Η Σύσταση για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση του Σεξισμού του Συμβουλίου της Ευρώπης, περιλαμβάνει έναν περιεκτικό κατάλογο μέτρων τόσο για την πρόληψη όσο και την καταπολέμηση του σεξισμού, και καλεί για συγκεκριμένες δράσεις σε τομείς όπως: γλώσσα και επικοινωνία, διαδίκτυο και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μέσα ενημέρωσης, διαφήμιση και άλλες μέθοδοι επικοινωνίας, εργασία, δημόσιος τομέας, τομέας δικαιοσύνης, εκπαιδευτικά ιδρύματα, πολιτισμός και αθλητισμός, ιδιωτική σφαίρα.
Δείτε επίσης: Πρόληψη και καταπολέμηση του σεξισμού (Α’)
Γλώσσα και Επικοινωνία
Παραδείγματα σεξισμού
Η γενική χρήση του αρσενικού γένους από τον ομιλητή (“αυτός/του/αυτόν” για να αναφερθεί σε ένα αόριστο πρόσωπο). Το εξώφυλλο μιας έκδοσης που απεικονίζει μόνο άνδρες. Ο προσδιορισμός μιας γυναίκας από τον αρσενικό όρο του επαγγέλματος της. Μια ενημερωτική καμπάνια που περιλαμβάνει άσκοπη γυμνότητα. Μια διαφήμιση με έναν άντρα να υποδεικνύει σε μια γυναίκα πως να χρησιμοποιεί το πλυντήριο.
Δείτε επίσης: Οδηγός χρήσης μη σεξιστικής γλώσσας στα διοικητικά έγγραφα
Μέσα ενημέρωσης, Διαδίκτυο και Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης
Παραδείγματα σεξισμού
Η σεξουαλική απεικόνιση των γυναικών στα μέσα. Μια τηλεοπτική εκπομπή μόνο με άντρες. Ρεπορτάζ από τα μέσα για τη βία κατά των γυναικών, κατηγορώντας το θύμα. Δημοσιογράφοι, πολύ συχνά γυναίκες, λαμβάνουν σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την εμφάνιση τους παρά για τα ζητήματα που συζητούν. Εφαρμογές του διαδικτύου αποστέλλουν αγγελίες εργασίας μόνο σε άντρες διότι οι αλγόριθμοι είναι δημιουργημένοι με τρόπο που εισάγει διακρίσεις.
Γιατί θα πρέπει να αντιμετωπιστεί
Τα παιδιά και άλλοι λήπτες “βομβαρδίζονται” με σεξιστικά μηνύματα από τα μέσα ενημέρωσης τα οποία και τους επηρεάζουν. Τέτοια μηνύματα περιορίζουν τις επιλογές τους στη ζωή. Δίνουν την εντύπωση πως οι άντρες κατέχουν τη γνώση και τη δύναμη και πως οι γυναίκες είναι αντικείμενα και είναι σωστό να σχολιάζει κανείς ελεύθερα την εμφάνιση τους. Ο διαδικτυακός σεξισμός ωθεί τις γυναίκες εκτός διαδικτυακού χώρου. Ο διαδικτυακός σεξισμός μπορεί να προκαλέσει πολύ σημαντική βλάβη. Η κακοποίηση και ο χλευασμός ενός ατόμου στο διαδίκτυο δημιουργεί ένα μόνιμο ψηφιακό αποτύπωμα το οποίο μπορεί να διαδοθεί περαιτέρω και είναι δύσκολο να διαγραφεί.
Πως μπορεί να γίνει πρόληψη;
Εφαρμογή νομοθεσίας για την ισότητα των φύλων στα μέσα ενημέρωσης. Εκπαίδευση των μέσων και των επαγγελματιών επικοινωνίας για την έμφυλη ισότητα. Διασφάλιση πως οι γυναίκες και οι άντρες αντιπροσωπεύονται με έναν ισόρροπο, ποικίλο τρόπο και χωρίς στερεοτυπικούς ρόλους, στα μέσα. Προώθηση διαφημίσεων που “προκαλούν” και “εμπαίζουν” τα έμφυλα στερεότυπα και αυξάνουν την ευαισθητοποίηση, αντί να τα ενισχύουν. Παροχή εκπαίδευσης ψηφιακού γραμματισμού, ιδιαίτερα σε νέους ανθρώπους και παιδιά. Νομικός ορισμός και ποινικοποίηση της διαδικτυακής σεξιστικής ρητορικής μίσους. Εφαρμογή εξειδικευμένων υπηρεσιών που να παρέχουν συμβουλευτική για το πως να αντιμετωπίζεται ο online σεξισμός.
Εργασιακός Χώρος
Παραδείγματα σεξισμού
Η πρακτική της εξαίρεσης των γυναικών που αποκτούν παιδιά από ευκαιρίες καριέρας με ανεπίσημα μέσα. Κατά τη διάρκεια συσκέψεων, η αγνόηση των γυναικών, ιδιοποίηση της συνεισφοράς τους ή φίμωση της γνώμης τους. Ευνοώντας έναν άντρα έναντι μιας γυναίκας για μια διευθυντική θέση, υποθέτοντας πως δεν είναι ικανή για ηγετικές θέσεις. Άσκοπα σχόλια σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση ή τον τρόπο ντυσίματος (που υποβιβάζουν τις γυναίκες ως επαγγελματίες). Υποτιμητικά σχόλια σε άντρες που αναλαμβάνουν ρόλους φροντίδας. “Mansplaining” (η πράξη του να εξηγεί ένας άνδρας κάτι σε μια γυναίκα, με τρόπο περιφρονητικό ή πατροναριστικό).
Δείτε επίσης: Αρρενωπότητα της φροντίδας
Γιατί θα πρέπει να αντιμετωπιστεί
Ο σεξισμός στον εργασιακό χώρο υποβαθμίζει την αποδοτικότητα των θυμάτων και την αίσθηση του ανήκειν. Η “φίμωση” λόγω σεξισμού σημαίνει πως ιδέες ή ταλέντα αγνοούνται ή χρησιμοποιούνται ελάχιστα. Τα υποτιμητικά σχόλια δημιουργούν ένα εκφοβιστικό/καταπιεστικό περιβάλλον για εκείνους/ες που έρχονται αντιμέτωποι/ες με αυτά, τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε βία / παρενόχληση. Τα θύματα μπορεί να αναπτύξουν υψηλότερα επίπεδα άγχους, να είναι πιο επιρρεπή σε ξεσπάσματα και κατάθλιψη. Γενικότερα, ο σεξισμός για όσους/όσες τον αντιμετωπίζουν, οδηγεί σε χαμηλότερους μισθούς και λιγότερες ευκαιρίες.
Πως μπορεί να γίνει πρόληψη;
Υιοθέτηση και εφαρμογή δεσμευτικών κωδίκων συμπεριφοράς, ορισμός της σεξιστικής συμπεριφοράς και πρόληψη αυτής μέσω εκπαίδευσης. Εφαρμογή μηχανισμών παραπόνων, πειθαρχικών μέτρων και υποστηρικτικών υπηρεσιών. Οι διευθυντές θα πρέπει να δηλώνουν και να δείχνουν την δέσμευση τους για δράση εναντίον του σεξισμού.
Δημόσιος Τομέας
Παραδείγματα σεξισμού
Σεξουαλικά σχόλια ή σχόλια για την εμφάνιση ή την οικογενειακή κατάσταση των πολιτικών, πολύ συχνότερα των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων και εντός των κοινοβουλίων. Σχόλια σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την εμφάνιση των πολιτών από το προσωπικό των δημόσιων υπηρεσιών (π.χ. σε χώρους του προσωπικού νοσοκομείων). Σεξιστικές αναπαραστάσεις /ανάρτηση φωτογραφιών γυμνών γυναικών σε δημόσιους χώρους εργασίας. Σχόλια για την εμφάνιση των γυναικών σε δημόσιους χώρους, περιλαμβάνοντας τα δημόσια μέσα μεταφοράς.
Γιατί θα πρέπει να αντιμετωπιστεί
Ο δημόσιος τομέας έχει καθήκον να δώσει το παράδειγμα. Ο σεξισμός στα κοινοβούλια είναι πολύ συχνός, όμως περιορίζει τις δυνατότητες και την ελευθερία των γυναικών, είτε είναι εκλεγμένες είτε προσωπικό του κοινοβουλίου. Ο σεξισμός υποβαθμίζει την ισότιμη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες. Ο σεξισμός στους δημόσιους χώρους περιορίζει την ελευθερία μετακίνησης των γυναικών. Ο σεξισμός μπορεί να οδηγήσει σε βία και δημιουργεί ένα καταπιεστικό περιβάλλον που περιορίζει κυρίως τις γυναίκες να συμμετέχουν πλήρως στη δημόσια ζωή.
Πως μπορεί να γίνει πρόληψη;
Εκπαίδευση του προσωπικού. Εφαρμογή κωδίκων δεοντολογίας, μηχανισμών παραπόνων, πειθαρχικά μέτρα και υποστηρικτικές υπηρεσίες. Εφαρμογή εκστρατειών ευαισθητοποίησης, όπως εργαλειοθήκες ή αφίσες σε δημόσιους χώρους που να εξηγούν τι είναι σεξισμός. Προώθηση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στους τοµείς λήψης αποφάσεων. Προώθηση της έρευνας και της συλλογής δεδομένων πάνω στο ζήτημα.
Δικαιοσύνη
Παραδείγματα σεξισμού
Ένας δικαστής που υπονοεί σε ένα θύμα σεξουαλικής βίας πως ‘πήγαινε γυρεύοντας’. Ένας νομικός που σχολιάζει την εμφάνιση μιας γυναίκας συναδέλφισσας του. Ένας αστυνομικός που δεν λαμβάνει σοβαρά υπόψη του μία κατηγορία για βία κατά των γυναικών ή την υποβαθμίζει.
Γιατί θα πρέπει να αντιμετωπιστεί
Τέτοια συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει τα θύματα να αποσυρθούν από μία υπόθεση. Δημιουργούν δυσπιστία στο σύστημα δικαιοσύνης. Μπορούν να οδηγήσουν σε εσφαλμένες δικαστικές αποφάσεις. Ταπεινώνουν τις γυναίκες και μπορούν να τις απωθήσουν από τα νομικά επαγγέλματα.
Πως μπορεί να γίνει πρόληψη;
Υιοθέτηση πολιτικών για την ισότητα στην πρόσβαση των γυναικών στη δικαιοσύνη. Επιμόρφωση των επαγγελματιών που εργάζονται στη δικαιοσύνη και στην αστυνομία. Κατάλυση των δικαστικών στερεοτύπων μέσα από καμπάνιες ευαισθητοποίησης. Διασφάλιση ότι οι επαγγελματίες βασίζουν τις αποφάσεις τους σε γεγονότα, στην συμπεριφορά του δράστη και στο πλαίσιο της υπόθεσης, παρά στο τι φορούσε το θύμα, για παράδειγμα.
Εκπαίδευση
Παραδείγματα σεξισμού
Σχολικά εγχειρίδια που περιέχουν στερεοτυπικές εικόνες γυναικών/αντρών, αγοριών/κοριτσιών. Η απουσία γυναικών ως συγγραφείς, ιστορικές ή πολιτισμικές προσωπικότητες στα σχολικά εγχειρίδια. Η συμβουλευτική καριέρας και εκπαίδευσης που αποθαρρύνει τις μη-στερεοτυπικές επιλογές καριέρας ή σπουδών. Οι δάσκαλοι και καθηγητές που πραγματοποιούν σχόλια σχετικά με την εμφάνιση μαθητών/μαθητριών και συναδέλφων δασκάλων. Σεξουαλικοποιημένα σχόλια που απευθύνονται προς κορίτσια. Bullying προς τους μαθητές που δεν συμμορφώνονται στις έμφυλες νόρμες από τους συμμαθητές/συμμαθήτριές τους ή τους εκπαιδευτικούς. Η απουσία ευαισθητοποίησης/διαδικασιών/αντιδράσεων για την αντιμετώπιση αντίστοιχης σεξιστικής συμπεριφοράς.
Δείτε επίσης: Η ψυχολογία της υπόρρητης έμφυλης μεροληψίας
Πολιτισμός και Αθλητισμός
Παραδείγματα σεξισμού
Αθλήτριες που απεικονίζονται στα μέσα ενημέρωσης σε συνάφεια με τον οικογενειακό τους ρόλο και όχι βάσει των δεξιοτήτων και δυνατοτήτων τους. Η υποβάθμιση των αθλητικών επιδόσεων των γυναικών. Η ταπείνωση των αντρών που συμμετέχουν σε “γυναικεία” αθλήματα. Γυναίκες με σέξι αθλητικές περιβολές ως “διακοσμητικό στοιχείο” σε πολιτισμικά ή αθλητικά γεγονότα. Η απουσία των γυναικείων έργων σε Εκθέσεις Τέχνης. Η σπανιότητα σημαντικών ρόλων για τις γυναίκες στον κινηματογράφο και η σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ρόλων για τις ηθοποιούς μεγαλύτερης ηλικίας. Η σπανιότητα χρηματοδοτήσεων για την παραγωγή ταινιών στις οποίες γυναίκες καταλαμβάνουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Η υπο-χρηματοδότηση και έλλειψη πόρων για την τέχνη που παράγουν γυναίκες.
Γιατί θα πρέπει να αντιμετωπιστεί
Τόσο ο πολιτισμός όσο και ο αθλητισμός αποτελούν διαμορφωτές στάσεων. Εάν οι γυναίκες και οι άντρες απεικονίζονται με στερεοτυπικούς τρόπους, αυτό θα τροφοδοτήσει τα έμφυλα στερεότυπα. Όταν κυρίως άντρες είναι ορατοί σε αυτούς τους τομείς, αυτό επιδρά στον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες εκλαμβάνονται ως πιθανές καλλιτέχνιδες ή αθλήτριες και περιορίζει την έκταση των προτύπων για τα παιδιά και τους νέους ανθρώπους. Τα έμφυλα στερεότυπα περιορίζουν τις επιλογές των γυναικών/αντρών – κοριτσιών/αγοριών ώστε να συμμετάσχουν σε αθλήματα τα οποία δεν θεωρούνται “γυναικεία” ή “αντρικά” και αυτό οδηγεί στην αυτο-λογοκρισία. Και στους δύο τομείς, ο σεξισμός οδηγεί σε χαμηλότερους μισθούς και λιγότερες ευκαιρίες για όσους τον αντιμετωπίζουν.
Πως μπορεί να γίνει πρόληψη;
Μέτρα για την ενθάρρυνση της καλλιτεχνικής δημιουργίας από γυναίκες και συμπερίληψη της διάστασης του φύλου σε πολιτικές για τον πολιτισμό και τον αθλητισμό (υποτροφίες, εκθέσεις, κατάρτιση, παροχή χώρων/εργαστηρίων). Διασφάλιση καλύτερης και περισσότερης κάλυψης του γυναικείου αθλητισμού και τέχνης από τα μέσα ενημέρωσης. Η ενθάρρυνση των χρηματοδοτών να υποστηρίξουν την γυναικεία τέχνη και αθλητισμό. Η υιοθέτηση κανόνων συμπεριφοράς για την πρόληψη της σεξιστικής συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένης της πρόβλεψης για πειθαρχικές κυρώσεις στις αθλητικές ομοσπονδίες. Η ενθάρρυνση προς τις ηγετικές μορφές του αθλητισμού και του πολιτισμού να εκφραστούν ανοιχτά κατά του σεξισμού και να εφαρμόσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την αποκήρυξη της βίας στον αθλητισμό όπως και της σεξιστικής ρητορικής μίσους.
Ιδιωτική σφαίρα
Παραδείγματα σεξισμού
Οι γυναίκες εκτελούν περισσότερες μη αμειβόμενες εργασίες (φροντίδα και νοικοκυριό) από ό,τι οι άντρες. Σεξιστικά ανέκδοτα μεταξύ φίλων. Συστηματικά να προσφέρεις “αγορίστικα” ή “κοριτσίστικα” παιχνίδια σε παιδιά. Τα αγόρια να ενθαρρύνονται να τρέχουν και να λαμβάνουν ρίσκα και τα κορίτσια να είναι πειθήνια και υπάκουα. Η χρήση εκφράσεων όπως “τρέχει σαν κορίτσι” ή “τα αγόρια είναι αγόρια”.
Γιατί θα πρέπει να αντιμετωπιστεί
Η μη αμειβόμενη εργασία επιδρά αρνητικά στη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, στην οικονομική τους ανεξαρτησία καθώς και στην συμμετοχή τους στην άθληση και στις δραστηριότητες αναψυχής. Τα παιχνίδια (π.χ. μια μίνι-κουζίνα ή ένα παιχνίδι κατασκευών) επιδρούν στους έμφυλους ρόλους, αλλά επίσης και στις μελλοντικές σπουδές ή επιλογές καριέρας. Τα σεξιστικά ανέκδοτα μπορούν να εκφοβίσουν και να φιμώσουν τους ανθρώπους και μπορούν να υποβαθμίσουν την σεξιστική συμπεριφορά.
Δείτε επίσης: Η αυξανόμενη ανάγκη για μη αμειβόμενη φροντίδα ηλικιωμένων συνεχίζει να παρεμποδίζει την εργασία των γυναικών
Πως μπορεί να γίνει πρόληψη;
Μέτρα που αυξάνουν την ευαισθητοποίηση και έρευνα πάνω στην επίπτωση της μη αμειβόμενης εργασίας και στον καταμερισμό της σε άντρες και γυναίκες. Μέτρα για τη συμφιλίωση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής για όλους. Προώθηση μη εμφυλοποιημένων παιχνιδιών. Ενθάρρυνση των αγοριών όσο και των κοριτσιών να συμμετέχουν στις οικιακές εργασίες. Να δίνεται στα κορίτσια, επίσης, ο χώρος και η ελευθερία να παίξουν, να εξερευνήσουν και να είναι ο εαυτός τους.
Πηγή: coe.int/en/web/human-rights-channel
Απόδοση/Επιμέλεια: Ελένη Τομπέα, Ντούνης Ανδρέας
socialpolicy.gr
