Το έργο για την πρόληψη και τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών σε παγκόσμιο, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο δείχνει ότι υπάρχει εκτεταμένη ατιμωρησία όσον αφορά τη σεξουαλική βία και τον βιασμό. Για αυτό τον λόγο ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ αποφάσισε πως ξεκινώντας από τις 25 Νοεμβρίου 2019 και για τα επόμενα δύο χρόνια η εκστρατεία UNiTE θα επικεντρωθεί στον βιασμό ως μια ειδική μορφή βίας που διαπράττεται κατά των γυναικών και των κοριτσιών σε περιόδους ειρήνης ή πολέμου. Οι δραστηριότητες των 16 ημερών Ακτιβισμού των Ηνωμένων Εθνών ξεκινούν στις 25 Νοεμβρίου υπό το παγκόσμιο θέμα: Orange the World: Generation Equality Stands against Rape!
Το 2015, μια νέα παγκόσμιο ατζέντα για την ανάπτυξη έγινε αποδεκτή από όλες τις χώρες και ισχύει για όλους. Μέσα από τους 17 στόχους της, η ατζέντα για την βιώσιμη ανάπτυξη του 2030, μια ατζέντα για παγκόσμια δράση για τα επόμενα 11 χρόνια, αντιμετωπίζει τις τρεις διαστάσεις της βιώσιμης ανάπτυξης: την οικονομική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική. Η Ατζέντα αναγνωρίζει την ισότητα των φύλων και την ενδυνάμωση των γυναικών ως βασική προτεραιότητα και δεσμεύεται ότι «κανείς δεν θα μείνει πίσω». Ο Στόχος 5 της Ατζέντας επιδιώκει την “επίτευξη της ισότητας των φύλων και την χειραφέτηση όλων των γυναικών και των κοριτσιών“και περιλαμβάνει συγκεκριμένους στόχους για τον τερματισμό όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών και κοριτσιών. Ωστόσο, όλοι οι στόχοι είναι συνεκτικοί και αδιαίρετοι και ως εκ τούτου, η υλοποίησή τους εξαρτάται πλήρως από την εξασφάλιση παράλληλης και αλληλένδετης εφαρμογής των προσπαθειών πρόληψης και εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών.
Ο βιασμός ως μια πολύ συγκεκριμένη σωματική μορφή βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών έχει τις ρίζες της σε ένα πολύπλοκο σύνολο πατριαρχικών πεποιθήσεων, εξουσίας και ελέγχου που συνεχίζουν να δημιουργούν ένα κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο η σεξουαλική βία είναι διαδεδομένη και κανονικοποιημένη. Μια τέτοια «κουλτούρα» διαιωνίζεται με τη χρήση της μισογυνιστικής γλώσσας, την αντικειμενικοποίηση των σωμάτων και την ωραιοποίηση της βίας. Οι συμπεριφορές που συνήθως συσχετίζονται με το βιασμό περιλαμβάνουν την ενοχοποίηση του θύματος, την σεξουαλική αντικειμενοποίηση, την υποβάθμιση του βιασμού, την άρνηση της έκτασης του φαινομένου του βιασμού, ή την άρνηση αναγνώρισης της βλάβης της σεξουαλικής παρενόχλησης ή της επίθεσης. Τα τελευταία χρόνια, οι φωνές των επιζησασών και των ακτιβιστριών, μέσω εκστρατειών όπως των #MeToo, #TimesUp, #Niunamenos, #NotOneMore, #BalanceTonPorc και άλλων, έχουν θέσει στο προσκήνιο το θέμα αυτό και έφτασαν σε μια κλιμάκωση που δεν μπορεί πλέον να καταπνιγεί ή να αγνοηθεί.
Ενώ τα ονόματα, οι χρόνοι και τα περιβάλλοντα μπορεί να διαφέρουν μεταξύ των γεωγραφικών τοποθεσιών, οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν παγκοσμίως βιασμούς, σεξουαλική βία και κακοποίηση. Οι ακριβείς αριθμοί των βιασμών και των σεξουαλικών επιθέσεων είναι πολύ δύσκολο να επιβεβαιωθούν λόγω του συχνού περιθωρίου και της ατιμωρησίας των δραστών, του στιγματισμού προς τις επιζήσασες στις κοινότητες και της επακόλουθης σιωπής τους. Επιπλέον, η σεξουαλική βία και ο βιασμός χρησιμοποιήθηκαν κατά των γυναικών και των κοριτσιών ως σκόπιμο εργαλείο σε συγκρούσεις στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και τη Ρουάντα, καθώς και σε άλλες συγκρούσεις. Στη Μιανμάρ, όπου περισσότερo από μισό εκατομμύριο Rohingya έχουν εγκαταλείψει τη χώρα, έχουν χρησιμοποιηθεί βιασμοί και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας ως μέρος των προσπαθειών για τον εκτοπισμό του πληθυσμού. Στη Συρία, χρησιμοποιήθηκε η σεξουαλική βία για να αποσπαστούν πληροφορίες από τις γυναίκες και να εξαναγκαστούν στην παράδοση των αντρών-συγγενών.
Ξεκινώντας από τις 25 Νοεμβρίου 2019 και για τα επόμενα δύο χρόνια, οι προσπάθειες της εκστρατείας UNiTE θα αποβλέπουν στην επισήμανση του ζητήματος που έχει εντοπιστεί ως μία από τις βασικές προκλήσεις για την πρόληψη και εξάλειψη του βιασμού και της σεξουαλικής παρενόχλησης – το ζήτημα της συναίνεσης.
Ο παραδοσιακός ορισμός του βιασμού περιλαμβάνει την έλλειψη συναίνεσης για τη σεξουαλική δραστηριότητα. Η εκστρατεία UNiTE θα καλέσει όλους τους εμπλεκόμενους παράγοντες να διασφαλίσουν ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια προστατεύονται από τον βιασμό και όλες τις μορφές σεξουαλικής βίας διασφαλίζοντας ότι η απουσία συναίνεσης αποτελεί το κεντρικό στοιχείο του ορισμού των κατηγορουμένων πράξεων σεξουαλικής κακοποίησης – βιασμού, βιασμού εντός γάμου, βιασμό από οικείο πρόσωπο / βιασμό στη διάρκεια ραντεβού, όλων των μορφών σεξουαλικής παρενόχλησης – καθώς και να λαμβάνουν υπόψη τη σχέση εξουσίας μεταξύ δράστη και θύματος.
Μερικές προτεινόμενες πηγές:
- Legislation Handbook: unwomen.org (p.24)
- Istanbul Convention: https://www.coe.int (Article 36.2)
- Virtual Knowledge Centre Legislation Guidance: https://www.endvawnow.org/en/articles/
| Συναίνεση |
Γενικά, υπάρχουν τέσσερις κύριοι τρόποι ώστε να αναλυθεί η συναίνεση σε σχέση με τις σεξουαλικές πράξεις:
|
Το επόμενο έτος, 2020, θα αποτελέσει σημαντικό ορόσημο για το ζήτημα της ισότητας των φύλων και τo έργο για την πρόληψη και τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, 25 χρόνια μετά την έγκριση της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνου.
Την 25η επέτειο της Διακήρυξης του Πεκίνου και της Πλατφόρμας Δράσης του, η εκστρατεία του ΟΗΕ “Generation Equality: Realizing women’s rights for an equal future” («Γενιά της Ισότητας: Εκπλήρωση των δικαιωμάτων των γυναικών για ένα μέλλον με ισότητα») απαιτεί ίση αμοιβή, ίση κατανομή της μη αμειβόμενης φροντίδας και οικιακής εργασίας, τέλος στη σεξουαλική παρενόχληση και τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών, υπηρεσίες υγείας που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και την ισότιμη συμμετοχή τους στην πολιτική ζωή και στη λήψη αποφάσεων σε όλους τους τομείς της ζωής.
Το επόμενο έτος θα αποτελέσει άλλο ένα ορόσημο για το έργο για τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών: 20 χρόνια από το ψήφισμα 1325 του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών για τις γυναίκες, την ειρήνη και την ασφάλεια. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (UNSC) εξέδωσε ψήφισμα στις 31 Οκτωβρίου 2000, το οποίο αποτέλεσε ορόσημο στην αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών σε περιπτώσεις ένοπλων συγκρούσεων. Αναγνωρίζοντας την ανάγκη να εφαρμοστούν πλήρως οι νόμοι που προστατεύουν τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών κατά τη διάρκεια των ένοπλων συγκρούσεων και μετά από αυτές , απαιτεί ειδικά μέτρα για την προστασία των γυναικών και των κοριτσιών από την έμφυλη βία σε ένοπλες συγκρούσεις. Τονίζει επίσης την ευθύνη όλων των κρατών να θέσουν τέρμα στην ατιμωρησία των δραστών.
Για αιώνες, ο βιασμός χρησιμοποιήθηκε ως όπλο πολέμου – ίσως το πιο βίαιο όπλο του πολέμου – προκειμένου να ασκήσει εξουσία και κυριαρχία πάνω στις γυναίκες και να υπονομεύσει τον κοινωνικό ιστό. Πρόκειται για μια μέθοδο βασανισμού, τόσο σωματική όσο και ψυχολογική, και αποτελεί έγκλημα, όπως και ο φόνος, και σε πολλές περιπτώσεις όταν συζητάμε για βιασμό που εφαρμόζεται ως μέθοδος και όπλο πολέμου, τα Ηνωμένα Έθνη (“Δράση του ΟΗΕ κατά της σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο συγκρούσεων” ) διαβεβαιώνουν ότι «ο βιασμός που διαπράχθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου σκοπεύει συχνά να τρομοκρατεί τον πληθυσμό, να διαλύσει τις οικογένειες, να καταστρέφει τις κοινότητες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να αλλοιώνει την εθνοτική συγκρότηση της επόμενης γενιάς».
Μερικές προτεινόμενες πηγές:
- http://www.stoprapenow.org/
- https://www.un.org/sexualviolenceinconflict/wpcontent/uploads/2019/04/report/s-2019-280/Annual-report-2018.pdf
- https://www.un.org/sexualviolenceinconflict/our-work/key-initiatives/
Πηγή: un.org
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
