Το κύριο (και εξαιρετικά ανησυχητικό) εύρημα της Παγκόσμιας Έκθεσης για το Χάσμα των Φύλων 2020 είναι πως η έμφυλη ισότητα δεν θα επιτευχθεί για 99,5 ακόμη έτη.
Γιατί είναι σημαντικός ο στόχος της επίτευξης της έμφυλης ισότητας
Η ισότητα των φύλων είναι θεμελιώδους σημασίας για την ανάπτυξη των οικονομιών και των κοινωνιών μας. Η ανάπτυξη και η πλήρης αξιοποίηση του ταλέντου του 50% του πλανήτη έχει τεράστιο αντίκτυπο στη μεγέθυνση, ανταγωνιστικότητα και ετοιμότητα για τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν μελλοντικά οι οικονομίες και επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι κατατάξεις του δείκτη παρέχουν αποτελεσματικούς τρόπους για την αξιολόγηση της συνολικότερης προόδου. Έχουν σχεδιαστεί για να αυξήσουν την παγκόσμια ευαισθητοποίηση αναφορικά με τις προκλήσεις που δημιουργούν τα έμφυλα χάσματα, καθώς και για τις ευκαιρίες που αναδύονται όταν αναλαμβάνεται δράση για να αμβλυνθούν.
Οι 10 κορυφαίες χώρες στην Παγκόσμια Κατάταξη (Γράφημα)
Η πολιτική εκπροσώπηση των γυναικών βελτιώνεται, επαρκεί όμως αυτό;
Για 14η συνεχόμενη χρονιά, η Παγκόσμια Έκθεση για το Χάσμα των Φύλων 2020 συγκρίνει 153 χώρες αναφορικά με την πρόοδο τους στο πεδίο της έμφυλης ισότητας σε τέσσερις διαστάσεις: Οικονομική Συμμετοχή και Ευκαιρίες, Εκπαιδευτικό Επίπεδο, Υγεία και Επιβίωση και Πολιτική Ενδυνάμωση. Επιπρόσθετα, η έκθεση του 2020 διερευνά τις εκτιμήσεις για τα έμφυλα χάσματα στα επαγγέλματα του μέλλοντος.
Η έκθεση παρουσιάζει μία μικτή εικόνα. Συνολικότερα, οι προσπάθειες επίτευξης της έμφυλης ισότητας έχουν αποδώσει. Η αύξηση της πολιτικής εκπροσώπησης για τις γυναίκες έχει συνεισφέρει σε αυτό, αλλά συνολικότερα η πολιτική σφαίρα παραμένει η διάσταση με τις χειρότερες επιδόσεις.
Από την άλλη πλευρά, εκτιμάται πώς θα απαιτηθούν μόλις 12 χρόνια για την επίτευξη της έμφυλης ισότητας στην εκπαίδευση, και είναι γεγονός πώς συνολικότερα η ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση έχει επιτευχθεί πλήρως σε 40 από τις 153 χώρες της κατάταξης.
Η “επίδραση των θετικών προτύπων” δημιουργεί οφέλη για την κορυφή …
Εξετάζοντας αναλυτικότερα τα στοιχεία και τα στατιστικά, θα απαιτηθούν 95 έτη για να γεφυρωθεί το έμφυλο χάσμα στην πολιτική εκπροσώπηση, με τις γυναίκες να διατηρούν το 2019 το 25,2% των θέσεων στα Εθνικά Κοινοβούλια και το 21,2% σε υπουργικές θέσεις.
Είναι θετικό ότι η επονομαζόμενη “επίδραση των θετικών προτύπων” ενδέχεται να δημιουργεί οφέλη σε όρους ηγεσίας και μισθών. Η βελτίωση της πολιτικής ενδυνάμωσης για τις γυναίκες συμπίπτει εν γένει με αυξημένους αριθμούς γυναικών σε ανώτερες θέσεις στην αγορά εργασίας.
… αλλά όχι για τη βάση
Σε αντίθεση με αυτή την θετική εξέλιξη/πρόοδο για τις θέσεις ηγεσίας, η συμμετοχή των γυναικών στην ευρύτερη αγορά εργασίας έχει παραμείνει στάσιμη και οι οικονομικές ανισότητες αυξάνονται. Παγκόσμια, η τάση συμπίπτει με μία εικόνα χειροτέρευσης στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες αντισταθμίζουν τα οφέλη που οικοδομούνται στις χώρες του ΟΟΣΑ.
Παρόλο που το εκπαιδευτικό επίπεδο και η επιβίωση βρίσκονται πολύ πιο κοντά στην ισότητα (96,1% και 95,7% αντίστοιχα), μία σημαντική πηγή ανησυχίας αποτελούν η οικονομική συμμετοχή και οι ευκαιρίες. Αυτή είναι η μόνη διάσταση στην οποία η πρόοδος έχει υποχωρήσει. Σε αυτό το πεδίο, τα στατιστικά στοιχεία ασθμαίνουν, με μία κατάσταση που χειροτερεύει ωθώντας την έμφυλη ισότητα σε ένα πολύ χαμηλό ποσοστό 57,8% – που αντιστοιχεί σε 257 (ακόμη) έτη για την επίτευξη της πλήρους ισότητας.
Η έκθεση υπογραμμίζει τρεις πρωταρχικές αιτίες για αυτό το εύρημα:
(α) οι γυναίκες εκπροσωπούνται σε μεγαλύτερο βαθμό σε ρόλους που αυτοματοποιούνται
(β) οι γυναίκες εισέρχονται σε μικρότερους αριθμούς σε επαγγέλματα στα οποία αυξάνονται σημαντικά τα επίπεδα των μισθών (πιο προφανές, αλλά όχι μοναδικό, το παράδειγμα της τεχνολογίας) και
(γ) οι γυναίκες αντιμετωπίζουν το επίμονο πρόβλημα των ανεπαρκών υποδομών φροντίδας και της πρόσβασης σε κεφάλαια.
9 βασικά συμπεράσματα
Η Παγκόσμια Έκθεση για το Χάσμα των Φύλων 2020 καταλήγει στα ακόλουθα βασικά συμπεράσματα:
1) με τους σημερινούς ρυθμούς ο πλανήτης θα χρειαστεί ακόμη εκατό χρόνια, προκειμένου να επιτευχθεί η πλήρης ισότητα μεταξύ των δύο φύλων
2) ενώ στο χώρο της εκπαίδευσης υπολογίζεται ότι υπολείπονται δώδεκα χρόνια για πλήρη ισότητα, στην πολιτική το έμφυλο χάσμα μεταφράζεται σε 95 χρόνια.
3) μόλις δέκα χώρες καταγράφουν ενθαρρυντικά ποσοστά της τάξης άνω του ενός τρίτου ως προς τη συμμετοχή των γυναικών στα Διοικητικά Συμβούλια επιχειρήσεων – επτά από αυτές ανήκουν στην Ε.Ε. με επικεφαλής τη Γαλλία με ποσοστό 43,4% και εθνική νομοθεσία υπέρ της ποσόστωσης
4) είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των εικοσιένα κρατών με γυναικεία συμμετοχή στα Διοικητικά Συμβούλια επιχειρήσεων της τάξης άνω του ενός δεκάτου – η χώρα μας κατατάσσεται στη δωδέκατη θέση του εν λόγω καταλόγου με ποσοστό 11,3% ξεπερνώντας κολοσσούς όπως η Ιαπωνία (5,3%) και η Ν.Κορέα (2,1%)
5) ως προς τα ποσοστά συμμετοχής στην αγορά εργασίας για την ηλικιακή ομάδα 15-64 ετών, το έμφυλο εργασιακό χάσμα είναι εκκωφαντικό: 55% για τις γυναίκες και 78% για τους άνδρες – επιπλέον, σε 72 χώρες απαγορεύεται στις γυναίκες το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών, καθώς και η χορήγηση δανείων σε αυτές από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα
6) οι χώρες από τη Σκανδιναβική Χερσόνησο απαντώνται στις τέσσερις πρώτες θέσεις της γενικής κατάταξης: Ισλανδία, Νορβηγία, Φινλανδία και Σουηδία – στην κλίμακα 0-1 η Ισλανδία βαθμολογείται με 0,877
7) τις τελευταίες θέσεις της γενικής κατάταξης καταλαμβάνουν το Πακιστάν, το Ιράκ και η Υεμένη – η Υεμένη συγκεντρώνει μόλις 0,494 βαθμούς, δηλαδή είναι η μόνη χώρα κάτω από τη βάση στον τομέα της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών
8) σε περιφερειακό επίπεδο την πρώτη θέση καταλαμβάνουν οι εξής χώρες:
- «Ανατολική Ασία και Ειρηνικός» (20 χώρες): Νέα Ζηλανδία με 0,799 βαθμούς
- «Λατινική Αμερική και Καραϊβική» (25 χώρες): Νικαράγουα με 0,804 βαθμούς (η Νικαράγουα συμπληρώνει την πρώτη πεντάδα της παγκόσμιας κατάταξης)
- «Ανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία» (26 χώρες): Λετονία με 0,785 βαθμούς
- «Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική» (19 χώρες): Ισραήλ με 0,718 βαθμούς
- «Νότια Ασία» (7 χώρες): Μπαγκλαντές με 0,726 βαθμούς
- «Υποσαχάρια Αφρική» (34 χώρες): Ρουάντα με 0,791 βαθμούς (η Ρουάντα βρίσκεται στην έκτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης)
- «Δυτική Ευρώπη και Βόρεια Αμερική» (22 χώρες): Ισλανδία με 0,877 βαθμούς
9) η Ελλάδα βρίσκεται στην 84η θέση της γενικής κατάταξης με 0,701 βαθμούς και στην 20η θέση στην ομάδα των χωρών της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, πάνω δηλαδή από τρία Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης: τη Μάλτα (90η θέση στη γενική κατάταξη), την Κύπρο (91η θέση αντίστοιχα) και την Ουγγαρία (105η θέση αντίστοιχα, η οποία εντάσσεται στην ομάδα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας)
Οι πιο “βελτιωμένες χώρες”
Η κορυφαία χώρα στο πεδίο της ισότητας των φύλων παρέμεινε η Ισλανδία (για 11η συνεχόμενη χρονιά).
Οι πιο βελτιωμένες χώρες ήταν η Αλβανία, η Αιθιοπία, το Μάλι, το Μεξικό και η Ισπανία.
Από τις 149 χώρες που αξιολογήθηκαν, οι 101 βελτίωσαν τις βαθμολογίες τους σε σχέση με τον δείκτη του 2019 (αυτό το εύρημα αποκλείει πέντε νέες χώρες που εισέρχονται φέτος για πρώτη φορά στην κατάταξη).
48 ακόμη χώρες δεν μετέβαλλαν την απόδοση τους, ενώ το ανώτερο 10ο εκατοστημόριο είδε τις βαθμολογίες του να βελτιώνεται περισσότερο από 3,3% ανά έτος.
Συνολικά 35 χώρες πέτυχαν την έμφυλη ισότητα στην εκπαίδευση.
Στην υγειονομική φροντίδα, 48 χώρες προσέγγισαν τον στόχο της ισότητας και 71 χώρες γεφύρωσαν το έμφυλο χάσμα σε επίπεδο τουλάχιστον 97%.
Επιμέλεια άρθρου: Ανδρέας Ντούνης
Πηγές: weforum.org / isotita.gr
socialpolicy.gr
