Ο ξενοφοβικός και μισαλλόδοξος λόγος απενοχοποιεί ρατσιστικές συμπεριφορές και δίνει άλλοθι στο έγκλημα

Μαρία Γιαννακάκη

Γ.Γ Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Χαιρετισμός στην Παρουσίαση της Έκθεσης του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας για το 2018

Θα ήθελα να χαιρετίσω τη δράση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας που έχει καταφέρει να δημιουργήσει ένα σύστημα καταγραφής των εν λόγω περιστατικών, το οποίο παρέχει επίσημα και αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία που μπορούν να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά από όλους τους ενδιαφερομένους, συμπεριλαμβανομένης ασφαλώς και της Δημόσιας Διοίκησης.

Σύμφωνα με την Έκθεση του Δικτύου, το 2018 σημειώθηκε αύξηση των περιστατικών ρατσιστικής βίας, ιδίως κατά προσφύγων και μεταναστών-ριών. Η αύξηση αυτή δεν προκαλεί, δυστυχώς, έκπληξη αν αναλογιστούμε το μισαλλόδοξο και ξενοφοβικό λόγο πολλών πολιτικών ηγετών εντός και εκτός ΕΕ,  αλλά και σε εθνικό επίπεδο με πρόσχημα το δυσανάλογο για τις δυνάμεις της χώρας μας  βάρος στη διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Ένας ξενοφοβικός και μισαλλόδοξος λόγος, βαθιά ρατσιστικός, που απενοχοποιεί ρατσιστικές συμπεριφορές και δίνει άλλοθι στο έγκλημα. Ανησυχία προκαλεί η φύση των εγκλημάτων ρατσιστικής βίας που κατέγραψε το Δίκτυο (πολλά -62- περιστατικά σωματικής βλάβης), η καταγραφή περιστατικών που έχουν στοιχεία οργανωμένης βίας και η σημαντική αύξηση της καταγραφής περιστατικών με δράστες ή εμπλεκόμενους ένστολους.

Απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα όλες οι εξουσίες, η καθεμία μέσα από την ανεξάρτητη λειτουργία της και τον διακριτό της ρόλο, οφείλουν να μάχονται για την προστασία όσων στοχοποιούνται λόγω των χαρακτηριστικών τους. Η προστασία κάθε πολίτη από τη ρατσιστική βία και τον ρατσιστικό λόγο δεν αποτελεί μόνο ατομικό δικαίωμα του πολίτη, αλλά συλλογικό δικαίωμα για τη διαφύλαξη της Δημοκρατίας και της ειρηνικής συνύπαρξης.

Η Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έθεσε εξ’ αρχής στην κορυφή των προτεραιοτήτων της την πρόληψη και καταπολέμηση του ρατσισμού, της ρατσιστικής βίας και της ρητορικής του μίσους. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού κρίνεται πολύ σημαντική η συνεργασία των αρμόδιων αρχών με τους φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών, όπως είναι το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις  και φορείς  που το απαρτίζουν.

Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε τη βελτίωση στην αντιμετώπιση του ρατσιστικού εγκλήματος από τις Αρχές, η οποία αναγνωρίζεται και στην Έκθεση του Δικτύου, συμφωνώντας απόλυτα ότι ακόμη μένουν πολλά να γίνουν. Όπως αναφέρεται και στην Έκθεση, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και οι εισαγγελικές αρχές έλαβαν κατά το 2018 σημαντικές πρωτοβουλίες. Αυτές οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

• μέτρα ευαισθητοποίησης και συντονισμού ως προς την αντιμετώπιση του ρατσιστικού εγκλήματος από όλες τις εμπλεκόμενες αρχές,
• τη γεωγραφική επέκταση του ορισμού Ειδικών Εισαγγελέων για το ρατσιστικό έγκλημα και την αύξηση του αριθμού τους σε 24 από 5 που ήταν αρχικά,
• την εκπαίδευση Εισαγγελέων στο ρατσιστικό έγκλημα,
• τη σήμανση των δικογραφιών πιθανών ρατσιστικών εγκλημάτων με την ένδειξη «ΡΒ» (ήτοι Ρατσιστική Βία) που επεκτάθηκε από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών σε όλες τις Εισαγγελίες Πρωτοδικών, με σκοπό την ευχερέστερη παρακολούθηση και αναζήτηση των εν λόγω υποθέσεων.

Επίσης:

–  Το Εθνικό Συμβούλιο κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας, μέλος του οποίου είναι και το Δίκτυο, λαμβάνει πρωτοβουλίες για την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και της Δημόσιας Διοίκησης με δράσεις όπως η έκδοση ενημερωτικού φυλλαδίου με τίτλο «Η Δημόσια Διοίκηση απέναντι στο Ρατσιστικό Έγκλημα», το τηλεοπτικό σποτ για την ένταξη των προσφυγοπαίδων στην εκπαίδευση που προβάλλεται ως κοινωνικό μήνυμα, την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας.

–  Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κατόπιν σχετικής πρωτοβουλίας της Γενικής Γραμματείας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, προέβη σε συνεργασία με το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΑΣΕ (ODIHR) και συμμετέχει στο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο: «Οικοδομώντας μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των ρατσιστικών εγκλημάτων στο πλαίσιο της ποινικής δικαιοσύνης».

Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού:

1. υπεγράφη την 6^η Ιουνίου «Συμφωνία συνεργασίας για την αντιμετώπιση των ρατσιστικών εγκλημάτων στην Ελλάδα», η οποία διέπει τη Διοίκηση, τη Δικαιοσύνη και την Κοινωνία των Πολιτών για την πρόληψη και αντιμετώπιση των ρατσιστικών εγκλημάτων. Το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας είναι μέλος της συσταθείσας Ομάδας Εργασίας.
2. Ολοκληρώνεται μία δεύτερη Συμφωνία συνεργασίας για τη βελτίωση της καταγραφής και της διατήρησης δεδομένων σχετικά με τα ρατσιστικά εγκλήματα.

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω για μια ακόμη φορά το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας για την άψογη συνεργασία μας, με τη δέσμευση να συνεχίσουμε να μοιραζόμαστε τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς μας. Θεωρούμε ότι έχουμε έναν σημαντικό σύμμαχο αλλά και αυστηρό κριτή στην αντιμετώπιση του ρατσισμού και της ρατσιστικής βίας.