Αθανασόπουλος Γεώργιος
πτυχιούχος του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής
του Παντείου Πανεπιστημίου
Ανέκαθεν η κοινωνική φροντίδα αποτελούσε έναν από τους πιο βασικούς πυλώνες της κοινωνικής πολιτικής, μιας πολιτικής που συνδέεται άρρηκτα με τα κοινωνικά προβλήματα των πολιτών και αποσκοπεί στην εύρεση μιας λύσης για την αντιμετώπισή τους. Η φροντίδα μπορεί να παραπέμπει στην επιστήμη της Νοσηλευτικής, αλλά συνδέεται με διάφορους επιμέρους επιστημονικούς κλάδους, όπως η Κοινωνιολογία. Η σημασία, το εύρος και ο πλήρης προσδιορισμός της δεν είναι στατικά στοιχεία, αλλά μεταβάλλονται ανάλογα με τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες και τον πολιτικό προσανατολισμό μιας χώρας, μιας ηπείρου ή και ολόκληρου του κόσμου.
Στην σημερινή εποχή, όπου ο νεοφιλελευθερισμός της οικονομίας και ο φιλελευθερισμός των λοιπών τομέων επικρατούν σχεδόν σε ολόκληρη την υφήλιο, το θεωρητικό επιστέγασμα της κοινωνικής φροντίδας έχει αλλάξει. Αποτελεί ένα υπολειμματικό δίκτυ προστασίας, όπως και οι υπόλοιποι πυλώνες της κοινωνικής πολιτικής, και αφορά στους ανθρώπους που βρίσκονται σε πολύ επείγουσα ανάγκη να προστατευθούν. Οι κοινωνικοί πόροι έχουν λιγοστέψει δραματικά και αυτό συμβαίνει επειδή πρωταρχικός στόχος των κρατών είναι πολύ περισσότερο η οικονομική παρά η κοινωνική ανάπτυξη. Επομένως, η κοινωνική φροντίδα βιώνει μια από τις χειρότερες χρονικές περιόδους παρακμής και υποβάθμισής της.
Σε αυτό το σημείο, η κοινωνική φροντίδα αποκτά νέους εννοιολογικούς ορίζοντες και σε θεωρητικό επίπεδο κατατάσσεται στην άκρως φιλελεύθερη θεωρία του Άνταμ Σμίθ και άλλων θεωρητικών του δόγματος του φιλελευθερισμού, που έκανε λόγο για ένα δίχτυ προστασίας που θα περικλείει μόνο τους φτωχούς και όσους την έχουν πραγματικά ανάγκη. Θεωρούσε ότι οι άφθονες και δωρεά παροχές σε συνδυασμό με την χορήγηση επιδομάτων ως πόρων φροντίδας ωθούσε στη διόγκωση της ανεργίας και στην μη παραγωγικότητα.
Στην χώρα μας η νεοφιλελεύθερη οικονομία έχει υποβαθμίσει κατά πολύ το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Οι κοινωνικές παροχές είναι ισχνές, ενώ η κοινωνική φροντίδα αποτελεί αγαθό αμφιλεγόμενο ακόμα και για τους «λίγους».
Παρόλα αυτά, το 1998 ξεκίνησε πιλοτικά ένα πρόγραμμα κοινωνικής φροντίδας, το Βοήθεια στο Σπίτι, αρχικά στο Γκύζη και τα Σεπόλια και εν συνεχεία λόγω της αποτελεσματικότητάς του απέκτησε ευρεία κοινή αποδοχή και στην υπόλοιπη Αθήνα.
Απευθύνεται, κατά κόρον σε άτομα τρίτης ηλικίας και άτομα που παρουσιάζουν κάποιου είδους αναπηρία. Είθισται τα άτομα αυτά είτε να μην μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους από μόνα τους είτε έχουν κινητικές δυσλειτουργίες. Βασικός στόχος του προγράμματος είναι η βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πασχόντων μέσα από την συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη, την νοσηλευτική φροντίδα και την στήριξη της οικογένειας.
Η ομαλή λειτουργία του προγράμματος εξασφαλίζεται από μια εξειδικευμένη και καλά οργανωμένη ομάδα δράσης σε κάθε δομή και αποτελείται από κοινωνική λειτουργό, νοσηλεύτρια και οικογενειακή βοηθό.
Η κοινωνική λειτουργός του προγράμματος έχει τη συνολική εποπτεία των ωφελούμενων, αξιολογώντας τα περιστατικά, παρέχοντας κοινωνική υποστήριξη, ερχόμενη σε επαφή με συναρμόδιους φορείς και παραπέμποντας περιστατικά που δεν άπτονται των υπηρεσιών του προγράμματος.
Συμπερασματικά, η κοινωνική φροντίδα στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης ή νεοκλασικής θεωρίας ως επικρατούσας θεωρίας στην σύγχρονη πολιτική και οικονομική πραγματικότητα έχει υποστεί μεγάλες εννοιολογικές και επί του πρακτέος αλλαγές. Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» αποτελεί ένα παράδειγμα, όπου η κοινωνική φροντίδα αποκτά ενεργό ρόλο στην κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών.
Ωστόσο, πέρα από την οποιαδήποτε επικρατούσα πολιτική η θεωρητική αντίληψη η κοινωνική φροντίδα οφείλει να παραμένει μία από τις προτεραιότητες κάθε κράτους, έτσι ώστε να μειώνονται οι κοινωνικές ανισότητες.
ΠΗΓΕΣ
α) ΚΕΝΑΚΑΠ Α.Ε. | Βοήθεια στο Σπίτι kenakap.gr
β) Φωκιανού, Μ. (2013), Το Νομικό Πλαίσιο της Φροντίδας Υγείας και της Κοινωνικής Προστασίας των Ευπαθών Κοινωνικών Ομάδων στην Ελλάδα, Διπλωματική Εργασία για την απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διοίκηση της Υγείας, Πανεπιστήμιο Πειραιά – ΤΕΙ Πειραιά, dione.lib.unipi.gr
