Οι κοινωνικές πολιτικές είναι σημαντικές σε όλα τα στάδια της ζωής μας, από την παιδική ηλικία μέχρι και τη συνταξιοδότηση. Το ΕΚ πιέζει για πιο συντονισμένη ευρωπαϊκή κοινωνική πολιτική.
Η ΕΕ βρίσκεται στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως, στους τομείς που αφορούν την ποιότητα ζωής και την ευημερία. Ωστόσο υπάρχουν πολλές προκλήσεις.
Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης εξακολουθούν να είναι αισθητές σε κάποια κράτη μέλη και η ανεργία εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά ποσοστά σε ορισμένες περιοχές. Η γήρανση του πληθυσμού της ΕΕ έχει ως συνέπεια να δημιουργούνται ανησυχίες για τη βιωσιμότητα των συστημάτων ασφάλισης και προστασίας, ενώ ο τομέας της απασχόλησης υφίσταται βαθιές αλλαγές εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου, της παγκοσμιοποίησης και της ανάπτυξης της συνεργατικής οικονομίας.
Ποιος είναι αρμόδιος για την κοινωνική πολιτική; ΕΕ vs εθνικές κυβερνήσεις
Οι αρμοδιότητες της ΕΕ είναι περιορισμένες στα κοινωνικά ζητήματα, καθώς τη μεγαλύτερη ευθύνη την έχουν οι εθνικές κυβερνήσεις.
Αυτό σημαίνει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις και όχι η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι αρμόδιες να αποφασίσουν για μια σειρά ζητημάτων όπως ο κατώτατος μισθός, ο ρόλος των συλλογικών διαπραγματεύσεων, τα συνταξιοδοτικά συστήματα και η ηλικία συνταξιοδότησης αλλά και τα επιδόματα ανεργίας.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση παίζει ένα σημαντικό ρόλο μέσα από τη διαδικασία ενσωμάτωσης αλλά και από τη δημιουργία μέσων κοινωνικής προστασίας. Αυτά συμπεριλαμβάνουν ευρωπαϊκή νομοθεσία, χρηματοδότηση και εργαλεία για τον συντονισμό και την αξιολόγηση των εθνικών πολιτικών. Επίσης, η ΕΕ ενθαρρύνει τις χώρες να μοιράζονται καλές πρακτικές σε ζητήματα όπως η κοινωνική ένταξη, η φτώχεια και οι συντάξεις.
Η αρχή της ισότητας της αμοιβής ανδρών και γυναικών καθώς και το δικαίωμα των εργαζομένων για ελεύθερη μετακίνηση μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αποτελούν θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ ήδη από το 1957, με τη Συνθήκη της Ρώμης. Προκειμένου να γίνει εφικτή η μετακίνηση των εργαζομένων υιοθετήθηκαν περαιτέρω διατάξεις, όπως αυτές για την αμοιβαία αναγνώριση των διπλωμάτων, εγγυήσεις για ιατρική περίθαλψη όταν βρίσκεται κάποιος στο εξωτερικό και διασφαλίσεις σχετικά με τα ήδη αποκτημένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα.
Επίσης, υπάρχουν κανόνες για τις συνθήκες εργασίας και νομοθεσία για την καταπολέμηση των διακρίσεων στο εργασιακό χώρο αλλά και διασφαλίσεις για την υγεία και την ασφάλεια των εργατών.
Το Νοέμβριο του 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησαν τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, που στοχεύει στην εξασφάλιση νέων και αποτελεσματικών δικαιωμάτων, στη στήριξη μιας δίκαιης και εύρυθμης αγορά εργασίας αλλά και στην ενίσχυση της κοινωνικής πρόνοιας.
Στήριξη των ανέργων και των νέων
Η τόνωση της απασχόλησης και η καταπολέμηση της ανεργίας βρίσκονται στην κορφή της ατζέντας της ΕΕ. Για αυτό η Ένωση λαμβάνει μέτρα, όπως η στρατηγική «Ευρώπη 2020», μια μακροπρόθεσμη πρωτοβουλία για την ανάπτυξη και την απασχόληση με στόχο την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών στο 75%. Επίσης η ΕΕ βοηθά στην ανεύρεση εργασίας σε όλη την Ευρώπη μέσα από την ευρωπαϊκή πύλη για την επαγγελματική κινητικότητα EURES.
Με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, η ΕΕ προσπαθεί να βοηθήσει τους πολίτες να εργαστούν ή να βελτιώσουν τις δεξιότητες τους, ενώ το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση παρέχει στήριξη σε άτομα που έχουν χάσει τη δουλειά τους εξαιτίας των επιχειρήσουν που κλείνουν ή μετακινούν την παραγωγή τους εκτός ΕΕ.
Η ΕΕ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην παροχή βοήθειας στους νέους που εισέρχονται στην αγορά εργασίας. Η Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων (ΠΑΝ), δημιουργήθηκε με σκοπό την στήριξη των νέων που ζουν σε περιφέρειες όπου το 2012 η ανεργία των νέων ήταν υψηλότερη από 25%, ενώ το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης προσφέρει στους νέους την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε δραστηριότητες αλληλεγγύης για την Ευρώπη.
Επίσης, τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να διασφαλίσουν ότι όλοι οι νέοι κάτω των 25 ετών θα λαμβάνουν ποιοτική προσφορά εργασίας, συνεχή εκπαίδευση, μαθητεία ή πρακτική άσκηση εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που καθίστανται άνεργοι ή εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση.
Συνθήκες εργασίας
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται για τη θέσπιση νέων ελάχιστων δικαιωμάτων των εργαζομένων, όπως η διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, του χρόνου εργασίας και των περιοριστικών συμβάσεων.
Επίσης, οι ευρωβουλευτές ανανεώνουν συχνά τους ευρωπαϊκούς κανόνες για την προστασία στον εργασιακό χώρο.
Το ΕΚ έχει ζητήσει επανειλημμένα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι που έχουν αντιμετωπίσει κάποιο ζήτημα υγείας/τραυματισμό θα μπορούν εύκολα να επιστρέψουν στην εργασία τους, ενώ όσοι πάσχουν από χρόνιες ασθένειες και τα άτομα με ειδικές ανάγκες θα βοηθηθούν στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Ισότητα των φύλων
Η ΕΕ υιοθετεί νομοθεσίες, εκδίδει συστάσεις και ορθές πρακτικές για να βελτιώσει την ισότητα των φύλων στο χώρο εργασίας, την πολιτική και άλλους τομείς. Η μόνιμη επιτροπή για την ισότητα των φύλων πάντα εργαζόταν προς αυτή την κατεύθυνση και κάθε χρόνο διοργανώνονται εκδηλώσεις με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Οι ευρωβουλευτές στοχεύουν στην επίτευξη ικανοποιητικής ισορροπίας μεταξύ εργασιακής και προσωπικής ζωής. Το 2019 υιοθέτησαν νέους κανόνες για την καλύτερη εναρμόνιση εργασίας και ιδιωτικής ζωής και την ενίσχυση των δικαιωμάτων των γονέων και κηδεμόνων. Το Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα καλέσει την Επιτροπή να προτείνει μέτρα για τη μείωση της διαφοράς μεταξύ των φύλων όσον αφορά τις συντάξεις και τις αμοιβές.
Το Κοινοβούλιο εφιστά, ακόμη, την προσοχή στην ανάγκη καταπολέμησης συγκεκριμένων μορφών βίας κατά των γυναικών, όπως είναι η σεξουαλική παρενόχληση και η παρενοχλητική παρακολούθηση στον κυβερνοχώρο (cyberstalking), και της αύξησης της συνοχής των σχετικών πολιτικών της ΕΕ.
Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν την ίση εκπροσώπηση αντρών και γυναικών στην πολιτική, με το ποσοστό των γυναικών την τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο να είναι υψηλότερο από την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο. Αυξημένος επίσης είναι ο αριθμός των γυναικών που κατέχουν υψηλές θέσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με οχτώ γυναίκες αντιπροέδρους και 12 προέδρους επιτροπών.
Βελτίωση της δημόσιας υγείας
Η ΕΕ ρυθμίζει την έγκριση και την ταξινόμηση των φαρμάκων μέσω του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ρυθμιστικών Αρχών για τα Φάρμακα. Αφού τα εγκεκριμένα φάρμακα διατεθούν στην αγορά, η ασφάλειά τους παραµένει υπό συνεχή παρακολούθηση.
Η νομοθεσία της ΕΕ θεσπίζει ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας στο χώρο εργασίας, όπως διατάξεις για τη σωστή χρήση εξοπλισμού, την προστασία των εγκύων και των νέων εργαζομένων, αλλά και την προστασία από την έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες.
Η ΕΕ διασφαλίζει επίσης υψηλά επίπεδα ασφάλειας καθ’ όλη τη διαδικασία παραγωγής και διανομής των τροφίμων.
Το 2018, υιοθετήθηκε ένα νέος κανονισμός για τον περιορισμό της χρήσης αντιβιωτικών στη γεωργία και στην κτηνοτροφία και τη μείωση της εξάπλωσης της μικροβιακής αντοχής από τα ζώα στον άνθρωπο.
Μέσω της Ευρωπαϊκής Κάρτας Ασφάλισης Ασθένειας, η ΕΕ προσφέρει στους πολίτες πρόσβαση σε ιατρικά αναγκαία και κρατική περίθαλψη κατά την προσωρινή τους διαμονή σε μια από τις 28 χώρες της ΕΕ, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία, με τους ίδιους όρους και το ίδιο κόστος (σε ορισμένες χώρες, δωρεάν) με τους ασφαλισμένους της εν λόγω χώρας.
Το ΕΚ έχει ζητήσει επανειλημμένα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι που έχουν αντιμετωπίσει κάποιο ζήτημα υγείας/τραυματισμό θα μπορούν εύκολα να επιστρέψουν στην εργασία τους, ενώ όσοι πάσχουν από χρόνιες ασθένειες και τα άτομα με ειδικές ανάγκες θα βοηθηθούν στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας.
Πηγή: europarl.europa.eu/news
