Με μια παγκόσμια έξαρση των πολιτικών κινημάτων και τη χρήση των μέσων κοινωνικών δικτύωσης, παρατηρούνται πολλές περιπτώσεις γνωστές ως “ακτιβισμός του hashtag”, όπου κάποιος δημοσιεύει την υποστήριξη του σε κάποιο σκοπό στα social media χωρίς στην πραγματικότητα να κάνει κάτι άλλο πέρα από αυτό. Μια δημοφιλής λέξη που χρησιμοποιείται σε αυτές τις δημοσιεύεις είναι η λέξη “αλληλεγγύη”.
Όμως τι είναι πραγματικά η αλληλεγγύη; Και πως μοιάζει πραγματικά; Η μαύρη φεμινίστρια ακαδημαϊκός Βell Ηooks δηλώνει πως η αλληλεγγύη είναι διαφορετική από την υποστήριξη*, ένα λάθος που κάνουν πολλοί. Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη δραστηριοποίηση, για δέσμευση και δημιουργία δεσμών με ανθρώπους σε αγώνες παρόμοιους με τους δικούς σου. Κάποτε περιέγραψε την ιδανική μορφή της αλληλεγγύης ως την αλληλεγγύη της αδελφότητας, η οποία αργότερα για να είναι περισσότερο συμπεριληπτική ως προς το φύλο, αναφέρεται ως μετασχηματιστική αλληλεγγύη, η οποία θα έπρεπε να είναι ο σκοπός οποιουδήποτε κινήματος. Η μετασχηματιστική αλληλεγγύη δίνει έμφαση στην φιλική σχέση και στην συλλογική απελευθέρωση.
Λεκτική Αλληλεγγύη
Πρόκειται για την πιο απλή, και την πιο κοινή μορφή αλληλεγγύης. Συναντάται πιο συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ύστερα από ένα τραγικό γεγονός, όπου οι άνθρωποι εκφράζουν την υποστήριξη τους σε έναν σκοπό και δεν μεταβαίνουν από την λεκτική υποστήριξη σε κάποια απτή δράση. Ενώ η λεκτική αλληλεγγύη μπορεί να βοηθά στο να εκφράσει κανείς πως κατανοεί τις αδικίες που διαπράττονται εις βάρος κάποιας περιθωριοποιημένης ομάδας, δεν κάνει κάτι άλλο πέρα από αυτό.
Η λεκτική αλληλεγγύη δεν χρειάζεται καν να είναι λεκτική, ως εκ τούτου μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ο όρος έκφραση αλληλεγγύης. Σε αυτήν την περίπτωση οι άνθρωποι δεν χρειάζεται απαραίτητα να “πουν” κάτι αλλά να εκφράσουν την στάση τους υπέρ ενός κινήματος προβάλλοντας κάτι, όπως φορώντας ένα συγκεκριμένο χρώμα ή μια παραμάνα ως υποστήριξη σε κάποιο σκοπό.
Αντιδραστική αλληλεγγύη
Η αντιδραστική αλληλεγγύη είναι πιθανόν το πρώτο που σκέφτεται κανείς όταν ακούει την λέξη αλληλεγγύη. Παρόμοια με την λεκτική αλληλεγγύη, η αντιδραστική αλληλεγγύη τείνει να συμβαίνει μόνο μετά από κάποιο γεγονός ή τραγωδία, όμως οι άνθρωποι σε αυτήν την περίπτωση θα εμπλακούν λίγο περισσότερο από το δώσουν απλά τη λεκτική τους υποστήριξη. Η αντιδραστική αλληλεγγύη μοιάζει με τη συμμετοχή σε μια διαμαρτυρία ή με την προσφορά χρημάτων ως ανταπόκριση σε ένα γεγονός.
Αυτό που είναι σημαντικό να σημειωθεί, είναι πως η αντιδραστική αλληλεγγύη αποτελεί ένα από τα πιο δυναμικά σημεία εκκίνησης όπου οι άνθρωποι επενδύουν σε έναν σκοπό. Μερικές φορές χρειάζεται ένα θέμα να έρθει στο προσκήνιο ώστε να μάθει κανείς γι ‘αυτό. Είναι όμως πιο σημαντικό να γνωρίζει κανείς ότι για να είναι καλός σύμμαχος θα πρέπει να προχωρήσει και πέρα από την αντίδραση, που ενώ είναι ένα καλό πρώτο βήμα, δεν θα πρέπει να αποτελεί το σημείο όπου τελειώνει ο ακτιβισμός.
Συναλλακτική αλληλεγγύη
Συναλλακτική αλληλεγγύη είναι όταν η αλληλεγγύη εκτείνεται μόνο στους ανθρώπους που σε έχουν ήδη υποστηρίξει. Οι άνθρωποι παρατηρούν περισσότερο τις καταπιέσεις που τους ασκούνται παρά τα προνόμιά που έχουν και έτσι όταν έρχεται κανείς να τους υποστηρίξει για ένα σκοπό που τους επηρεάζει, δημιουργείται μία συμπεριφορά υποχρέωσης και ενοχής.
Ενώ η συναλλακτική αλληλεγγύη κάνει ορισμένες φορές τους ανθρώπους να αισθάνονται αρκετά ένοχοι για να υποστηρίξουν με την φυσική τους παρουσία, δεν παράγει απαραίτητα τα αποτελέσματα για μια μακροπρόθεσμη αλλαγή ή για τη διατήρηση ενός κινήματος. Είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς πως ορισμένες φορές οι άνθρωποι δεν μπορούν να δείξουν την υποστήριξη τους ή δεν ξέρουν πως να το κάνουν και σε αυτές τις περιπτώσεις, εάν καταφύγουμε σε αυτή την καπιταλιστική μέθοδο συναλλαγής δεν θα επιτύχουμε την συλλογική απελευθέρωση.
Μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν επίσης τη συναλλακτική αλληλεγγύη για να οικοδομήσουν κοινωνικό κεφάλαιο. Σε αυτήν την περίπτωση η συναλλαγή που συμβαίνει τους καθιστά φαινομενικά περισσότερο πολιτικά ευαισθητοποιημένους, ακόμα κι αν αυτό δεν ισοδυναμεί με περισσότερο έργο για κοινωνική δικαιοσύνη.
Αυτό που συμβαίνει επίσης σε αυτές τις συναλλακτικές καταστάσεις είναι ότι οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν απαραίτητα τις συνολικές συνέπειες ενός ζητήματος, αφού είναι παρόντες/παρούσες μόνο για το κοινωνικό κεφάλαιο ή για την επιστροφή των επενδύσεων.
Εκφρασμένη αλληλεγγύη
Πρόκειται για ένα βήμα παραπάνω από την αντιδραστική αλληλεγγύη, όπου δεν είσαι παρόν/παρούσα απλά σωματικά αλλά βάζεις τον εαυτό σου σε κίνδυνο προς όφελος των επηρεαζόμενων κοινοτήτων. Αυτή η μορφή αλληλεγγύης αναγκάζει τους ανθρώπους να βγουν εκτός της ζώνης άνεσης τους και δείχνει την μακροχρόνια δέσμευση σε ένα κίνημα.
Η εκφρασμένη αλληλεγγύη είναι πολύ κοντά στο να γίνει μετασχηματιστική αλληλεγγύη επειδή κατανοεί κανείς μέσα από αυτήν ότι μπορεί να χρειαστεί να εγκαταλείψει κάτι για να κερδίσουν κάτι άλλο άλλες κοινότητες.
Μετασχηματιστική αλληλεγγύη
Η μετασχηματιστική αλληλεγγύη είναι ο στόχος της αλληλεγγύης. Μετασχηματισμός είναι η κατανόηση πως όλα τα ζητήματα είναι αλληλένδετα και λειτουργούν σε ισορροπία. Η μετασχηματιστική αλληλεγγύη ασχολείται συνεχώς με την βελτίωση των άλλων κοινοτήτων, καθώς αντιλαμβάνεται κανείς ότι ο αγώνας κάποιου άλλου επηρεάζει και αυτόν. Ενώ η εκφρασμένη αλληλεγγύη έχει επικεντρωθεί στην ικανότητα, η μετασχηματιστική δεν το κάνει.
Ακόμη και οι άνθρωποι που δεν μπορούν να εγγυηθούν την φυσική τους παρουσία σε ένα χώρο ή ότι έχουν τον χρόνο/τους πόρους για να κατανοήσουν κάθε λεπτό ζήτημα, μπορούν ακόμα να συμμετάσχουν σε μετασχηματιστική αλληλεγγύη, διασφαλίζοντας ότι ο στόχος τους για συλλογική απελευθέρωση βρίσκεται σε ό,τι εμπλέκονται. Αυτό μπορεί να αφορά είτε την εκμάθηση άλλων σχετικά με τους τρόπους που τα ζητήματα αυτά διαπλέκονται, είτε να περιβάλλει κανείς τον εαυτό του και να δημιουργεί μακροχρόνιες σχέσεις με ανθρώπους που πιστεύουν τα ίδια με εκείνον. Στη συνέχεια, θα πρέπει να φτάσει σε ένα σημείο όπου δεν θα αντιδρά μόνο ή θα μιλά, αλλά θα έχει επενδύσει σε ένα ζήτημα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό μοιάζει επίσης με τη φροντίδα και τη συναισθηματική υποστήριξη εκείνων που επηρεάζονται περισσότερο και την ενσωμάτωσή αυτών των προτεραιοτήτων στην καθημερινότητά του.
Μήνυμα
Ενώ οποιαδήποτε μορφή υποστήριξης και αλληλεγγύης είναι σημαντική, είναι εξίσου σημαντικό οι ακτιβιστές να επιδιώκουν τη συλλογική απελευθέρωση. Μπορεί να μην είναι το πιο εύκολο ή το πιο απτό πράγμα που μπορούν να επιτύχουν, αλλά είναι η πιο βιώσιμη μορφή ανάπτυξης. Φυσικά, αυτοί οι διαφορετικοί τύποι αλληλεγγύης αλληλεπικαλύπτονται και ίσως μπορεί κανείς να εμπλέκεται ταυτόχρονα σε πολλαπλές μορφές αλληλεγγύης. Ο ακτιβισμός είναι μια συνεχώς αυξανόμενη εμπειρία μάθησης που μεταμορφώνει και αλλάζει την κατανόησή του ατόμου για ζητήματα, ενώ μαθαίνει για άλλους αγώνες εκτός από τους δικούς του.
Αναφορές
The Cycle of Liberation by Bobbie Harro
How is Global Gender Solidarity Possible by Ann Ferguson
Decolonizing Together: Moving Beyond a Practice of Solidarity Toward a Practice of Decolonization by Harsha Walia
Sisterhood: Political Solidarity Between Women by bell hooks
Πηγή: feminisminindia.com
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
