Διενεργήθηκε στις 29 Οκτωβρίου η συνέντευξη τύπου που κάλεσαν οι οργανώσεις Γιατροί Χωρίς Σύνορα – Ελληνικό Τμήμα, Διεθνής Αμνηστία – Ελληνικό Τμήμα, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων και HumanRights360, για το Σχέδιο Νόμου Περί Διεθνούς Προστασίας, που περιλαμβάνει μια συνολική μεταρρύθμιση του ελληνικού συστήματος υποδοχής και ασύλου.
Στη συνέντευξη τύπου, τοποθετήθηκαν εκπρόσωποι των 6 οργανώσεων, ενώ παρενέβησαν και άλλες οργανώσεις που εργάζονται στο πεδίο του προσφυγικού και μεταναστευτικού. Τη συνέντευξη συντόνισε ο Γιάννης Παπαδόπουλος, δημοσιογράφος στην Καθημερινή. Η ανταπόκριση ήταν πολύ μεγάλη, με την αίθουσα να γεμίζει ασφυκτικά, και τη μαζική συμμετοχή δημοσιογράφων και εκπροσώπων του τύπου και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά και εκπροσώπων και μελών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.
Στη συνέντευξη τύπου, ο Απόστολος Βεΐζης, Διευθυντής Προγραμμάτων του Ελληνικού Τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα εξέφρασε την έντονη ανησυχία της οργάνωσης σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει το νέο σχέδιο νόμου στη σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων και ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων, όπως είναι τα θύματα βασανιστηρίων και οι ασθενείς με σοβαρά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, όπως το Σύνδρομο Μετατραυματικού Στρες (PTSD). Ο προτεινόμενος νόμος, όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται στις ιατρικές ανάγκες των ανθρώπων αυτών, αλλά μειώνει επίσης τις ήδη περιορισμένες δυνατότητες πρόσβασης στην εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη.
Ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, Διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, υπογράμμισε ότι το νομοσχέδιο αυτό έρχεται σε μία συγκυρία που οι συνθήκες των καταυλισμών τόσο στα νησιά του Αιγαίου όσο και στην ενδοχώρα, παρουσιάζουν σοβαρότατη επιδείνωση. Μόνο στην Μόρια από το τέλος Αυγούστου ως και σήμερα έχουμε τρεις νεκρούς, ενώ οι πραγματικοί αριθμοί των διαμένοντων είναι υπερπολλαπλάσιοι της χωρητικότητας. Επίσης η τοξικότητα στο δημόσιο λόγο, από τα πιο επίσημα χείλη της ελληνικής πολιτείας και η καλλιέργεια ενός κλίματος ξενοφοβίας που παρομοιάζει τους ανθρώπους που έρχονται στην χώρα μας ως «εισβολείς» αποτελούν εξαιρετικά ανησυχητικές εξελίξεις. Το νομοσχέδιο αυτό έρχεται να ενισχύσει αυτό το τοξικό κλίμα. Αντί να επιταχύνει τις διαδικασίες ασύλου, θα καταλήξει να προσθέσει πρόσθετο διοικητικό και γραφειοκρατικό βάρος στις υπηρεσίες. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι στο όνομα της υποτιθέμενης «επιτάχυνσης», περιστέλλονται θεμελιώδεις αρχές του δικαιώματος στο άσυλο, με τρόπο που αντιβαίνει στο κοινοτικό δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Ο Αλέξανδρος Κωνσταντίνου, μέλος της Νομικής Υπηρεσίας του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, τόνισε ότι το νομοσχέδιο εισάγει περαιτέρω πολύπλοκες, κατακερματισμένες και κατά παρέκκλιση διαδικασίες, μειώνοντας βασικές εγγυήσεις και εισάγοντας τόσα διαδικαστικά εμπόδια που καθιστούν εξαιρετικά προβληματική έως αδύνατη την εξέταση των αιτημάτων διεθνούς προστασίας στο πλαίσιο ενός δίκαιου και αποτελεσματικού συστήματος διεθνούς προστασίας. Οι προτεινόμενες διατάξεις, οι οποίες σε πολλά σημεία δεν εξασφαλίζουν ούτε τα κατώτατα πρότυπα που προβλέπει το ενωσιακό δίκαιο, απορυθμίζουν συνολικά το ελληνικό σύστημα ασύλου, με αποτέλεσμα χιλιάδες αιτούντες άσυλο να βρεθούν σε πραγματικό κίνδυνο παρατεταμένης κράτησης και επιστροφής χωρίς το αίτημα διεθνούς προστασίας τους να τύχει δίκαιης και αποτελεσματικής εξέτασης.
Από την πλευρά της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τον Βασίλη Παπαστεργίου, Αντιπρόεδρο της Ένωσης, επισημάνθηκε ότι πρόκειται για ένα σχέδιο νόμου εξαιρετικά περιοριστικό για τα δικαιώματα των αιτούμενων διεθνή προστασία. Υπονομεύει σε μεγάλο βαθμό το δικαίωμα σε αποτελεσματική προσφυγή και περιορίζει την ανασταλτική δύναμη της προσφυγής με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος απέλασης των αιτούντων πριν την εκδίκαση της υπόθεσής τους. Ταυτόχρονα, η διευρυμένη πλέον δυνατότητα κράτησης των αιτουμένων διεθνή προστασία, και μάλιστα έως και 36 μήνες, χωρίς αμφιβολία θα θέσει σε δοκιμασία τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τέλος, με σειρά ρυθμίσεων γίνεται φανερό ότι δεν λαμβάνεται η αναγκαία πρόνοια για την ένταξη των προσφύγων στην Ελληνική κοινωνία.
Ο Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων, κ. Ζαν Ντιντιέ Τοτό εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για το σύντομο χρονικό διάστημα της δημόσιας διαβούλευσης, δηλώνοντας, ότι οι προσφυγικές και μεταναστευτικές κοινότητες επιθυμούν να συμμετάσχουν στις αποφάσεις που κρίνουν τι ζωές τους. Ταυτόχρονα, εξέφρασε την ανησυχία του τόσο για το πολύπλοκο των διαδικασιών χορήγησης ασύλου, όσο και για την ποιότητα εξέτασης των αιτημάτων υπό τη μέγγενη της επιτάχυνσης σε συνδυασμό και με το χρόνο της διοικητικής κράτησης. Ο κ. Τοτό εστίασε στην ανάγκη διαμόρφωσης μίας ενιαίας στρατηγικής για την ένταξη, τονίζοντας πως είναι η μόνη ουσιαστική λύση απέναντι στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Πολιτεία, δηλώνοντας, παράλληλα, τη διαθεσιμότητα για διάλογο και συνεισφορά στις διαδικασίες από πλευράς Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων.
Τέλος, η Ελένη Τάκου, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του HumanRights360, επισήμανε ότι το σχέδιο νόμου εισάγει διαδικαστικά εμπόδια και πολύπλοκες διαδικασίες, με σκοπό την αποθάρρυνση των ατόμων για αναζήτηση διεθνούς προστασίας. Φαίνεται ωστόσο να παρακάμπτει ένα κεντρικό ερώτημα σχετικά με εκείνους των οποίων το αίτημα για άσυλο θα απορριφθεί: η αδυναμία απομάκρυνσης/επιστροφής ανθρώπων χωρίς χαρτιά η οποία, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις, συνεχίζει να είναι η πραγματικότητα, σε συνδυασμό με την έλλειψη οποιουδήποτε σχεδίου επιμερισμού των ευθυνών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, θα δημιουργήσει ένα πλήθος ανθρώπων χωρίς νομική και κοινωνική «ορατότητα». Αυτό είναι πολύ πιθανόν να πυροδοτήσει ανεπιθύμητες καταστάσεις σε βάρος της ασφάλειας όλων και σε βάρος της κοινωνικής συνοχής.
Γιατροί Χωρίς Σύνορα – Ελληνικό Τμήμα
Διεθνής Αμνηστία – Ελληνικό Τμήμα
Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων
HumanRights360
