ΜΕΤΑδράση: Οκτώ χρόνια στο πλευρό των ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων

Από το 2011, η ΜΕΤΑδραση έχει συνοδεύσει με ασφάλεια 11.000 ασυνόδευτα παιδιά προς κατάλληλες δομές φιλοξενίας

Για δεκαετίες, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες που έφταναν στην Ελλάδα παρέμεναν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε κρατητήρια, σε συνθήκες επισφαλείς και ακατάλληλες, εκτεθειμένοι σε κινδύνους και κυκλώματα εκμετάλλευσης. Η ΜΕΤΑδραση, από την ίδρυσή της το 2011 και ακολουθώντας την αρχή «κανένα παιδί σε κράτηση», επιδίωξε να δώσει λύση στο μακροχρόνιο αυτό πρόβλημα, ξεκινώντας τη δράση «Συνοδείες Ασυνόδευτων Ανηλίκων». Μέσα σε τρεις μήνες, η είδηση της δημιουργίας ενός φορέα για τη συνοδεία των παιδιών είχε διαδοθεί σε όλη την Ελλάδα. Η ΜΕΤΑδραση κατακλείστηκε από αιτήματα για συνοδείες, προερχόμενα κυρίως από αστυνομικά τμήματα που αναζητούσαν τρόπους να μεταφερθούν παιδιά πρόσφυγες που βρίσκονταν στα κρατητήριά τους προς κατάλληλες δομές φιλοξενίας. Έτσι, δημιουργήθηκε το εκπαιδευμένο δίκτυο συνοδών της ΜΕΤΑδρασης, το οποίο αποτελείται από κοινωνικούς επιστήμονες και διερμηνείς, δραστηριοποιείται σε όλη την Ελλάδα και ενεργοποιείται επί τόπου, κάθε φορά που προκύπτει ανάγκη συνοδείας.

Οι δυσκολίες στην υλοποίηση της δράσης ήταν πολλές. Τα πρώτα χρόνια, οι ομάδες συνοδείας αντιμετώπισαν, επανειλημμένα, έκτακτα περιστατικά, όταν διακινητές τους ακολουθούσαν και προσπαθούσαν να αποσπάσουν τα παιδιά από την ομάδα. Την περίοδο 2014-2015, η σοβαρή έλλειψη πόρων, με την ταυτόχρονη εκτίναξη του αριθμού των παιδιών που έφταναν στην Ελλάδα, οδήγησαν την ΜΕΤΑδραση να κάνει έκκληση στον ιδιωτικό τομέα. Άμεση υπήρξε η ανταπόκριση των εταιριών Aegean Airlines, Hellenic Seaways και Blue Star Ferries, οι οποίες στήριξαν και συνεχίζουν να στηρίζουν τη δράση με τη χορήγηση εισιτηρίων για τη μεταφορά των παιδιών. Παράλληλα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης και την αναγκαιότητα ενίσχυσης της δράσης, ξεκίνησε από το 2016, με χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να στηρίζει σε σταθερή βάση τις συνοδείες ασυνόδευτων ανηλίκων.

Οι ιστορίες από τις συνοδείες είναι πολλές και καθεμία ξεχωριστή: Η 14χρονη Αζάλ από το Αφγανιστάν έχασε όλη την οικογένειά της στο Αιγαίο και της ήταν αδύνατον να αντικρίσει τη θάλασσα. Η συνοδεία της από τη Λέσβο προς κατάλληλη δομή φιλοξενίας στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε με αεροπλάνο, χάρη στην ευγενική χορηγία της Aegean Airlines. Η ομάδα συνοδείας της ΜΕΤΑδρασης ήταν σταθερά στο πλάι της, μέχρι η Αζάλ να νιώσει ασφαλής, καθώς, από το πρώτο λεπτό της πτήσης, το κορίτσι δεν σταματούσε να κλαίει, ενώ δεν τολμούσε ούτε να στρέψει το βλέμμα της προς το παράθυρο του αεροπλάνου.

«Κάθε συνοδεία που πραγματοποιώ είναι και μία εμπειρία ζωής. Βλέποντας την τεράστια αγωνία που βιώνουν τα παιδιά και τις συνθήκες από τις οποίες τα παραλαμβάνω, νιώθω ότι κι εγώ βοηθάω στη βελτίωση της ζωής τους», αναφέρει η Χριστίνα, συνοδός της ΜΕΤΑδρασης.

by Mustafa Omar-METAdrasi

Σε μία άλλη συνοδεία, δέκα παιδιά ταξίδεψαν με πλοίο από τη Χίο προς τον Πειραιά. «Όταν πήγαμε να παραλάβουμε τα παιδιά, ήταν όλα με το βλέμμα κατεβασμένο από το φόβο τους. Μόνο όταν μπήκαμε στο πλοίο άρχισαν να χαμογελούν, καθώς βεβαιώθηκαν ότι φεύγουν επιτέλους από το νησί και από τις συνθήκες στις οποίες έπρεπε να επιβιώνουν», μας διηγείται η Άννα, η συνοδός τους. «Όταν ένας συνοδός παραλαμβάνει ένα παιδί, στα μάτια του εμφανίζεται ως σωτήρας. Πολλές φορές μάλιστα, τα παιδιά νιώθουν τέτοια ανακούφιση, που μοιράζονται με το συνοδό τους τις ιδιαίτερα τραυματικές εμπειρίες τους, για πρώτη, ίσως και τελευταία φορά στη ζωή τους. Εμείς δίνουμε πάντα προτεραιότητα στα παιδιά που βρίσκονται στις πιο δύσκολες συνθήκες», προσθέτει η πρόεδρος της ΜΕΤΑδρασης Λώρα Παππά.

Μέσα στα οκτώ χρόνια της δράσης «Συνοδείες Ασυνόδευτων Ανηλίκων», έχουν συνοδευθεί συνολικά 11.000 παιδιά, κατά τη διάρκεια 4.000 συνοδειών. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, το 40% των συνοδειών αφορά μετακινήσεις από τα νησιά προς την ενδοχώρα. Το 41% των παιδιών που συνοδεύονται προέρχονται από κρατητήρια, το 36% από καταυλισμούς (hotspots) στα νησιά και το 8% από αστεγία.

Βλέποντας, μέσα από τη δράση, τις επιτακτικές ανάγκες της ευάλωτης αυτής ομάδας, η ΜΕΤΑδραση οδηγήθηκε στη δημιουργία ενός προστατευτικού δικτύου για τα ασυνόδευτα παιδιά, το οποίο αποτελείται από ένα σύνολο καινοτόμων δράσεων: Συνοδείες, Δίκτυο Επιτροπείας, Ανάδοχη Φροντίδα, Μεταβατικές Δομές Φιλοξενίας, Υποστηριζόμενη Αυτόνομη Διαβίωση για εφήβους 16-18 ετών.

Σήμερα, στη χώρα μας βρίσκονται περισσότερα από 3.700 ασυνόδευτα παιδιά πρόσφυγες και, παρ’ ότι έχει δοθεί λύση στο ζήτημα της συνοδείας τους, 6 στα 10 παιδιά συνεχίζουν να διαβιούν σε επισφαλείς και ακατάλληλες για την ηλικία τους συνθήκες, λόγω έλλειψης κατάλληλων δομών φιλοξενίας.