Την 1η Δεκεμβρίου 2019 συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από την διακήρυξη του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τι αντιπροσωπεύει ο συγκεκριμένος Χάρτης;
Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει τα ιδανικά που υποστηρίζει η ΕΕ: τις οικουμενικές αξίες της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης, οι οποίες δημιούργησαν έναν χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης για τους πολίτες βάσει των αρχών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.
Γιατί ο Χάρτης είναι απαραίτητος για τους πολίτες της ΕΕ;
Τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ θεσπίστηκαν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, με διαφορετικούς τρόπους και μορφές. Για να ανταποκριθεί στις κοινωνικές αλλαγές και στις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, η ΕΕ αποφάσισε να συγκεντρώσει όλα τα προσωπικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών της σε ένα ενιαίο έγγραφο: τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.
Ποια δικαιώματα περιλαμβάνει ο Χάρτης;
Τα δικαιώματα του Χάρτη της ΕΕ
Ο χάρτης περιέχει 54 άρθρα που διασφαλίζουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών της ΕΕ, κάτω από έξι κατηγορίες:
- αξιοπρέπεια
- ελευθερίες
- ισότητα
- αλληλεγγύη
- τα δικαιώματα των πολιτών
- δικαιοσύνη
Εκτός από τα δικαιώματα που προστατεύουν τη δικαιοσύνη και την ελευθερία, ο Χάρτης επίσης καλύπτει τα θεμελιώδη δικαιώματα τρίτης γενεάς, τα οποία υπερβαίνουν τα απλά πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα όπως:
- προστασία δεδομένων
- εγγυήσεις για τη βιοηθική
- διαφανή διαχείριση δεδομένων
Δείτε επίσης: Charterpedia: Διαδικτυακό εργαλείο πληροφοριών σχετικά με το πλαίσιο των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Πώς αντιμετωπίζει ο Χάρτης τις νέες προκλήσεις;
Κάθε χρόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει έκθεση σχετικά με τον τρόπο που τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη εφαρμόζουν τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Μεταξύ των κανόνων που έχει θεσπίσει η ΕΕ για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι και ο κανονισμός για την προστασία των δεδομένων.
Ορισμένες από τις νέες πρωτοβουλίες που αναφέρονται στην έκθεση του 2018 είναι οι εξής:
- Πανευρωπαϊκοί κανόνες για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος που καταγγέλλουν παραβιάσεις της νομοθεσίας της ΕΕ. Ο νόμος εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα μέλη θα τον εφαρμόσουν έως το 2021.
- Το ΕΚ υιοθέτησε μέτρα το Μάρτιο του 2019 για την προώθηση ελεύθερης και δίκαιης διεξαγωγής των εκλογών, εισάγοντας κυρώσεις για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα, σε περίπτωση που καταχρώνται τα δεδομένα των πολιτών κατά τις προεκλογικές εκστρατείες.
- Η Επιτροπή συμφώνησε με ψηφιακές πλατφόρμες όπως το Facebook, το Twitter και το Youtube για έναν “κώδικα δεοντολογίας για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο”.
Πότε τέθηκε σε ισχύ ο Χάρτης;
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών εγκρίθηκε το 1950. Ωστόσο η επέκταση των αρμοδιοτήτων της ΕΕ σε πολιτικές που έχουν άμεσο αντίκτυπο στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, σήμαινε ότι οι αξίες της ΕΕ έπρεπε να καθοριστούν με σαφήνεια. Αυτό έγινε με το Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, που τέθηκε σε ισχύ με τη Συνθήκη της Λισαβόνας την 1η Δεκεμβρίου 2009 και είναι νομικά δεσμευτικός σε όλα τα κράτη- μέλη της ΕΕ.
Η Συνθήκη της Λισαβόνας μεταξύ άλλων, επέκτεινε την εξουσία του ΕΚ να νομοθετεί με τα κράτη -μέλη στο Συμβούλιο, σε τομείς όπως η γεωργία και η ασφάλεια. Επίσης έδωσε στο Κοινοβούλιο την εξουσία να εκλέγει τον Πρόεδρο της Επιτροπής. Η συνθήκη εισήγαγε την πρωτοβουλία των πολιτών και καθόρισε τον αριθμό των ευρωβουλευτών στους 751.
europarl.europa.eu
