Η Διεθνής Αμνηστία και οι τοπικές ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν συλλέξει τρομακτικές μαρτυρίες από διαδηλωτές/ριες στη Λευκορωσία, οι οποίοι/ες περιγράφουν ότι βασανίζονται ή υποβάλλονται σε άλλου είδους κακομεταχείριση στα κέντρα κράτησης, συμπεριλαμβανομένου του γδυσίματος, του ξυλοδαρμού και της απειλής με βιασμό. Πλήθος ανθρώπων που βρίσκονται έξω από ένα κέντρο κράτησης στο Μινσκ λένε ότι οι κραυγές των θυμάτων βασανιστηρίων ακούγονται έως έξω, και τα βίντεο το επιβεβαιώνουν. Τα στοιχεία φανερώνουν μια εκστρατεία εκτεταμένων βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης από τις αρχές της Λευκορωσίας, οι οποίες επιθυμούν να συντρίψουν τις ειρηνικές διαμαρτυρίες με οποιονδήποτε τρόπο.
Για μέρες ο κόσμος παρακολουθεί με τρόμο, καθώς η αστυνομία στη Λευκορωσία ρίχνει πλαστικές σφαίρες και δακρυγόνα σε πλήθη ειρηνικών διαδηλωτών/ριών. Τώρα γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι οι αιματηρές σκηνές στους δρόμους της Λευκορωσίας είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
— Marie Struthers, Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία
«Πρώην κρατούμενοι/ες μας είπαν ότι τα κέντρα κράτησης έχουν γίνει θάλαμοι βασανιστηρίων, όπου οι διαδηλωτές/ριες αναγκάζονται να ξαπλώσουν μέσα στη βρωμιά, ενώ οι αστυνομικοί τους κλωτσούν και τους χτυπούν με γκλοπ. Περιέγραψαν ότι υπέστησαν σαδιστικούς ξυλοδαρμούς ενώ ήταν γυμνοί/ες και άκουγαν τις κραυγές των άλλων θυμάτων. Αυτοί είναι άνθρωποι των οποίων το μόνο «έγκλημα» ήταν να βγουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν ειρηνικά. Αυτό που βλέπουμε στη Λευκορωσία είναι μια ραγδαία περιστολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απαιτεί επείγουσα δράση».
Περιέγραψαν ότι υπέστησαν σαδιστικούς ξυλοδαρμούς ενώ ήταν γυμνοί/ες και άκουγαν τις κραυγές των άλλων θυμάτων.
— Marie Struthers, Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τους διεθνείς ηγέτες να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση της Λευκορωσίας για να σταματήσουν οι μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα.
Αναγκάζονται να ξαπλώσουν μέσα στη βρωμιά
Τις τελευταίες ημέρες, εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας στο Μινσκ παρακολουθούν τη βίαιη αντιμετώπιση στις διαμαρτυρίες και παίρνουν συνεντεύξεις από πρώην κρατούμενους για τις εμπειρίες τους. Καθώς οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται, οι μαρτυρίες τους δείχνουν ότι οι αρχές της Λευκορωσίας καταφεύγουν σε ολοένα και πιο δραστικά μέτρα για να συντρίψουν τους αντιφρονούντες.
Σύμφωνα με πολυάριθμες μαρτυρίες, οι κρατούμενοι/ες στο Μινσκ και σε άλλες πόλεις και κωμοπόλεις της χώρας ξυλοκοπούνται σοβαρά καθ ‘όλη τη διάρκεια της κράτησής τους, ξεκινώντας από τη στιγμή που μεταφέρονται μέσα στις αστυνομικές κλούβες. Η κακοποίηση συνεχίζεται στα αστυνομικά τμήματα όπου «ταξινομούνται» και στα κέντρα προσωρινής κράτησης όπου κρατούνται μέχρι την απελευθέρωση ή τη δίκη.
Η Katsyaryna Novikava είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι προσήχθη στο κέντρο του Μινσκ το απόγευμα της 10ης Αυγούστου ενώ πήγαινε στο σούπερ μάρκετ. Πέρασε 34 ώρες στο Κέντρο Απομόνωσης των Παραβατών (επίσης γνωστό ως TsIP). Η Katsyaryna είπε ότι ολόκληρη η αυλή του κέντρου ήταν γεμάτη με συλληφθέντες άντρες που είχαν αναγκαστεί να ξαπλώσουν στο χώμα. Μέσα στο TsIP, δεκάδες άντρες αναγκάστηκαν να βγάλουν τα ρούχα τους και να πέσουν στα τέσσερα, ενώ οι αξιωματικοί τους κλωτσούσαν και τους χτύπησαν με τα γκλοπ τους. Η Katsyaryna αναγκάστηκε επίσης να γονατίσει και να ακούσει τις κραυγές των άλλων θυμάτων.
Η Katsyaryna τοποθετήθηκε σε ένα κελί τεσσάρων ατόμων με 20 άλλες γυναίκες, που κοιμόνταν στο πάτωμα. Δεν τους δόθηκε νερό ή φαγητό καθ ‘όλη τη διάρκεια της κράτησής τους και τους απαγορεύτηκε η πρόσβαση σε γιατρούς. Η Katsyaryna είπε ότι πολλές από αυτές τις γυναίκες είχαν απειληθεί με βιασμό από αστυνομικούς.
Η Katsyaryna ενημερώθηκε μόλις 22 ώρες μετά τη σύλληψη της ότι κατηγορούνταν για τη συμμετοχή της σε μη εξουσιοδοτημένη συγκέντρωση. Πριν την απελευθέρωση της, νωρίς το πρωί στις 12 Αυγούστου, οι αστυνομικοί της είπαν: «Έχουμε όλα τα στοιχεία σας. Αν σας δούμε ξανά, θα σας σκοτώσουμε.» Τα υπάρχοντά της, συμπεριλαμβανομένου του διαβατηρίου και των κλειδιών του διαμερίσματός της, δεν της επιστράφηκαν μετά την απελευθέρωσή της.
Ο Nikita Telizhenko, δημοσιογράφος της ρωσικής διαδικτυακής εφημερίδας Znak.com, συνελήφθη το απόγευμα της 10ης Αυγούστου. Στο άρθρο του θυμάται: «Στο αστυνομικό βαν, οι άνθρωποι συνέχισαν να ξυλοκοπούνται – επειδή είχαν τατουάζ ή μακριά μαλλιά. «Είσαι αδερφή, τώρα αυτό θα αποκαλυφθεί στη φυλακή», φώναζαν οι αστυνομικοί.»
Στο αστυνομικό βαν, οι άνθρωποι συνέχισαν να ξυλοκοπούνται – επειδή είχαν τατουάζ ή μακριά μαλλιά.
— Nikita Telizhenko
Σύμφωνα με τον Nikita, πέρασε τις επόμενες 16 ώρες στο Γραφείο Εσωτερικών Υποθέσεων της Περιφέρειας Maskouski, όπου «η αστυνομία ανάγκασε τους κρατουμένους/ες να προσευχηθούν και να διαβάσουν μια προσευχή. Όσοι/ες αρνήθηκαν ξυλοκοπήθηκαν με κάθε τρόπο. Καθισμένοι στο αμφιθέατρο του τμήματος, ακούγαμε τους ανθρώπους να ξυλοκοπούνται στους ορόφους κάτω και πάνω.»
«Οι άνθρωποι βρίσκονταν για πολλή ώρα γονατιστοί ή στο πάτωμα με ανοιχτά τα πόδια τους. […] Ήταν τρομαχτικό. Είμαι ένας άνθρωπος που έχει δει πολλά πράγματα, αλλά αυτό ήταν πολύ τρομακτικό», είπε στα ΜΜΕ ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Maksim Solopov. Ο Maksim, Ρώσος υπήκοος που εργάζεται για τη λετονική εφημερίδα Meduza, εξαφανίστηκε βίαια για 40 ώρες μετά τη σύλληψή του το απόγευμα της 9ης Αυγούστου. Απελευθερώθηκε – με εμφανείς μώλωπες – μόνο μετά από δημόσια κατακραυγή και παρέμβαση της Ρωσικής Πρεσβείας.
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Viasna, σε ορισμένα αστυνομικά τμήματα, οι κρατούμενοι/ες αναγκάστηκαν να ξαπλώσουν στο πάτωμα για αρκετές ώρες ή να παραταχθούν στους τοίχους των διαδρόμων ή των αυλών, ενώ δέχονταν χτυπήματα για την παραμικρή τους κίνηση. Αυτό επιβεβαιώνεται από πολυάριθμες μαρτυρίες και βίντεο που έχουν έρθει στη δημοσιότητα.
«Αυτές οι αναφορές δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Οι αναφορές βασανιστηρίων από όλη τη χώρα, που επιβεβαιώνονται από βίντεο και φωτογραφίες και κοινοποιούνται ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι τόσο διαδεδομένες που είναι πολύ πιθανό οι υποθέσεις αυτές να φτάσουν στο υψηλότερο επίπεδο της δικαιοσύνης», δήλωσε η Marie Struthers.
«Καλούμε για άλλη μια φορά τις αρχές της Λευκορωσίας να τερματίσουν αυτήν τη βάναυση εκστρατεία και να επιτρέψουν στους διαδηλωτές/ριες να εκφράσουν τις απόψεις τους χωρίς φόβο βίαιων αντιποίνων».
Κρατήσεις που ισοδυναμούν με αναγκαστική εξαφάνιση
Το μέρος που βρίσκονται εκατοντάδες κρατούμενοι/ες παραμένει άγνωστο και οι κρατήσεις ορισμένων μπορεί να ισοδυναμούν με αναγκαστική εξαφάνιση. Πολλοί/ές κρατούνται από τις 9 Αυγούστου. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών της Λευκορωσίας, κατά τη διάρκεια των πρώτων τεσσάρων ημερών διαμαρτυρίας, 6.700 άτομα συνελήφθησαν.
Οι συγγενείς δεκάδων κρατουμένων και οι δικηγόροι τους έχουν κάνει ανεπιτυχείς προσπάθειες να εντοπίσουν που βρίσκονται, καλώντας στα αστυνομικά τμήματα και προειδοποιώντας τα δικαστήρια ότι δεν μπορούν να δικάσουν τους κρατουμένους απουσία συνηγόρου. Στις 12 Αυγούστου, η αστυνομία χρησιμοποίησε βία για να διαλύσει περίπου 200 συγγενείς κρατουμένων που είχαν συγκεντρωθεί ειρηνικά μπροστά από το κέντρο κράτησης Akrestsyna.
«Ειρηνικοί διαδηλωτές/ριες και παρευρισκόμενοι/ες κρατούνται χωρίς δυνατότητας επικοινωνίας, κατά παράβαση των πιο βασικών διαδικαστικών κανόνων, σε πλήρη παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Σε πολλές περιπτώσεις, τα άτομα αγνοούνται για μέρες, γεγονός που ισοδυναμεί με αναγκαστική εξαφάνιση», δήλωσε η Marie Struthers.
Σε πολλές περιπτώσεις, τα άτομα αγνοούνται για μέρες, γεγονός που ισοδυναμεί με αναγκαστική εξαφάνιση.
— Marie Struthers
«Καλούμε τις αρχές της Λευκορωσίας να σταματήσουν αμέσως τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση των κρατουμένων και να απελευθερώσουν κάθε άτομο που συνελήφθη αυθαίρετα. Θα πρέπει να παρέχεται στους ανεξάρτητους παρατηρητές άμεση, πλήρης και απρόσκοπτη πρόσβαση σε όλα τα κέντρα κράτησης. Όλοι όσοι εμπλέκονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να προσαχθούν στη δικαιοσύνη, συμπεριλαμβανομένων των αξιωματικών, των αστυνομικών και των διοικητών που έχουν διατάξει ή έχουν κλείσει τα μάτια στην κακομεταχείριση.»
Ιστορικό
Τουλάχιστον δύο θάνατοι έχουν ήδη επιβεβαιωθεί από την έναρξη των διαδηλώσεων. Ο πρώτος διαδηλωτής πέθανε στις 11 Αυγούστου όταν η αστυνομία έριξε χειροβομβίδες αναισθητοποίησης και δακρυγόνα σε πλήθος στο Μινσκ. Ένας 25χρονος άνδρας πέθανε υπό κράτηση στο Μπρεστ στις 12 Αυγούστου, την ίδια ημέρα που η αστυνομία της πόλης χρησιμοποίησε πυρομαχικά εναντίον διαδηλωτών/ριών.
Νωρίτερα αναφέρθηκε ένας άλλος θάνατος στις 9 Αυγούστου, που επιβεβαιώθηκε μέσω βίντεο ενός διαδηλωτή που δείχνει ότι το θύμα χτυπήθηκε από ένα αστυνομικό όχημα στο Μινσκ και παρέμεινε ακίνητο στο έδαφος αφού το όχημα απομακρύνθηκε. Η τύχη του θύματος, ή του σώματός του, έκτοτε παρέμειναν άγνωστα.
