Το νομοσχέδιο για το άσυλο παραβιάζει το διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο και θέτει σε κίνδυνο χιλιάδες αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, η πλειοψηφία των οποίων είναι γυναίκες και παιδιά.
Αθήνα, 22 Οκτωβρίου 2019 — Χθες τη νύχτα και λίγες ώρες μετά το κλείσιμο της, μόλις 5 ημερών, διαβούλευσης, κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο (Ν/Σ) «περί Διεθνούς Προστασίας» και μάλιστα με τη διαδικασία του επείγοντος.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) υπογραμμίζει πως το προτεινόμενο Ν/Σ οδηγεί σε κατάφωρη υπονόμευση θεμελιωδών εγγυήσεων και δικαιωμάτων των προσφύγων και αιτούντων άσυλο, κατά παράβαση του διεθνούς, ενωσιακού και εθνικού δικαίου καθώς και της αρχής της μη επαναπροώθησης.
Μεταξύ άλλων, με το κατατεθέν νομοσχέδιο:
- Καταργούνται βασικές εγγυήσεις για το «δίκαιο και αποτελεσματικό» της διαδικασίας ασύλου, δεδομένου μάλιστα του απολύτως ανεπαρκούς συστήματος δωρεάν νομικής συνδρομής και των συστημικών δυσλειτουργιών της διοίκησης (ενδεικτικώς: σύντμηση προθεσμιών για άσκηση δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο, ταχείες διαδικασίες εξέτασης των αιτημάτων, περιορισμός της δυνατότητας του αιτούντος να συμβουλευτεί δικηγόρο πριν την εξέταση του αιτήματός του, κατάργηση του δικαιώματος συνέχισης της διαδικασίας, η διακοπή της οποίας οφείλεται συχνά σε ανεπάρκειες της διοίκησης κ.α.).
- Καταργείται το αυτόματο ανασταλτικό αποτέλεσμα της προσφυγής κατά της απόφασης α’ βαθμού, για διευρυμένες ομάδες αιτούντων άσυλο, εκθέτοντάς τους στον κίνδυνο επιστροφής σε χώρες όπου κινδυνεύουν, πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία ασύλου τους, κατά ευθεία παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας.
- Αναιρείται ουσιαστικά το δικαίωμα σε πραγματική προσφυγή, καθώς τίθενται διαδικαστικά και ουσιαστικά εμπόδια για την άσκηση αυτής (μεταξύ άλλων απαιτείται πλέον η προβολή συγκεκριμένων λόγων προσφυγής από τον αιτούντα, επί ποινή απαραδέκτου αυτής, κάτι που δεν μπορεί να γίνει χωρίς νομική συνδρομή).
- Τίθενται ζητήματα συνταγματικής νομιμότητας ως προς την σύνθεση των Επιτροπών Προσφυγών αποκλειστικά από δικαστές καθώς και ως προς την ανάθεση σε δικαστικό λειτουργό διοικητικών καθηκόντων μονομελούς οργάνου, σύμφωνα και με τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας.
- Γενικεύεται η επιβολή της κράτησης των αιτούντων άσυλο, αδιακρίτως, ακόμη και για ευάλωτους, θύματα βασανιστηρίων, βίας, ασθενείς, ακόμη και για παιδιά, και καταργείται ο αυτόματος δικαστικός έλεγχος της απόφασης επιβολής/παράτασης της κράτησης «με σκοπό την ελάφρυνση των διοικητικών αρχών και των δικαστηρίων».
- Γενικεύεται ο γεωγραφικός περιορισμός των αιτούντων άσυλο, σε υλοποίηση και της Δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας, χωρίς εξατομικευμένη κρίση ως προς τη δυνατότητα επιβολής του μέτρου και χωρίς τη δυνατότητα δικαστικής εξέτασης, κατά παράβαση του ενωσιακού δικαίου και του άρθρου 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Ανθρώπου.
- Απαιτείται από τους αιτούντες άσυλο να πράξουν τα αδύνατα, καθώς απαιτείται να συμμορφώνονται σε «καθήκοντα συνεργασίας» με τις αρχές, στα οποία είναι ανθρωπίνως αδύνατο να ανταποκριθούν, λόγω των ήδη υφισταμένων δυσλειτουργιών του συστήματος και μάλιστα επί ποινή απόρριψης των αιτήσεων ασύλου τους.
- Επιπλέον, μεταξύ άλλων, επισημαίνονται: η παντελής έλλειψη ενταξιακών προβλέψεων, η επιχειρούμενη θεσμοθέτηση της εξώθησης των προσφύγων στην αστεγία, ο περιορισμός του δικαιώματος των αιτούντων άσυλο στην εργασία, η μείωση του δικαιώματος παραμονής στη χώρα των δικαιούχων επικουρικής προστασίας, η παραβίαση του δικαιώματος οικογενειακής ενότητας των αναγνωρισμένων προσφύγων.
Με το κατατεθέν νομοσχέδιο όχι μόνον δεν επιλύονται τα πραγματικά και συστημικά προβλήματα του ελληνικού συστήματος ασύλου και υποδοχής (π.χ. υποστελέχωση αρμόδιων υπηρεσιών, με εντεύθεν συνέπεια τις καθυστερήσεις στη διαδικασία ασύλου), αλλά καταστρατηγούνται τα δικαιώματα αιτούντων άσυλο και προσφύγων και προτεραιοποιείται η αύξηση των επιστροφών, χωρίς μάλιστα να διασφαλίζονται οι επιβαλλόμενες, από το διεθνές και ενωσιακό δίκαιο, εγγυήσεις.
Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες καλεί την ελληνική Πολιτεία να επανεξετάσει τις προτεινόμενες ρυθμίσεις και να διασφαλίσει τα δικαιώματα αιτούντων άσυλο και προσφύγων, κατ’ εφαρμογή των υποχρεώσεών της που απορρέουν από το διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο στο πλαίσιο ενός κράτους δικαίου.
Μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικά τα σχόλια που υπέβαλε το ΕΣΠ στη δημόσια διαβούλευση για το νομοσχέδιο εδώ:
https://www.gcr.gr/media/k2/attachments/GCR_on_bill_about_International_Protection.pdf
