Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (UN CRC) αποτελεί ορόσημο στον αγώνα της αναγνώρισης των παιδικών δικαιωμάτων. Πρόκειται για έναν σημαντικό παράγοντα που έχει συνεισφέρει στην πρωτόγνωρη πρόοδο που πραγματοποιήθηκε για τα παιδιά τα τελευταία τριάντα χρόνια και ένα σημείο αναφοράς με το οποίο μπορούμε να μετρήσουμε πως θα διασφαλίσουμε ότι τα δικαιώματα όλων των παιδιών απολαμβάνονται πλήρως.
1989 – 2019: 30η επέτειος της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού έπαιξε έναν καθοριστικό ρόλο στην μεταμόρφωση των ζωών εκατομμυρίων παιδιών από την εποχή της υιοθέτησης της το 1989. Όμως, παρά τις όποιες εξαιρετικές προόδους που έγιναν από τότε, πάρα πολλά παιδιά έμειναν πίσω. Η κατεύθυνση στην οποία πρέπει να κινηθούμε είναι σαφής: πρέπει να επικεντρωθούμε στην ανεκπλήρωτη ατζέντα και στη «δεύτερη επανάσταση» που θα απαιτηθεί για την υλοποίηση των δικαιωμάτων όλων των παιδιών.
Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που υιοθετήθηκε το 1989, καθιέρωσε την αρχή ότι τα παιδιά έχουν δικαιώματα, ίσα με αυτά των ενηλίκων, και αναγνώρισε τον σύνδεση μεταξύ της παιδικής ευημερίας και της δυναμικής των κοινωνιών. Οι τέσσερις βασικές αρχές της Σύμβασης είναι η μη διάκριση – η αφοσίωση προς το καλύτερο συμφέρον του παιδιού – το δικαίωμα στη ζωή, την επιβίωση και την ανάπτυξη – και ο σεβασμός στις απόψεις του παιδιού. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού είναι πλέον η πιο ευρέως επικυρωμένη συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ιστορία, με 196 χώρες να την έχουν επικυρώσει. |
Στο πλαίσιο μιας απίστευτης κοινωνικής και οικονομικής αλλαγής, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού ώθησε τις εθνικές νομοθεσίες για την προστασία των παιδιών, ενθάρρυνε την επένδυση στα παιδιά και στα συστήματα που χρειάζονται για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν και επέτρεψε σε περισσότερα παιδιά να έχουν λόγο στη διαμόρφωση του μέλλοντος τους.
Σήμερα μπορούμε να πούμε πως τα παιδιά τρέφονται καλύτερα, είναι πιο υγιή, πιο μορφωμένα και προστατευμένα περισσότερο από τον νόμο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία.
Οι κυβερνήσεις και η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να εορτάζουν αυτήν την πρόοδο καθώς σηματοδοτείται η 30η επέτειος της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Όμως, δεν πρέπει να παραβλέψουμε την άνιση πρόοδο και την αδυναμία εφαρμογής των δικαιωμάτων όλων των παιδιών σε δύο βασικούς τομείς. Πρώτον, τα παιδιά που συνεχίζουν να έρχονται αντιμέτωπα με τον πρόωρο θάνατο και την πείνα και που είναι απίθανο να λάβουν βασική εκπαίδευση, είναι εκείνα που ζουν σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις ή σε ευάλωτα κράτη, και εκείνα που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Πολύ συχνά, τα δικαιώματα αυτών των παιδιών αγνοούνται από τις κυβερνήσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις είναι πολιτικά βολικό να συμβαίνει αυτό, και σε άλλες η έλλειψη πόρων ή οι συνθήκες λειτουργούν ως φραγμοί στην πρόοδο.
|
Δεύτερον, η πρόοδος έχει σταματήσει σε βασικά ζητήματα όπως η είναι η προστασία από τη βία και η εφαρμογή των αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων των παιδιών, διότι οι κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να μετατρέψουν την Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού σε μέτρα πολιτικής ή σε δράσεις/πράξεις.
Εάν οι κυβερνήσεις είναι αποφασισμένες όσον αφορά την επίτευξη των Στόχων του ΟΗΕ για την Βιώσιμη Ανάπτυξη (SDGs), θα πρέπει να αναγνωρίσουν πως η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού είναι αδιαίρετη από τους Στόχους. Με την ευρεία προσέγγισή τους στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, την ειρήνη, την ασφάλεια και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, οι Στόχοι για την Βιώσιμη Ανάπτυξη προσφέρουν ένα ισχυρό εφαλτήριο για την εφαρμογή της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Αντίστοιχα, οι SDGs και η υπόσχεσή τους να μην αφήσουν κανέναν πίσω δεν θα μπορέσουν να επιτευχθούν χωρίς την πλήρη εφαρμογή των δικαιωμάτων όλων των παιδιών.
Ένας διαφορετικός κόσμος
Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού δεν έχει χάσει τον επείγοντα χαρακτήρα της ή τη συνάφεια της, όμως υφίσταται πλέον σε έναν άκρως διαφορετικό κόσμο από το 1989. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί αδιαμφισβήτητα τη μεγαλύτερη πρόκληση για την εκπλήρωση των δικαιωμάτων των παιδιών και απειλεί να ανατρέψει μεγάλο μέρος της προόδου των τελευταίων δεκαετιών που κερδήθηκαν με κόπο. Οι συγκρούσεις ήταν πάντα ένα εμπόδιο της προόδου, αλλά οι τρόποι με τους οποίους γίνονται οι πόλεμοι σήμερα θέτουν τα παιδιά σταθερά στην πρώτη γραμμή. Η αύξηση των επιθέσεων σε ασφαλή μέρη όπως τα σχολεία και τα νοσοκομεία και οι δολοφονίες παιδιών σε επιθέσεις σε κοινότητες πολιτών αποτελούν μια άμεση επίθεση στα δικαιώματα των παιδιών.
Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού δεν έχει χάσει τον επείγοντα χαρακτήρα της, όμως τα παιδιά αντιμετωπίζουν νέες απειλές σε σύγκριση με το 1989.
Ενώ οι ευρύτεροι κοινωνικοί και οικονομικοί μετασχηματισμοί πριν από τριάντα χρόνια συνέβαλαν στην προώθηση της προόδου για τα παιδιά, οι πολιτικές αντιξοότητες του σήμερα αντιβαίνουν στα δικαιώματα των παιδιών. Σε όλο τον κόσμο, ο χώρος της κοινωνίας των πολιτών συρρικνώνεται. Εκεί όπου η κοινωνία των πολιτών δεν μπορεί να λειτουργήσει, οι κυβερνήσεις και οι θεσμοί δεν θα λογοδοτήσουν για τις δεσμεύσεις τους σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών και ο χώρος για την υπεράσπιση και διατήρηση αυτών των δικαιωμάτων θα διαβρωθεί. Βλέπουμε στην παγκόσμια σκηνή ισχυρές χώρες να αμφισβητούν τακτικά τις βασικές αρχές που βρίσκονται στο επίκεντρο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, είτε υποβαθμίζοντας τα δικαιώματα των κοριτσιών και των γυναικών είτε προωθώντας τα δικαιώματα των γονέων εις βάρος των δικαιωμάτων του παιδιού. Αυτές οι τάσεις– είτε πολιτικές είτε περιβαλλοντικές –λειτουργούν ως υπενθύμιση πως η πρόοδος που επιτύχαμε στην αναγνώριση και εφαρμογή των δικαιωμάτων των παιδιών είναι εύκολα αναστρέψιμη.
Παρόλο όμως που υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις, διαθέτουμε καλύτερα δεδομένα, περισσότερη εμπειρία και μια εδραιωμένη κοινότητα για την επιβίωση των παιδιών από ποτέ, ώστε να μας βοηθήσουν να φτάσουμε στα πιο περιθωριοποιημένα και αποστερημένα παιδιά.
Πηγή: “A Second Revolution: Thirty years of child rights, and the unfinished agenda”*
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
*Η έκθεση είναι το αποτέλεσμα μιας κοινής προσπάθειας έξι διεθνών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών με επίκεντρο το παιδί, οι οποίες ήθελαν να χρησιμοποιήσουν την 30η επέτειο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού για να καταγράψουν την πρόοδο προς την υλοποίηση των δικαιωμάτων των παιδιών και να ανταποκριθούν στην ανεκπλήρωτη ατζέντα.