women: Global Scope and Magnitude,” Lancet 359 (9313): 1233, and Shane and Ellsberg. 2002. Violence against Women: Effects on Reproductive Health, Report No 20 (1), PATH, UNFPA, Washington: 2.

 

Πηγή: The Virtual Knowledge Centre to End Violence against Women and Girls (endvawnow.org )

Μετάφραση / Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη

socialpolicy.gr