Η παγκοσμιοποίηση συμβάλει στη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης, μπορεί όμως ταυτόχρονα να οδηγήσει στην απώλεια θέσεων εργασίας. Η ΕΕ μεριμνά για την τιθάσευση των αρνητικών επιπτώσεων και την αξιοποίηση των οφελών της παγκοσμιοποίησης, καθώς και για την οικοδόμηση μιας πιο κοινωνικής Ευρώπης, βοηθώντας τους απολυμένους εργαζομένους να βρουν νέες θέσεις εργασίας.
Η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί ευκαιρίες απασχόλησης στην Ευρώπη
Ο αριθμός θέσεων εργασίας που δημιουργούνται, αμέσως ή εμμέσως, από τις εξαγωγές της ΕΕ προς τρίτες χώρες βρίσκεται υπό συνεχή αύξηση: από 21,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας το 2000 σε 36 εκατομμύρια το 2017. Κάθε δισεκατομμύριο ευρώ εξαγωγών στηρίζει, κατά μέσο όρο, 13.000 θέσεις εργασίας.
Οι ευκαιρίες απασχόλησης δεν περιορίζονται στις εξάγουσες εταιρίες αλλά επεκτείνονται στις επιχειρήσεις που τους προμηθεύουν αγαθά και υπηρεσίες. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, οι εξαγωγές προς χώρες εκτός της ΕΕ υποστηρίζουν 427.000 θέσεις εργασίας.
Χάρη στην ενιαία αγορά της ΕΕ, 29.000 επιπλέον Έλληνες κατέχουν θέσεις εργασίας που συνδέονται με τις εξαγωγές άλλων ευρωπαϊκών χωρών προς τρίτες χώρες. Συνολικά, το 11% των θέσεων εργασίας στην Ελλάδα εξαρτώνται από τις ευρωπαϊκές εξαγωγές.
*Ανακαλύψτε τα αντίστοιχα στοιχεία για την Κύπρο.
Το ποσοστό εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης σε θέσεις απασχόλησης που συνδέονται με τις εξαγωγές βρίσκεται σε αύξηση, με τις τελευταίες να αμείβονται κατά μέσο όρο 12% καλύτερα από τις αντίστοιχες που δεν συνδέονται.
Οι αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στην απασχόληση
Η παγκοσμιοποίηση οδηγεί στην αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων, που μπορεί να προκαλέσει την απώλεια θέσεων εργασίας, το κλείσιμο επιχειρήσεων και την ανάπτυξη εξωχώριων δραστηριοτήτων.
Οι πιο ευάλωτοι τομείς της ΕΕ χαρακτηρίζονται από ένα αυξημένο ποσοστό θέσεων εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης: η κλωστοϋφαντουργία, τα είδη ένδυσης, τα είδη υπόδησης και τα δερμάτινη είδη, τα βασικά μέταλλα και τα μεταποιημένα μεταλλικά προϊόντα και οι μεταποιητικές βιομηχανίες. Ο μεταποιητικός κλάδος είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένος στην μετεγκατάσταση δραστηριοτήτων εξαιτίας του ανταγωνισμού από τις χαμηλόμισθες χώρες.
Παρότι οι εξωχώριες επιχειρήσεις αποτελούν βασική παράμετρο της συζήτησης γύρω από την παγκοσμιοποίηση, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν μια σταθερή μείωση της απώλειας θέσεων εργασίας λόγω ανάπτυξης εξωχώριων δραστηριοτήτων.
Οι τάσεις αλλάζουν και πλέον διαπιστώνεται ότι η μετεγκατάσταση δραστηριοτήτων αυξήθηκε στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ μειώθηκε στη Δυτική Ευρώπη. Οι χώρες προορισμού βρίσκονται στη Βόρεια Αφρική και στην Ασία.
Παρότι οι συνολικές συνέπειες της απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου είναι θετικές, ορισμένοι τομείς έχουν πληγεί σοβαρά και η απαιτούμενη διάρκεια της περιόδου προσαρμογής για την μετεγκατάσταση εργαζομένων σε άλλους τομείς μπορεί να υπονομεύσουν τα αρχικά οφέλη.
Το Ευρωπαϊκό Ταµείο Προσαρµογής στην Παγκοσµιοποίηση (ΕΤΠ)
Το 2006, η ΕΕ ίδρυσε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση για την τιθάσευση των αρνητικών επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης και τη μείωση της ανεργίας. Στόχος του είναι η παροχή στήριξης σε άτομα που χάνουν τη θέση εργασίας τους εξαιτίας σημαντικών διαρθρωτικών αλλαγών στο παγκόσμιο εμπόριο λόγω, μεταξύ άλλων, της παγκοσμιοποίησης.Το ταμείο αυτό μπορεί να χρηματοδοτεί έως και το 60% του κόστους σχεδίων παροχής βοήθειας σε εργαζομένους που απολύονται, ώστε να βρουν νέα θέση εργασίας ή να δημιουργήσουν δική τους επιχείρηση.
Το ΕΤΠ μπορεί να συγχρηματοδοτεί μέτρα, όπως βοήθεια για αναζήτηση εργασίας, συμβουλές σε θέματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας, εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και επανακατάρτιση, υπηρεσίες επαγγελματικής καθοδήγησης, επιχειρηματικότητα και σύσταση επιχείρησης.
Το 2019, το πεδίο εφαρμογής του ταμείου διευρύνθηκε προκειμένου να βοηθήσει τους εργαζόμενους που απολύθηκαν εξαιτίας της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Το ΕΤΠ μπορεί να χρησιμοποιείται:
- στις περιπτώσεις απόλυσης άνω των 500 εργαζομένων από μία μεμονωμένη εταιρεία (περιλαμβανομένων των προμηθευτών και των παραγωγών επόμενων σταδίων)
- στις περιπτώσεις απόλυσης μεγάλου αριθμού εργαζομένων από έναν συγκεκριμένο κλάδο σε μία ή περισσότερες γειτονικές περιοχές.
Από το 2017, το ΕΤΠ διέθεσε 630 εκατομμύρια ευρώ για την παροχή υποστήριξης σε 150.000 απολυμένους εργαζομένους και 3.369 νέους.
Για παράδειγμα, το ταμείο έχει διαθέσει 3,35 εκατομμύρια ευρώ για να βοηθήσει πρώην υπαλλήλους τηλεφωνικών κέντρων στην Ιταλία, 6,4 εκατομμύρια ευρώ για απολυμένους υπαλλήλους σούπερ-μάρκετ στην Ελλάδα, και 2,6 εκατομμύρια ευρώ για 821 πρώην εργαζομένους της Nokia στη Φιλανδία.
Τον Ιανουάριο του 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τη μεταρρύθμιση του ΕΤΠ, ώστε το ταμείο να μπορεί να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τα δυσμενή αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης και των τεχνολογικών μεταβάσεων.
europarl.europa.eu
