Άννα-Μαρία Λαγκώνα,
Ψυχολόγος, Κέντρο Ημέρας “Στην Αυλή του Κόσμου”
Κέντρο Παιδιού και Εφήβου
Η περίοδος της πανδημίας και του γενικού lockdown μας έφερε όλους μπροστά σε μία νέα τάξη πραγμάτων, με αλλαγές για όλο τον πληθυσμό, σε πολλαπλούς τομείς: ανησυχία για την υγεία και την ασφάλεια, τόσο την προσωπική όσο και των οικείων μας, αναταραχές στην καθημερινότητα μας και σε όσα είχαμε συνηθίσει, ανασφάλεια και αβεβαιότητα αναφορικά με το μέλλον, προσωπικά, επαγγελματικά και οικονομικά, μεταξύ άλλων.
Οι αλλαγές και τα συνοδά συναισθήματα που αυτές προκαλούν αφορούν και τους εργαζόμενους στους χώρους Ψυχικής Υγείας, οι οποίοι, κάτω από τις συνθήκες εγκλεισμού, συνεχίζουμε να παρέχουμε τις υπηρεσίες μας ως επί το πλείστον μέσω της χρήσης των διαφόρων τεχνολογικών μέσων:
τηλεδιασκέψεις με τους εξυπηρετούμενους ή τις οικογένειες τους, mail και τηλεφωνικές επικοινωνίες με τις οικογένειες των εξυπηρετούμενων. Το σπίτι έχει γίνει πλέον ο εργασιακός χώρος και συχνά τα όρια δεν είναι ευδιάκριτα, ανάμεσα στον χρόνο για την εργασία και τον προσωπικό χρόνο.
Επιπρόσθετα, η υποστήριξη των πληθυσμών που εξυπηρετούμε μας φέρνει αντιμέτωπους με πολλαπλά συναισθήματα: χαρά και αυτό-αποτελεσματικότητα, από την μία, όταν οι επικοινωνίες και οι συνεδρίες στέφονται από επιτυχία, διακρίνοντας παράλληλα την ανακούφιση και τη χαρά και στα πρόσωπα των γονέων/φροντιστών που έχουν αναλάβει εξ’ ολοκλήρου πλέον το δύσκολο έργο της φροντίδας των, πολύ συχνά επιβαρυμένων, ωφελούμενων μας. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν συναισθήματα ματαίωσης, θλίψης, ή και θυμού, όταν τα πράγματα είναι πιο δύσκολα και το έργο μας δεν έχει την επιτυχία που αναμέναμε τόσο εμείς, ως θεραπευτές, όσο και οι γονείς/φροντιστές.
Τα συναισθήματα που μπορεί να μας κατακλύζουν σχετικά με το θεραπευτικό έργο την παρούσα περίοδο, είναι πιθανό να τα συνοδεύουν συναισθήματα για τη γενικότερη κατάσταση, κάτι που μπορεί να λειτουργεί ψυχοπιεστικά. Έτσι είναι απαραίτητο, να αναγνωρίσουμε και τις δικές μας ανάγκες, εκτός από αυτές των ωφελουμένων μας, κατανοώντας ότι κι εμείς, αφού φροντίσουμε, χρειαζόμαστε με τη σειρά μας φροντίδα. Σε αυτή την ανάγκη οι δομές ανταποκρίνονται με την ύπαρξη του ανάλογου χώρου και χρόνου για αποφόρτιση, αποσυμπίεση, έκφραση και ανακούφιση του συναισθήματος μας, χώρο και χρόνο που οφείλουμε να χρησιμοποιούμε σκεπτόμενοι και τη δική μας ψυχική υγεία.
Όπως έχει δημιουργηθεί ένα νέο πλαίσιο εργασίας, έτσι αντίστοιχα διαμορφώνεται κι ένα νέο πλαίσιο υποστήριξης, προσαρμοσμένο στις υπάρχουσες συνθήκες. Πέρα από την υποστήριξη που ο καθένας μας μπορεί να λάβει σε προσωπικό επίπεδο, το υποστηρικτικό δίκτυο εντός του εργασιακού περιβάλλοντος αποτελεί επίσης σημαντική πηγή. Με ευελιξία και μια διάθεση αλληλεγγύης και αλληλοϋποστήριξης, οι διεπιστημονικές ομάδες, οι εποπτικές ομάδες και οι ομάδες υποστήριξης μεταξύ των συναδέλφων, που πραγματοποιούνται με όποιο τρόπο καθίστανται εφικτές, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίες, αλλά και περισσότερο από ποτέ απαραίτητο να τις χρησιμοποιήσουμε στο έπακρο. Εκεί οι επαγγελματίες έχουμε το μέρος, χωρικά και χρονικά, να εναποθέσουμε προβληματισμούς γύρω από το θεραπευτικό κομμάτι, αλλά και ανησυχίες που μπορεί να επιφέρει η συνθήκη του εγκλεισμού, της δουλειάς από το σπίτι και της ευρύτερης αβεβαιότητας.
Είναι σημαντικό οι εργαζόμενοι σε χώρους Ψυχικής Υγείας να θυμόμαστε πως είναι απαραίτητο να λαμβάνουμε κι εμείς τη φροντίδα που χρειαζόμαστε, για να μπορούμε να παρέχουμε φροντίδα στους πληθυσμούς που εξυπηρετούμε. Οφείλουμε να προσέχουμε τους εαυτούς μας σε μια δύσκολη και πρωτόγνωρη συνθήκη. Σε ένα πνεύμα ότι στη συνθήκη αυτή είμαστε όλοι μαζί, ίσως να μπορέσουμε να τη βιώσουμε λίγο καλύτερα ξέροντας ότι έχουμε ο ένας τον άλλον.
