• Αρχική
  • Φορείς Κοινωνικής Πολιτικής
  • Αρθρογραφία-Μελέτες
  • Blog View
  • Συνεργασίες
  • ENGLISH edition
Παρασκευή, 1 Ιουλίου, 2022
socialpolicy.gr
  • Επίκαιρα
    • All
    • Διεθνή
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Θέσεις Εργασίας
    • Μεταπτυχιακά
    • Προπτυχιακά
    • Σεμινάρια
    • Υποτροφίες
    Programme Associate @ UNICEF | Athens – Greece

    Προσλήψεις στο ΚΕΜ του Κέντρου Κοινότητας Δήμου Τρικκαίων

    Κοινοβουλευτισμός: Τα τελευταία στοιχεία της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης

    Κοινοβουλευτισμός: Τα τελευταία στοιχεία της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης

    Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών “Εγκληματολογία” 2021-2022

    ΠΜΣ “Εγκληματολογία” 2022-2023

    Arrupe Centre Teacher @ Jesuit Refugee Service Greece

    Ακαδημαϊκοί Υπότροφοι στο Διεθνές Πανεπιστήμιο

    Οι νέες θέσεις στον Π.Ο.Υ.

    Θέσεις εργασίας στο Κοινωνικό ΕΚΑΒ

    Νομικός Σύμβουλος στο Κοινωνικό ΕΚΑΒ

    ΠΜΣ «Πολιτικό Σύστημα και Δημόσιες Πολιτικές»

    ΠΜΣ «Πολιτικό Σύστημα και Δημόσιες Πολιτικές»

    Διδακτικό έργο στην ΑΣΠΑΙΤΕ για το Πρόγραμμα ΠΕΣΥΠ

    Περίληψη της Έκθεσης του ΟΟΣΑ για την Εκπαίδευση στην Ελλάδα (2018)

    Παροχή διδακτικού έργου στο Πάντειο

    • Διεθνή
    • Θέσεις Εργασίας
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Σεμινάρια
    • Προπτυχιακά
    • Μεταπτυχιακά
    • Υποτροφίες
  • Κοινωνική Πολιτική
    • All
    • Αρθρογραφία
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Στέγαση
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Προγράμματα
    • Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής
    Πρόγραμμα Ανάδοχης Φροντίδας Ασυνόδευτων Ανηλίκων

    Η Αναδοχή των παιδιών των ιδρυμάτων χωρίς ευκαιρίες “Ηλεκτρονικής Διασύνδεσης” μέσω του συστήματος anynet.gr

    Ισότητα των φύλων και οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της κρίσης Covid-19

    Ισότητα των φύλων και συμπερίληψη της διάστασης του φύλου στην ανάκαμψη από την COVID-19

    Δικαίωμα στην υγεία – Δικαίωμα στη ζωή

    Δικαίωμα στην υγεία – Δικαίωμα στη ζωή

    Ευρωπαϊκό Έργο “LIFE TWO” | Spring School/Città di Castello – Ιταλία

    Ευρωπαϊκό Έργο “LIFE TWO” | Spring School/Città di Castello – Ιταλία

    Παιδιά-μετανάστες: τα δικαιώματά τους σε περίθαλψη και εκπαίδευση

    Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου

    Το ΤΕΠΑΚ συμμετείχε στην υλοποίηση του έργου «Κέντρα Εξυπηρέτησης Μεταναστών»

    Το ΤΕΠΑΚ συμμετείχε στην υλοποίηση του έργου «Κέντρα Εξυπηρέτησης Μεταναστών»

    Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και ο πρόσφατος νόμος του Υπουργείου Περιβάλλοντος

    Κλιματική αλλαγή, ενεργειακή ανεξαρτησία, ενεργειακή φτώχεια: ταχύτερη δράση ζητά το ΕΚ

    ΓΣΕΕ: Με το σχέδιο νόμου για την ιδιωτική εκπαίδευση θίγεται το δημόσιο αγαθό της εκπαίδευσης που παρέχεται στα ιδιωτικά σχολεία και τίθεται ζήτημα νομιμότητας της έκδοσης ισότιμων τίτλων σπουδών

    Το Συμβούλιο συνιστά ευρωπαϊκή προσέγγιση για τα μικροδιαπιστευτήρια

    433 Θέσεις Πρακτικής Άσκησης Schuman στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

    Η Επιτροπή χαιρετίζει τους στόχους των κρατών μελών για μια πιο κοινωνική Ευρώπη έως το 2030

    16o τεύχος – Κοινωνική Πολιτική

    16o τεύχος – Κοινωνική Πολιτική

    • Προγράμματα
    • Αρθρογραφία
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Κοινωνική Στέγαση
    • Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής
  • Κοινωνική Θεωρία
  • Κοινωνική Αλληλεγγύη
  • Απόψεις
  • Υγεία
    • All
    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
    Η Κατάσταση των Ναρκωτικών και των Οινοπνευματωδών στην Ελλάδα 2022

    Η Κατάσταση των Ναρκωτικών και των Οινοπνευματωδών στην Ελλάδα 2022

    Η Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2022

    Η Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2022

    Τετραετές Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συστημική Ψυχοθεραπεία 2022-2023

    Τετραετές Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συστημική Ψυχοθεραπεία 2022-2023

    Online Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στη Συμβουλευτική LGBTQIA2+Ατόμων

    Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στη Συμβουλευτική LGBTQIA2+ Ατόμων (Online)

    Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη 2022

    Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη 2022

    «e-Σχολείο Μακροχρόνιας Φροντίδας»

    «e-Σχολείο Μακροχρόνιας Φροντίδας»

    Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου

    Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου: Η Επιτροπή ξεκινάει διαδικασία σε επίπεδο ΕΕ για το «δικαίωμα στη λήθη»

    Οι σοβαρές επιπτώσεις της καπνοβιομηχανίας στο περιβάλλον

    Οι σοβαρές επιπτώσεις της καπνοβιομηχανίας στο περιβάλλον

    «Σύγχρονες προκλήσεις στην Κοινοτική Ψυχιατρική» |  Διαδικτυακή διάλεξη του καθ. Benedetto Saraceno

    «Σύγχρονες προκλήσεις στην Κοινοτική Ψυχιατρική» | Διαδικτυακή διάλεξη του καθ. Benedetto Saraceno

    Παγκόσμια Στατιστικά για την Υγεία | Έκθεση 2022

    Παγκόσμια Στατιστικά για την Υγεία | Έκθεση 2022

    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
  • Βιβλία
No Result
View All Result
  • Επίκαιρα
    • All
    • Διεθνή
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Θέσεις Εργασίας
    • Μεταπτυχιακά
    • Προπτυχιακά
    • Σεμινάρια
    • Υποτροφίες
    Programme Associate @ UNICEF | Athens – Greece

    Προσλήψεις στο ΚΕΜ του Κέντρου Κοινότητας Δήμου Τρικκαίων

    Κοινοβουλευτισμός: Τα τελευταία στοιχεία της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης

    Κοινοβουλευτισμός: Τα τελευταία στοιχεία της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης

    Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών “Εγκληματολογία” 2021-2022

    ΠΜΣ “Εγκληματολογία” 2022-2023

    Arrupe Centre Teacher @ Jesuit Refugee Service Greece

    Ακαδημαϊκοί Υπότροφοι στο Διεθνές Πανεπιστήμιο

    Οι νέες θέσεις στον Π.Ο.Υ.

    Θέσεις εργασίας στο Κοινωνικό ΕΚΑΒ

    Νομικός Σύμβουλος στο Κοινωνικό ΕΚΑΒ

    ΠΜΣ «Πολιτικό Σύστημα και Δημόσιες Πολιτικές»

    ΠΜΣ «Πολιτικό Σύστημα και Δημόσιες Πολιτικές»

    Διδακτικό έργο στην ΑΣΠΑΙΤΕ για το Πρόγραμμα ΠΕΣΥΠ

    Περίληψη της Έκθεσης του ΟΟΣΑ για την Εκπαίδευση στην Ελλάδα (2018)

    Παροχή διδακτικού έργου στο Πάντειο

    • Διεθνή
    • Θέσεις Εργασίας
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Σεμινάρια
    • Προπτυχιακά
    • Μεταπτυχιακά
    • Υποτροφίες
  • Κοινωνική Πολιτική
    • All
    • Αρθρογραφία
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Στέγαση
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Προγράμματα
    • Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής
    Πρόγραμμα Ανάδοχης Φροντίδας Ασυνόδευτων Ανηλίκων

    Η Αναδοχή των παιδιών των ιδρυμάτων χωρίς ευκαιρίες “Ηλεκτρονικής Διασύνδεσης” μέσω του συστήματος anynet.gr

    Ισότητα των φύλων και οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της κρίσης Covid-19

    Ισότητα των φύλων και συμπερίληψη της διάστασης του φύλου στην ανάκαμψη από την COVID-19

    Δικαίωμα στην υγεία – Δικαίωμα στη ζωή

    Δικαίωμα στην υγεία – Δικαίωμα στη ζωή

    Ευρωπαϊκό Έργο “LIFE TWO” | Spring School/Città di Castello – Ιταλία

    Ευρωπαϊκό Έργο “LIFE TWO” | Spring School/Città di Castello – Ιταλία

    Παιδιά-μετανάστες: τα δικαιώματά τους σε περίθαλψη και εκπαίδευση

    Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου

    Το ΤΕΠΑΚ συμμετείχε στην υλοποίηση του έργου «Κέντρα Εξυπηρέτησης Μεταναστών»

    Το ΤΕΠΑΚ συμμετείχε στην υλοποίηση του έργου «Κέντρα Εξυπηρέτησης Μεταναστών»

    Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και ο πρόσφατος νόμος του Υπουργείου Περιβάλλοντος

    Κλιματική αλλαγή, ενεργειακή ανεξαρτησία, ενεργειακή φτώχεια: ταχύτερη δράση ζητά το ΕΚ

    ΓΣΕΕ: Με το σχέδιο νόμου για την ιδιωτική εκπαίδευση θίγεται το δημόσιο αγαθό της εκπαίδευσης που παρέχεται στα ιδιωτικά σχολεία και τίθεται ζήτημα νομιμότητας της έκδοσης ισότιμων τίτλων σπουδών

    Το Συμβούλιο συνιστά ευρωπαϊκή προσέγγιση για τα μικροδιαπιστευτήρια

    433 Θέσεις Πρακτικής Άσκησης Schuman στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

    Η Επιτροπή χαιρετίζει τους στόχους των κρατών μελών για μια πιο κοινωνική Ευρώπη έως το 2030

    16o τεύχος – Κοινωνική Πολιτική

    16o τεύχος – Κοινωνική Πολιτική

    • Προγράμματα
    • Αρθρογραφία
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Κοινωνική Στέγαση
    • Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής
  • Κοινωνική Θεωρία
  • Κοινωνική Αλληλεγγύη
  • Απόψεις
  • Υγεία
    • All
    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
    Η Κατάσταση των Ναρκωτικών και των Οινοπνευματωδών στην Ελλάδα 2022

    Η Κατάσταση των Ναρκωτικών και των Οινοπνευματωδών στην Ελλάδα 2022

    Η Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2022

    Η Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2022

    Τετραετές Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συστημική Ψυχοθεραπεία 2022-2023

    Τετραετές Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συστημική Ψυχοθεραπεία 2022-2023

    Online Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στη Συμβουλευτική LGBTQIA2+Ατόμων

    Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στη Συμβουλευτική LGBTQIA2+ Ατόμων (Online)

    Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη 2022

    Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη 2022

    «e-Σχολείο Μακροχρόνιας Φροντίδας»

    «e-Σχολείο Μακροχρόνιας Φροντίδας»

    Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου

    Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου: Η Επιτροπή ξεκινάει διαδικασία σε επίπεδο ΕΕ για το «δικαίωμα στη λήθη»

    Οι σοβαρές επιπτώσεις της καπνοβιομηχανίας στο περιβάλλον

    Οι σοβαρές επιπτώσεις της καπνοβιομηχανίας στο περιβάλλον

    «Σύγχρονες προκλήσεις στην Κοινοτική Ψυχιατρική» |  Διαδικτυακή διάλεξη του καθ. Benedetto Saraceno

    «Σύγχρονες προκλήσεις στην Κοινοτική Ψυχιατρική» | Διαδικτυακή διάλεξη του καθ. Benedetto Saraceno

    Παγκόσμια Στατιστικά για την Υγεία | Έκθεση 2022

    Παγκόσμια Στατιστικά για την Υγεία | Έκθεση 2022

    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
  • Βιβλία
No Result
View All Result
socialpolicy.gr
No Result
View All Result
Home Απόψεις

Φόβοι, ηθικοί πανικοί, δικαιώματα και (αν)ηθικές συμπεριφορές εν καιρώ πανδημίας

23 Μαρτίου, 2020
in Απόψεις
1
Φόβοι, ηθικοί πανικοί, δικαιώματα και (αν)ηθικές συμπεριφορές εν καιρώ πανδημίας

Ελένη Παπούλη  

Επίκουρη Καθηγήτρια

Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας

Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

Μέσα από την μελέτη της ανθρώπινης ιστορίας, γνωρίζουμε ότι οι πανδημίες στο σύνολο τους συνδέονται με ατομικές αντιδράσεις και μαζικές συμπεριφορές, οι οποίες έχουν σαν κοινό παρανομαστή τον φόβο ως μηχανισμό προστασίας και επιβίωσης από την απειλή για εξαφάνιση της ανθρώπινης ζωής. Οι φοβικές συμπεριφορές (είτε εσωστρεφείς, είτε εξωστρεφείς), που εκδηλώνονται σε καταστάσεις πανδημίας, αποτελούν αμυντικές ψυχοκοινωνικές αντιδράσεις, οι οποίες ενεργοποιούνται ατομικά ή/και μαζικά και λειτουργούν ως μηχανισμοί προειδοποίησης για την εξάπλωση μιας επιδημίας, ή επιδιώκουν να καταστείλουν συμπεριφορές που θεωρούνται ότι θέτουν σε κίνδυνο την διασφάλιση της δημόσιας υγείας ως υπέρτατου αγαθού και αξίας.

Εν  καιρώ πανδημίας, δεχόμαστε ότι η προστασία της δημόσιας υγείας αποτελεί αποκλειστική και αδιαπραγμάτευτη αρχή, ενώ η έννοια της ατομικής υγείας παύει να υφίσταται ως μορφή προσωπικής ελευθερίας και επιλογής. Κατά συνέπεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα (ατομικά, κοινωνικά, πολιτικά), που αναπτύχτηκαν στα πλαίσια της αστικής δημοκρατίας, αρχίζουν να «αμφισβητούνται» στο όνομα της προάσπισης του δημόσιου καλού, να «μπαίνουν» σε καραντίνα, να «παγώνουν» και πιθανά να τίθενται υπό επαναδιαπραγμάτευση. Συνακόλουθα, ιδέες και έννοιες όπως είναι αυτές της «διάκρισης» και της «καταπίεσης» υφίστανται ανάλογη πολιτική και κοινωνική λογοκρισία, χάνοντας το  σκοπό και το νόημα τους μπροστά στην απειλή ή τον κίνδυνο για μαζική αρρώστια ή καταστροφή της ανθρώπινης ζωής.

Σε καταστάσεις πανδημίας, όπως στην σημερινή εποχή,  η κρατική εξουσία καλείται να διαδραματίσει το ρόλο του θεματοφύλακα της δημόσιας υγείας και του κεντρικού συντονιστή της προσπάθειας περιορισμού ή εξάλειψης της εξάπλωσης της λοίμωξης και της μαζικής καταστροφής. Η δημόσια υγεία, ως υπέρτατο αγαθό, που χρήζει άμεσης προστασίας, υποκαθιστά κάθε θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, δικαιολογώντας με αυτόν τον τρόπο την λήψη σκληρών έως ακραίων μέτρων, εκ μέρους του κράτους, για την διαφύλαξη της (π.χ. ηλικιακός περιορισμός στην άσκηση δικαιωμάτων, αλλαγές στην διαχείριση των προσωπικών δεδομένων με βάση το ζωτικό δημόσιο συμφέρον, ηλεκτρονική λογοδοσία στον κρατικό μηχανισμό, απαγόρευση κυκλοφορίας, κλείσιμο συνόρων, lock down). Τέτοιου είδους περιορισμοί και απαγορεύσεις μπορεί να  λαμβάνονται κλιμακωτά ή να τίθενται εξαρχής. Σ’ αυτήν την φάση, ο κρατικός πατερναλισμός γίνεται καθολικά αποδεκτός χωρίς αντιρρήσεις ή αμφισβητήσεις για τα όρια της κρατικής παρέμβασης απέναντι στην προστασία των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Αυτή η φάση, όμως, θέλει ιδιαίτερη προσοχή, γιατί η γνωστή ρήση «ήρθε για να μείνει» ενέχει τον κίνδυνο της επιβολής και καθιέρωσης επώδυνων μέτρων άσκησης κοινωνικού ελέγχου, τα οποία προσλαμβάνονται πλέον ως αναγκαία για την προστασία της δημόσιας υγείας και την αποφυγή μελλοντικών κινδύνων.

Ομοίως, οι ηθικές αποφάσεις που καλούμαστε, ως πολίτες, να πάρουμε στην καθημερινή μας ζωή και οι συμπεριφορές, που οφείλουμε να επιδείξουμε σε καταστάσεις πανδημίας, ακολουθούν την ίδια συλλογιστική. Κάνοντας επίκληση στην «ατομική ευθύνη»,  επιβάλλεται να πειθαρχήσουμε συλλογικά στις κρατικές εντολές για να διασφαλίσουμε από κοινού, πολίτες και κράτος, το υπέρτατο αγαθό της δημόσιας υγείας. Σε καταστάσεις πανδημίας, όμως, παρατηρούμε, ότι συχνά, οι ηθικές αποφάσεις λαμβάνονται υπό καθεστώς υπερβολικού φόβου, υπό την απειλή της μεταδοτικότητας του κινδύνου και την κατάλυση της κοινωνικής κανονικότητας, ή κατ’ άλλους της κοινωνικής ευημερίας. Υπό αυτές τις απειλητικές συνθήκες, πολλοί άνθρωποι εκδηλώνουν εξωστρεφείς φοβικές συμπεριφορές με την μορφή ηθικών πανικών (ethical panics), οι οποίοι με την σειρά τους, οδηγούν σε ακραίες κοινωνικές αντιδράσεις και συμπεριφορές,  που συνεπιφέρουν την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αξιών (αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, ελευθερία, αξιοπρέπεια, αμοιβαιότητα, σεβασμός, ισότητα) και την επιλεκτική εφαρμογή τους, κατά το δοκούν.  Αμφότερα, δικαιώματα και αξίες, σημειώνω ότι είναι θεμελιώδη συστατικά στοιχεία για την κοινωνική συνοχή, την αρμονική συμβίωση και την ευημερία στις δημοκρατικά δομημένες κοινωνίες.

Παρακολουθώντας τις τρέχουσες εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, διαπιστώνουμε ότι οι ανθρώπινες συμπεριφορές υπό καθεστώς ηθικού πανικού έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά (μαζική και ομοιόμορφη συμπεριφορά), κυριότερα από τα οποία είναι:  η μαζική αγορά προϊόντων (π.χ. χαρτί τουαλέτας/είδη υγιεινής, φάρμακα, μάσκες, αντισηπτικά, τρόφιμα, κ.α.), τα οποία κρίνονται ως απολύτως αναγκαία για την ατομική προστασία και επιβίωση σε  καταστάσεις πανδημίας. Το ίδιο ισχύει και για τις μαζικές διαφυγές ή μαζικές εξόδους σε χώρους και τοποθεσίες εκτός αστικών περιοχών. Το αστικό περιβάλλον «δαιμονοποιείται», καθώς συγκεντρώνει όλα τα αρνητικά χαρακτηριστικά του σύγχρονου καταναλωτικού τρόπου ζωής. Κοινό, επίσης, χαρακτηριστικό των συμπεριφορών  ηθικού πανικού που εκδηλώνονται λόγω της πανδημίας, είναι οι μαζικές συναθροίσεις π.χ. για εκκλησιασμό για να «ξορκίσουμε το κακό» από το τόπο και οι διάφορες μορφές  ρητορικής του μίσους, λεκτικού εξευτελισμού και λεκτικής βίας (χυδαίες εκφράσεις, βρομόλογα) που εκφράζονται κυρίως σήμερα,  μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και στρέφονται εναντίον ατόμων ή ομάδων που δείχνουν απειθαρχία στις κρατικές οδηγίες και εντολές (αδυνατούν να αντιληφθούν την πραγματικότητα; επιθυμία για ατομικιστική  συμπεριφορά; αδυνατούν να ανταποκριθούν ψυχολογικά σε συγκεκριμένες κοινωνικές απαιτήσεις;). Σε ακραίες περιπτώσεις, τέτοιες μορφές ατομικής ή μαζικής επιθετικής συμπεριφοράς ενδέχεται να εξελιχθούν σε κοινωνικό «λιθοβολισμό». Στις διαδικτυακές συνομιλίες,  για παράδειγμα, παρατηρούμε, ότι πάρα πολλά άτομα, εν μέσω πανδημίας, αυτοανακηρύσσονται θεματοφύλακες της δημόσιας υγείας και της ανθρώπινης ζωής και μετατρέπονται σε κοινωνικούς κατήγορους, υποκινώντας τον κοινωνικό αυτοματισμό και το «αλληλοφάγωμα» π.χ. υγιείς εναντίον ευπαθών ομάδων, ευπαθείς ομάδες εναντίον απείθαρχων/ανυπάκουων πολιτών, νέοι εναντίων ηλικιωμένων, στιγματισμός, ποινικοποίηση της αποκλίνουσας συμπεριφοράς, ακόμη και ποινικοποίηση της ασθένειας ως μέτρο προφύλαξης της δημόσιας υγείας (όπως είχε ζητηθεί παλαιότερα για τους ασθενείς με AIDS). Για την αποφυγή φαινομένων κοινωνικού αυτοματισμού σε χώρες με δημοκρατικά, τουλάχιστον, πολιτεύματα, η κρατική εξουσία αναλαμβάνει, επίσης, να επιβάλλει την αστυνομική καταστολή και οι κρατικοί μηχανισμοί καταστολής  (αστυνομία, ένοπλες δυνάμεις) παίζουν, πλέον, τον ρόλο του θεματοφύλακα της δημόσιας υγείας και ασφάλειας.

Με κοινωνιολογικούς όρους (μαρξιστικής οπτικής), θα ερμηνεύαμε τις ανθρώπινες αντιδράσεις και συμπεριφορές υπό καθεστώς ηθικού πανικού, ως συνέπειες του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης (με τις ανάλογες διαφοροποιήσεις ανά χώρα), το οποίο έχει οδηγήσει  στον αλλοτριωτικό καταναλωτισμό και τον ατομικιστικό τρόπο ζωής. Υπό αυτήν την οπτική, μπορούμε να καταλάβουμε, λοιπόν, για παράδειγμα, γιατί η ατομική ηθική και ευθύνη εν μέσω πανδημίας, σταματάει στην είσοδο του σούπερ μάρκετ ή γιατί ο ανταγωνισμός μεταξύ των ανθρώπων-καταναλωτών μπορεί να φτάσει σε ακραίες καταστάσεις του τύπου «ο θάνατός σου, η ζωή μου», όταν χρειαστεί να προμηθευτούν αναγκαία αγαθά για την ατομική τους επιβίωση.

Με ψυχολογικούς όρους, πάλι, οι ανθρώπινες συμπεριφορές υπό καθεστώς ηθικού πανικού, ερμηνεύονται με γνώμονα το στοιχείο εκδήλωσης ενός υπερβολικού φόβου, που γίνεται πανικός ενόψει επικείμενου κινδύνου. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, το άτομο περιχαρακώνεται γύρω από τον εαυτό του και την εσω-ομάδα στην οποία ανήκει και παύει να σκέφτεται και να συμπεριφέρεται λογικά και ηθικά προς τα μέλη της εξω-ομάδας.  Σε καταστάσεις ηθικού πανικού, ο φόβος ως ανθρώπινο συναίσθημα και σημαντικός προστατευτικός μηχανισμός, επιστρέφει στην αρχέγονη κατάσταση του, ενεργοποιώντας το ένστικτο της αυτοσυντήρησης για διασφάλιση της ίδιας της ύπαρξης. Στον πανικό, ο φόβος ως αρχέγονος μηχανισμός αυτοπροστασίας, εκδηλώνεται με  συμπεριφορές επιθετικού τύπου (λεκτική βία, εκφοβισμός και απειλές, σωματική βία) για την αποφυγή ή την εξουδετέρωση του φοβικού ερεθίσματος,  χωρίς λογική επεξεργασία και κριτική σκέψη. Στους ηθικούς πανικούς, η ανθρώπινη ηθική συμπεριφορά (ηθικότητα) απεμπολεί κάθε έννοια ηθικής υποχρέωσης (ή ηθικού καθήκοντος) απέναντι στον συνάνθρωπο, αποκηρύσσοντας την ηθική αρχή, που μας είναι γνωστή ως ο χρυσός κανόνας: «Κάνε στους άλλους αυτά που θα ήθελες να σου κάνουν». Ως γνωστόν, ο χρυσός κανόνας εδράζεται στην ηθική της αμοιβαιότητας, η οποία, δυστυχώς, εκμηδενίζεται σε καταστάσεις πανδημίας, μπροστά στον αρχέγονο φόβο του ανθρώπου για απώλεια της ίδιας της ύπαρξης του.

Εικάζεται ότι, μετά την έλευση της πανδημίας, οι ανθρώπινες κοινωνίες δεν θα είναι πια αυτό που ήταν μέχρι σήμερα. Μάλιστα, κάποιες φωνές, μιλάνε ήδη για κοινωνίες που προσομοιάζουν με εκείνες των δυστοπικών κοινωνιών τύπου George Orwell, και για κατακλυσμιαίες αλλαγές στις ανθρώπινες σχέσεις και τα κοινωνικά συστήματα. Αν δεχθούμε ότι οι κοινωνίες δυτικού τύπου στις οποίες (συν) υπάρχουμε, χρειάζονται, κατεπειγόντως, βαθιές και ριζικές αλλαγές στα κοινωνικοοικονομικά τους συστήματα, φαίνεται ότι, ήρθε η στιγμή για κάτι τέτοιο.

Τα ερωτήματα, ωστόσο, θα παραμένουν βαθιά φιλοσοφικά, υπαρξιακά και εν τέλει, πολιτικά. Τι είδους ανθρώπινες κοινωνίες επιθυμούμε (ποιοι και γιατί;) και είναι πιθανό να οικοδομήσουμε στο εξής; Αν οι πανδημίες (και εντός εισαγωγικών) ήρθαν για να μείνουν, πως θα διαμορφωθούν οι μελλοντικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπινων κοινοτήτων; Θα είμαστε πρόθυμοι ως πολίτες να δράσουμε προς το κοινό συμφέρον και καλό; Και αναρωτιέμαι, τελικά, αν η ηθική της αμοιβαιότητας στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης ζωής μας, μπορεί να είναι το κλειδί για την οικοδόμηση αυτής της νέας παγκόσμιας ανθρωποκοινότητας.

 

Διαβάστε Επίσης  Σπουδές & Διαμονή στη Γερμανία

Tags: απόψειςδημόσια υγείακοινωνιολογία

Related Posts

Η Κατάσταση των Ναρκωτικών και των Οινοπνευματωδών στην Ελλάδα 2022
Υγεία

Η Κατάσταση των Ναρκωτικών και των Οινοπνευματωδών στην Ελλάδα 2022

by admin
24 Ιουνίου, 2022
0

Τα σημαντικότερα στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά.

Read more
Η Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2022

Η Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2022

23 Ιουνίου, 2022
Οι αλλαγές στον ΠΚ αμφισβητούν την αξιοπιστία των θυμάτων σεξουαλικής βίας

Νέο άρθρο στον ΠΚ για την «εκδικητική πορνογραφία»

22 Ιουνίου, 2022
Η αυτενέργεια των μεταναστών και των προσφύγων στην καθημερινότητα της κοινωνικής τους ένταξης

Παρέμβαση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών του ΕΚ για τις συνεχιζόμενες επαναπροωθήσεις στον Έβρο

20 Ιουνίου, 2022
Η πρόοδος της ΕΕ προς τους στόχους της για την κλιματική αλλαγή (infographic)

Δασικές Πυρκαγιές και Κλιματική Αλλαγή

16 Ιουνίου, 2022
Load More

Comments 1

  1. Μαρια Γιωτοπουλου says:
    4 μήνες ago

    Όλα όσα σκεφτόμουν κ δεν μπορουσα να αποτυπώσω σε έγγραφο !Υπεροχο κειμενο!

    Απάντηση

Αφήστε μια απάντηση Ακύρωση απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Programme Associate @ UNICEF | Athens – Greece

Προσλήψεις στο ΚΕΜ του Κέντρου Κοινότητας Δήμου Τρικκαίων

1 Ιουλίου, 2022
Εγχειρίδιο «Εθελοντές εν Τάξει»

Εγχειρίδιο «Εθελοντές εν Τάξει»

30 Ιουνίου, 2022
Κοινοβουλευτισμός: Τα τελευταία στοιχεία της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης

Κοινοβουλευτισμός: Τα τελευταία στοιχεία της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης

30 Ιουνίου, 2022

Όλες οι αναρτήσεις στο e-mail σας

Προστεθείτε στους 5.954 εγγεγραμμένους.

Follow us on Facebook

Follow us on Facebook

newsletter

Subscribe to our mailing list

* indicates required



newsletters socialpolicy.gr


Next Post

Υποβολή Αιτήσεων Συμμετοχής στην Προκήρυξη 1Κ/2020

Παγκόσμια Ημέρα Νερού & Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας: Νερό και Κλιματική Αλλαγή

Παγκόσμια Ημέρα Νερού & Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας: Νερό και Κλιματική Αλλαγή

Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου: Προγράμματα Σπουδών για το Ακαδημαϊκό Έτος 2017-2018

Τηλεδιαλέξεις ανοιχτές για το ευρύ κοινό από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου: 24 – 31 Μαρτίου 2020

socialpolicy.gr

© 2021 socialpolicy.gr

Navigate Site

  • Αρχική
  • Σχετικά με εμάς
  • Επικοινωνία
  • Όροι Χρήσης

Follow Us

No Result
View All Result
  • Αρθρογραφία-Μελέτες
  • Επίκαιρα
    • Διεθνή
    • Σεμινάρια
    • Θέσεις Εργασίας
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Μεταπτυχιακά
    • Προπτυχιακά
    • Υποτροφίες
  • Κοινωνική Πολιτική
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • Αρθρογραφία
    • Προγράμματα
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Φορείς Κοινωνικής Πολιτικής
    • Κοινωνική Στέγαση
    • Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής
  • Κοινωνική Θεωρία
  • Κοινωνική Αλληλεγγύη
  • Απόψεις
  • Βιβλία
  • Υγεία
    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
  • Επιλεγμένα
  • Σχετικά με εμάς
  • Συνεργασίες
  • Επικοινωνία
  • Όροι Χρήσης
  • Blog View
  • ENGLISH edition

© 2021 socialpolicy.gr

error: Content is protected !!