Περίπου 464 χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ήταν θύματα ανθρωποκτονιών το 2017, υπερβαίνοντας κατά πολύ τον αριθμό των 89 χιλιάδων που σκοτώθηκαν σε ένοπλες συγκρούσεις κατά την ίδια περίοδο, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση για τις Ανθρωποκτονίες του 2019 που δημοσιεύτηκε αρχές Ιουλίου από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC).
“Η Παγκόσμια Έκθεση για τις Ανθρωποκτονίες επιδιώκει να ρίξει φως στους φόνους με βάση το φύλο, τη θανάσιμη βία συμμοριών και άλλες προκλήσεις, να υποστηρίξει την πρόληψη και τις παρεμβάσεις ώστε να αποκλιμακωθούν τα ποσοστά ανθρωποκτονιών”, ανέφερε ο Γενικός Διευθυντής του UNODC Yury Fedotov. “Οι χώρες έχουν δεσμευτεί με τους στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης να μειώσουν όλες τις μορφές βίας και τα σχετιζόμενα ποσοστά θανάτων έως το 2030. Η Έκθεση προσφέρει σημαντικά παραδείγματα αποτελεσματικών παρεμβάσεων σε επίπεδο κοινότητας, οι οποίες έχουν βοηθήσει φέρνοντας βελτίωση σε περιοχές όπου πλήττονται από βία, συμμορίες και οργανωμένο έγκλημα.”
Η Έκθεση υποδεικνύει πως ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που υπέστησαν βίαιο θάνατο ως αποτέλεσμα ανθρωποκτονίας, αυξήθηκε το τελευταίο τέταρτο του αιώνα από 395.542 το 1992 σε 464.000 το 2017. Παρόλα αυτά, εξαιτίας της γρηγορότερης αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού από την αύξηση των καταγεγραμμένων θυμάτων ανθρωποκτονιών, ο συνολικός κίνδυνος να χάσει κανείς την ζωή του από ανθρωποκτονία μειώθηκε σταθερά. Το παγκόσμιο ποσοστό ανθρωποκτονιών, υπολογισμένο σε θύματα ανά 100 χιλιάδες ανθρώπους, μειώθηκε από 7,2 το 1992, σε 6,1 το 2017.
|
Η ανθρωποκτονία από πρόθεση είναι το απόλυτο έγκλημα με τεράστια επίδραση η οποία εξαπλώνεται πέρα από την αρχική απώλεια της ανθρώπινης ζωής. Διότι η ανθρωποκτονία σημαδεύει τις ζωές των μελών της οικογένειας του θύματος και της κοινότητας, οι οποίοι μετέπειτα μπορούν να χαρακτηριστούν ως “δευτερογενή θύματα”. Δημιουργεί ένα βίαιο περιβάλλον που έχει αρνητική επίδραση στην κοινωνία, την οικονομία και τους κρατικούς θεσμούς. Η ανθρωποκτονία δεν περιορίζεται μεταξύ των ανθρώπων που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας, αλλά μπορεί να επηρεάσει όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από την ηλικία, την εθνικότητα και το κοινωνικοοικονομικό τους υπόβαθρο. Στην προσπάθεια καταγραφής των ανθρωποκτονιών είναι σημαντικό να υπάρχει ένας ξεκάθαρος ορισμός που παρέχει οδηγίες για το ποιες συγκεκριμένες πράξεις μπορούν να θεωρηθούν ανθρωποκτονία από πρόθεση. Το Διεθνές Σύστημα ταξινόμησης Εγκλημάτων για στατιστικούς λόγους (ICCS), που δημιουργήθηκε από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC), παρέχει ένα πλαίσιο για τον ορισμό και την ταξινόμηση των δολοφονιών, τόσο σε εμπόλεμες όσο και σε μη εμπόλεμες καταστάσεις. Η ανθρωποκτονία ορίζεται από το σύστημα ICCS ως “ο θάνατος από παράνομη πράξη που επιβλήθηκε σε ένα άτομο με την πρόθεση να προκαλέσει θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό”. Αυτός ο στατιστικός ορισμός περιλαμβάνει τρία στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον φόνο ενός ανθρώπου ως “ανθρωποκτονία από πρόθεση”: 1. Ο φόνος ενός ανθρώπου από άλλον άνθρωπο (αντικειμενικό στοιχείο) Οι φόνοι ως αποτέλεσμα τρομοκρατικών ενεργειών ταξινομούνται επίσης ως μια μορφή ανθρωποκτονίας από πρόθεση. Μεταξύ των διάφορων μορφών βίαιων θανάτων, το κύριο στοιχείο της ανθρωποκτονίας από πρόθεση είναι η απόλυτη ευθύνη του δράστη, η οποία την διαφοροποιεί από τους φόνους που σχετίζονται με τις ένοπλες συγκρούσεις και τους πολέμους, τον αυτο-επιβαλλόμενο θάνατο (αυτοκτονία), τους φόνους εξαιτίας νομικών παρεμβάσεων και την δικαιολογημένη ανθρωποκτονία (όπως η αυτοάμυνα), και από τους θανάτους που προκαλούνται από απερίσκεπτες ή αµελείς πράξεις, οι οποίες δεν είχαν σκοπό να αφαιρέσουν μια ανθρώπινη ζωή (ανθρωποκτονία χωρίς πρόθεση).
|
Το οργανωμένο έγκλημα ευθύνεται για το 19% των ανθρωποκτονιών
Το οργανωμένο έγκλημα από μόνο του ευθυνόταν για ποσοστό έως και 19% επί του συνόλου των ανθρωποκτονιών μέσα στο 2017. Από το ξεκίνημα του 21ου αιώνα, το οργανωμένο έγκλημα οδήγησε στο θάνατο περίπου ισάριθμους ανθρώπους με το σύνολο των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε όλες τις ένοπλες συγκρούσεις που εξελίσσονται σε όλο τον κόσμο. Επιπρόσθετα, όπως και στις ένοπλες συγκρούσεις, το οργανωμένο έγκλημα αποσταθεροποιεί τις χώρες, υπονομεύει την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και διαβρώνει το κράτος δικαίου.
Τα ποσοστά των ανθρωποκτονιών διαφέρουν κατά πολύ μεταξύ και εντός των περιφερειών
Το μέσο παγκόσμιο ποσοστό ανθρωποκτονιών για το 2017 (6,1%) κρύβει σημαντικές περιφερειακές διακυμάνσεις. Το ποσοστό στην Αμερική (17,2%) ήταν το υψηλότερο που καταγράφηκε στην συγκεκριμένη περιφέρεια από το 1990 που ξεκίνησαν οι αξιόπιστες καταγραφές. Το ποσοστό της Αφρικής (13,0%) ήταν επίσης πάνω από το μέσο παγκόσμιο ποσοστό, ενώ τα ποσοστά στην Ασία, Ευρώπη και Ωκεανία ήταν χαμηλότερα από το μέσο παγκόσμιο (2,3% , 3,0% and 2,8% αντίστοιχα).
Παρόλο που τα ποσοστά των ανθρωποκτονιών παραμένουν υψηλά στην Αμερική, η εικόνα διαφέρει κατά πολύ εντός της περιφέρειας και μεταξύ των επιμέρους χωρών. Στην Κεντρική Αμερική, η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ανθρωποκτονιών (62,1%) είχε ποσοστό πάνω από 7 φορές από τη χώρα που παρουσίαζε το χαμηλότερο. Στη Νότια Αμερική, η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό ανθρωποκτονιών (56,8%) είχε ποσοστό κατά 16 φορές μεγαλύτερο από τη χώρα με το χαμηλότερο.
Εντός των χωρών της Αμερικανικής ηπείρου, υψηλά ποσοστά ανθρωποκτονιών συγκεντρώνονται, με ορισμένους τοπικούς πληθυσμούς να αντιμετωπίζουν ποσοστά ανθρωποκτονιών συγκρίσιμα με τα ποσοστά των θανάτων σε εμπόλεμες ζώνες και άλλους να έχουν αμελητέο κίνδυνο.
Τα περισσότερα θύματα των ανθρωποκτονιών είναι άντρες, όμως οι γυναίκες σκοτώνονται πιο συχνά από μέλη της οικογένειας και συντρόφους
Παγκοσμίως, περίπου το 81% των καταγεγραμμένων θυμάτων το 2017 ήταν άντρες και αγόρια, και πάνω από το 90% των υπόπτων σε υποθέσεις ανθρωποκτονιών ήταν άντρες, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει πως η ανομοιότητα των φύλων μεταξύ των θυμάτων αλλάζει ανάλογα με την ηλικία.
Κορίτσια και αγόρια ηλικίας 9 ετών και κάτω, σκοτώνονται σε σχεδόν ίσα ποσοστά, σε έντονη αντίθεση με όλες τις άλλες ηλικιακές ομάδες, στις οποίες οι άντρες αποτελούν πάνω από το 50% των θυμάτων, σύμφωνα με στοιχεία από 41 χώρες.
Σε όλες τις περιφέρειες, η πιθανότητα των αγοριών να πέσουν θύματα ανθρωποκτονίας αυξάνεται με την ηλικία, παρόλο που αυτή η διαδικασία συμβαίνει σε διαφορετικά στάδια. Οι άντρες και οι έφηβοι ηλικίας μεταξύ 15 και 29 ετών αντιμετωπίζουν παγκοσμίως τον υψηλότερο κίνδυνο.
Παρόλο που οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν σε γενικές γραμμές ένα αρκετά μικρότερο ποσοστό θυμάτων ανθρωποκτονιών από ό, τι οι άντρες, συνεχίζουν να επιβαρύνονται σημαντικά περισσότερο με το μεγαλύτερο ποσοστό ανθρωποκτονιών από συντρόφους και μέλη της οικογένειας.
Αντιμετωπίζοντας τους παράγοντες των ανθρωποκτονιών
Στοχευμένες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις για την καταπολέμηση των ανθρωποκτονιών απαιτούν μια συνολική κατανόηση του μεγέθους και των παραγόντων τους. Οι παράγοντες που οδηγούν σε ανθρωποκτονία και επισημαίνονται στην Έκθεση περιλαμβάνουν, την ανισότητα, την ανεργία, την πολιτική αστάθεια, τον επιπολασμό των έμφυλων στερεοτύπων στην κοινωνία και την παρουσία του οργανωμένου εγκλήματος.
Η Έκθεση υποδεικνύει επίσης την σημαντικότητα ενός κυβερνητικού μοντέλου επικεντρωμένου στο κράτος δικαίου, στον έλεγχο της διαφθοράς, και στην επένδυση στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, περιλαμβάνοντας την παιδεία, ως σημαντικό στοιχείο για την μείωση του ποσοστού της βίαιης εγκληματικότητας. Σύμφωνα με την Έκθεση, τα όπλα, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ αποτελούν περαιτέρω παράγοντες διευκόλυνσης των ανθρωποκτονιών και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Η Παγκόσμια Έκθεση για τις Ανθρωποκτονίες είναι διαθέσιμη online: https://www.unodc.org/unodc/en/data-and-analysis/global-study-on-homicide.html
Αποτελείται από πέντε θεματικά φυλλάδια, με το καθένα να προσφέρει εικόνα σε συγκεκριμένες όψεις και διαστάσεις αυτού του περίπλοκου φαινομένου: τάσεις και μοτίβα ανθρωποκτονιών, παράγοντες, μηχανισμοί και τυπολογίες της ανθρωποκτονίας, ανθρωποκτονία και βιώσιμη ανάπτυξη, δολοφονίες με βάση το φύλο γυναικών και κοριτσιών, και φόνους παιδιών και νέων ενηλίκων. Ένα επιπρόσθετο έκτο φυλλάδιο περιλαμβάνει της περίληψη της Έκθεσης και τις συνέπειες της πολιτικών παρεμβάσεων.
Πηγή: unodc.org, Global Study on Homicide
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
