Διεθνής Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη – 7 Επιστημόνισσες που διαμόρφωσαν τον κόσμο μας

Για αιώνες, οι γυναίκες έχουν συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στην επιστήμη. Έχουν ανακαλύψει θεραπείες που σώζουν ζωές, έχουν δημιουργήσει εφευρέσεις που έχουν αλλάξει τον κόσμο και έχουν διεξάγει καινοτόμες έρευνες, όμως σε πολλές περιπτώσεις τα ανεκτίμητα επιτεύγματά τους υποβαθμίζονται ή αγνοούνται.

Για πολύ καιρό, οι τομείς STEM (science, technology, engineering, mathematics) έχουν διαμορφωθεί από έμφυλες μεροληψίες που αποκλείουν διαχρονικά τις γυναίκες και τα κορίτσια. Η άνιση πρόσβαση στην εκπαίδευση, τις τεχνολογίες και τις ηγετικές θέσεις οδήγησε αμέτρητα λαμπερά γυναικεία μυαλά μακριά από τη σταδιοδρομία στους τομείς STEM και επιβράδυνε την πρόοδό τους.

Παρά τα εμπόδια, δημιουργικές και επίμονες γυναίκες και κορίτσια πιέζουν τα όρια της επιστημονικής γνώσης και αναζητούν λύσεις σε πολύπλοκες παγκόσμιες προκλήσεις κάθε μέρα. Το έργο τους έχει αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο,  και οι ιστορίες τους αξίζει να ειπωθούν και να επαναλαμβάνονται.

Οι επιστημονικές ανακαλύψεις αντικατοπτρίζουν εκείνους και εκείνες που τις πραγματοποιούν. Το έμφυλο χάσμα στην επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία μεταφράζεται σε χαμένο ταλέντο, ανεκμετάλλευτες ανακαλύψεις και μεροληπτικές λύσεις.

Την Διεθνή Ημέρα των Γυναικών και των Κοριτσιών στην επιστήμη, ανακαλύπτουμε επτά γυναίκες επιστημόνισσες που θα πρέπει να γνωρίζουμε. 

Tu Youyou

Η Tu Youyou είναι χημικός φαρμάκων, της οποίας η έρευνα για τη θεραπεία της ελονοσίας έχει τις ρίζες της στην αρχαία κινεζική ιατρική. Η ανακάλυψη της αρτεμισινίνης, μιας ένωσης που μειώνει γρήγορα τον αριθμό των παρασίτων πλασματρίου στο αίμα των ασθενών με ελονοσία, έχει σώσει εκατομμύρια ζωές. Ως φοιτήτρια φαρμακολογίας, η Youyou έμαθε να ταξινομεί τα φαρμακευτικά φυτά, να εκχυλίζει δραστικά συστατικά και να καθορίζει τις χημικές τους δομές. Στις αρχές της καριέρας της, πέρασε χρόνια στα τροπικά δάση της Νότιας Κίνας, μελετώντας τις καταστροφικές συνέπειες της ελονοσίας και τα αρχαία ιατρικά κείμενα σχετικά με τις παραδοσιακές κινεζικές θεραπείες για τη νόσο.

Μετά από χρόνια έρευνας, η Youyou και η ομάδα της βρήκαν τελικά μια αναφορά στην αρτεμισία το αψίνθιο, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί στην Κίνα γύρω στο 400 μ.Χ. για να θεραπεύσει τους διαλείποντες πυρετούς, ένα σύμπτωμα της ελονοσίας. Εξήγαγαν την δραστική ένωση αρτεμισινίνη, την εξέτασαν και δημοσίευσαν τα ευρήματά τους. Σήμερα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τις συνδυασμένες θεραπείες με βάση την αρτεμισίνη ως την πρώτη γραμμή άμυνας κατά της ελονοσίας.

«Κάθε επιστήμονας-επιστημόνισσα ονειρεύεται να κάνει κάτι που μπορεί να βοηθήσει τον κόσμο», ανέφερε η Youyou.

Το 2015, απονεμήθηκε στην Youyou και σε δύο συναδέλφους της από κοινού, το βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής, καθιστώντας την Youyou την πρώτη βραβευμένη με Νόμπελ Κινέζα σε αυτήν την κατηγορία και την πρώτη Κινέζα που λαμβάνει ένα βραβείο Νόμπελ σε οποιαδήποτε κατηγορία.

Η ανακάλυψη της Youyou συνεχίζει να σώζει ζωές κάθε μέρα. Μάθετε περισσότερα για το εξαιρετικό έργο της.

 

Kiara Nirghin

“Από τότε που ήμουν μικρή, με ενδιέφερε να κάνω ερωτήσεις σχετικά με τον τρόπο που λειτουργούσε ο κόσμος “, δήλωσε η 19χρονη Kiara Nirghin, νικήτρια του Science Fair 2016 της Google, για τη δημιουργία ενός υπερ-απορροφητικού πολυμερούς που μπορεί να διατηρήσει πάνω από 100 φορές τη μάζα του – που ενδεχομένως να φέρει επανάσταση στη διατήρηση του νερού και τη διατήρηση των καλλιεργειών μέσω περιόδων ξηρασίας. Ακόμα καλύτερα, είναι χαμηλού κόστους και βιοδιασπώμενο, φτιαγμένο από φλούδες πορτοκαλιού και αβοκάντο.

Το ενδιαφέρον της Nirghin για τη διατήρηση των υδάτων οφείλεται στην εμπειρία της από την ξηρασία του 2015 στην πατρίδα της, τη  Νότια Αφρική. Έμεινε έκπληκτη όταν είδε τα φράγματα, που κάποτε ήταν γεμάτα έως το χείλος, να ξεραίνονται και ένιωθε απογοητευμένη από την έλλειψη λύσεων στο πρόβλημα. “Πάντα ήξερα ότι έπρεπε να κάνω κάτι για την επίλυση της ξηρασίας γιατί κανένας άλλος δεν έκανε τίποτα”, δήλωσε στην εκδήλωση των Ηνωμένων Εθνών για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας το 2019.

Η ανακάλυψη της Nirghin έχει τη δυνατότητα να φτάσει πολύ πέρα από την πατρίδα της. Αν εφαρμοστεί στα γεωργικά χωράφια, το απορροφητικό πολυμερές μπορεί να αυξήσει την επισιτιστική ασφάλεια σε όλο τον κόσμο.

Η Nirghin συνεχίζει τις έρευνες και τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και υποστηρίζει τα νεαρά κορίτσια να συνεχίσουν τα STEM ενδιαφέροντά τους.

“Η συμμετοχή των κοριτσιών στην επιστήμη πρέπει να είναι στην ατζέντα όλων. Νομίζω ότι κάθε ιδέα έχει ουσιαστικά τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο μας.”

Η Nirghin δήλωσε με αφορμή την εκστρατεία του UN Women “I am Generation Equality”: «Μπορούμε να ενθαρρύνουμε περισσότερες γυναίκες και κορίτσια να επιδιώξουν μια σταδιοδρομία στις STEM επιστήμες, προβάλλοντας περισσότερα θετικά πρότυπα και ιστορίες επιτυχίας άλλων γυναικών. Τα πρότυπα είναι τόσο σημαντικά, διότι αποδεικνύουν σε νεαρά κορίτσια και επίδοξες επιστημόνισσες ότι και αυτές μπορούν να επιτύχουν τα όνειρά τους ».

 

Katherine Johnson

Η Katherine Johnson είναι μαθηματικός της οποίας οι υπολογισμοί ήταν απαραίτητοι για την εξερεύνηση του διαστήματος στις ΗΠΑ. Ως επιστημόνισσα της NASA, η Johnson υπολόγισε τροχιές, παράθυρα εκτόξευσης και πορείες επείγουσας επιστροφής που οδήγησαν τους πρώτους αστροναύτες των ΗΠΑ στο διάστημα και την τροχιά της Γης.

“Ανακάλυψα πως ήμουν πολύ περίεργη. Ήθελα να μάθω τι συμβαίνει και γιατί. Ήταν σημαντικό για μένα να μάθω γιατί “, ανέφερε η Τζόνσον για την θέληση της να ξεπεράσει τα όρια των δυνατοτήτων.

Ήταν η πρώτη Αφροαμερικανή γυναίκα που παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές και ήταν μία από τις λιγοστές Αφροαμερικανές που εργάζονταν στο διαστημικό πρόγραμμα της NASA. Αντιμετώπισε διακρίσεις εξαιτίας της φυλής και του φύλου της, αλλά ήξερε ότι ανήκε στην ομάδα.

Σήμερα, σε ηλικία 101 ετών, η Johnson είναι σταθερή υποστηρίκτρια γυναικών και κοριτσιών στις STEM.

“Τα κορίτσια είναι σε θέση να κάνουν ό, τι μπορούν να κάνουν και οι άνδρες”, δηλώνει.

 

Marie Curie

Η Marie Curie ήταν φυσικός και χημικός, της οποίας η έρευνα για την ραδιενέργεια έθεσε τις βάσεις για τη σύγχρονη πυρηνική επιστήμη, από τις ακτίνες Χ έως την ακτινοθεραπεία για τη θεραπεία του καρκίνου. Ήταν η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ και η πρώτη που κέρδισε δύο βραβεία Νόμπελ σε διάφορες επιστήμες. 

Η Curie παρακολούθησε πανεπιστημιακές σπουδές στην πατρίδα της την Πολωνία και έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το πανεπιστήμιο του Παρισιού. Εκείνη και ο σύζυγός της Pierre ανακάλυψαν δύο ραδιενεργά στοιχεία, το πολώνιο και το ράδιο, ίδρυσε ένα ινστιτούτο ιατρικής έρευνας στη Βαρσοβία και εφηύρε τις μονάδες ακτίνων Χ που βοήθησαν περισσότερους από ένα εκατομμύριο τραυματίες στρατιώτες στον Α ‘Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Curie δεν γνώριζε τους κινδύνους που ενέχει η έρευνα της. Τελικά πέθανε από ασθένεια που σχετίζεται με την ακτινοβολία, αλλά οι ανακαλύψεις της συνεχίζουν να σώζουν ζωές μέχρι σήμερα.

Ενθαρρύνοντας όλους μας να επιδιώκουμε τα πάθη μας με περιέργεια και θάρρος, η Curie είχε πει: “Τίποτα δεν πρέπει να φοβόμαστε στη ζωή, πρέπει να το κατανοούμε. Τώρα είναι η στιγμή να καταλάβουμε περισσότερα, ώστε να φοβόμαστε λιγότερα”.  Η κληρονομιά της εξακολουθεί να εμπνέει γυναίκες και κορίτσια στις STEM σήμερα.

 

Marcia Barbosa

Η Marcia Barbosa είναι βραζιλιάνα φυσικός γνωστή για την έρευνά της σχετικά με τις πολύπλοκες δομές του μορίου του νερού. «Το νερό είναι περίεργο», λέει η Barbosa, η οποία πιστεύει ότι οι ανωμαλίες του μορίου θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση προβλημάτων έλλειψης γλυκού νερού. 

Η Barbosa έχει αναπτύξει μια σειρά προτύπων των ιδιοτήτων του νερού που μπορούν να βελτιώσουν την κατανόησή μας σε μια ευρεία ποικιλία θεμάτων, όπως: πώς προκύπτουν οι σεισμοί, η αναδίπλωση των πρωτεϊνών, πως παράγεται η καθαρότερη ενέργεια και πως θεραπεύονται οι ασθένειες. Το 2013, της απονεμήθηκε το βραβείο της UNESCO για τις γυναίκες στην επιστήμη.

Εκτός από την αξιοσημείωτη έρευνα της, η Barbosa είναι αποφασισμένη να εξισορροπήσει τις ευκαιρίες για τις γυναίκες και τα κορίτσια στις STEM επιστήμες. Έχει διοργανώσει μια σειρά από συνέδρια για τις γυναίκες στη φυσική, έχει συντάξει κείμενα εργασίας σχετικά με τη γεωγραφική και έμφυλη διαφορετικότητα και έχει διεξάγει σεμινάρια που εξέταζαν την έλλειψη γυναικών στον τομέα. 

Εμπνεόμαστε από τον ακτιβισμό της Barbosa και δείχνουμε την υποστήριξή μας για την ισότιμη πρόσβαση των γυναικών και των κοριτσιών στην εκπαίδευση και τις ευκαιρίες, με τη χρήση του hashtag #WomenInScience. 

 

Segenet Kelemu

H Segenet Kelemu είναι μοριακή φυτοπαθολόγος, η έρευνα αιχμής της οποίας αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους μικροκαλλιεργητές του κόσμου να καλλιεργούν περισσότερα τρόφιμα και να ξεφύγουν από τη φτώχεια. 

“Το κίνητρο στη ζωή μου είναι να κάνω τη διαφορά στη ζωή των ανθρώπων και να βελτιώσω τη γεωργία στην Αφρική”, αναφέρει.

Η Kelemu μεγάλωσε σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια στην Αιθιοπία και ήταν η πρώτη γυναίκα από την περιοχή της που πήρε πτυχίο πανεπιστημίου. “Στο χωριό μου, τα κορίτσια παντρεύτηκαν σε πολύ νεαρή ηλικία, αλλά ευτυχώς ήμουν πολύ επαναστάτρια για να κανονίσει κάποιος γάμο για μένα. Ήμουν πραγματικά αποφασισμένη να πάω στο πανεπιστήμιο.”

Μετά από χρόνια σπουδών και εργασίας στο εξωτερικό, η Kelemu επέστρεψε στην Αφρική για να οδηγήσει μια νέα γενιά επιστημόνων. “Πιστεύω ότι οι επενδύσεις στην αφρικανική γεωργία, οι επενδύσεις στην αφρικανική έρευνα είναι πραγματικά επενδύσεις για την ανθρωπότητα στο σύνολό της”.

Η Kelemu βραβεύτηκε με το βραβείο της UNESCO για την Γυναίκα στην Επιστήμη το 2014, ονομάστηκε μία από τις 100 γυναίκες της Αφρικής με την μεγαλύτερη επιρροή από την Forbes Africa και εξελέγη ως μέλος της Παγκόσμιας Ακαδημίας Επιστημών το 2015.

 

Maryam Mirzakhani

Ως κορίτσι, μεγαλώνοντας στην Τεχεράνη του Ιράν, η Maryam Mirzakhani ονειρεύτηκε να γίνει συγγραφέας. Δεν ήταν μέχρι τα χρόνια του γυμνασίου όταν ανακάλυψε το ταλέντο της για τα μαθηματικά-το μάθημα στο οποίο αποτύπωσε τη δημιουργικότητα και τη διάνοιά της για το υπόλοιπο της ζωής της. 

Το 1994, η Mirzakhani έγινε η πρώτη Ιρανή φοιτήτρια που κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στη Διεθνή Μαθηματική Ολυμπιάδα, σημειώνοντας 41 από τους 42 βαθμούς, και το 2015 επέστρεψε για να κερδίσει με το απόλυτο σκορ.

Έλαβε το διδακτορικό της από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ήταν επικεφαλής ερευνήτρια πάνω στη δυναμική και τη γεωμετρία σύνθετων επιφανειών. Το 2014, έγινε η πρώτη γυναίκα νικήτρια του Medal Fields, του πιο διακεκριμένου βραβείου στα μαθηματικά.

“Όσο περισσότερο χρόνο ξόδευα στα μαθηματικά, τόσο πιο πολύ ενθουσιαζόμουν”, δήλωσε η Mirzakhani για την έρευνά της. Θυμάται ότι αγάπησε “τον ενθουσιασμό της ανακάλυψης και της απόλαυσης της κατανόησης για κάτι καινούργιο, το συναίσθημα να βρίσκεσαι στην κορυφή του βουνού και να έχεις την απόλυτη θέα”.

Παρόλο που η Mirzakhani πέθανε το 2017, οι ανεκτίμητες συνεισφορές της στον τομέα των μαθηματικών παραμένουν, και η πρωτοποριακή καριέρα της άνοιξε το δρόμο για πολλές γυναίκες μαθηματικούς στο μέλλον. 

 

Πηγή: unwomen.org

Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη

socialpolicy.gr