Μετά την πρόταση της Επιτροπής της 4ης Σεπτεμβρίου 2020, οι υπουργοί της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία για μεγαλύτερη σαφήνεια και προβλεψιμότητα σχετικά με μέτρα που περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία λόγω της πανδημίας του κορονοϊού. Η Επιτροπή, χαιρετίζοντας την έγκριση από το Συμβούλιο, εξέδωσε την ακόλουθη δήλωση:
«Το δικαίωμά μας να κυκλοφορούμε ελεύθερα στην ΕΕ έχει πληγεί σοβαρά από την πανδημία. Πέραν αυτού, οι πολίτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με τόσους πολλούς διαφορετικούς κανόνες και διαδικασίες, με συγκεχυμένες πληροφορίες σχετικά με τις περιοχές υψηλού και χαμηλού κινδύνου και με έλλειψη σαφήνειας για το τι πρέπει να κάνουν όταν ταξιδεύουν. Πριν από έναν μήνα, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων και στήριξης των εκατομμυρίων πολιτών της ΕΕ που ταξιδεύουν καθημερινά στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη κατέληξαν σε συμφωνία για το πώς να κάνουν όλα αυτά πράξη.
Χαιρετίζουμε την εν λόγω συμφωνία, η οποία θα φέρει περισσότερη τάξη στην παρούσα σύγχυση. Το ενιαίο μέτωπο που δημιούργησαν τα κράτη μέλη στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στους πολίτες και αποτελεί σαφές παράδειγμα δράσης της ΕΕ εκεί που πρέπει οπωσδήποτε να δρα. Έχουμε μάθει το μάθημά μας: δεν θα ξεπεράσουμε την κρίση με το μονομερές κλείσιμο των συνόρων, αλλά με τη συνεργασία.
Το πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα είναι ένας κοινός χάρτης με κοινούς κώδικες χρωμάτων βάσει κοινών κριτηρίων, ο οποίος εκπονήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων. Τώρα καλούμε τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την παροχή των απαραίτητων στοιχείων ώστε ο χάρτης να επικαιροποιείται σε εβδομαδιαία βάση με ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την επιδημιολογική κατάσταση στην ΕΕ και τις περιφέρειές της.
Δεύτερον, παρόλο που τα κράτη μέλη εξακολουθούν να μπορούν να αποφασίζουν ποια περιοριστικά μέτρα θα εφαρμόσουν, όπως καραντίνα ή διαγνωστικές εξετάσεις, τα καλούμε να διασφαλίσουν ότι οι πολίτες λαμβάνουν σαφείς και έγκαιρες πληροφορίες για το τι πρέπει να κάνουν και ποιοι περιορισμοί ισχύουν, σύμφωνα με τη συμφωνία. Επιπλέον, τα κράτη μέλη κατέληξαν σε συμφωνία όσον αφορά την αμοιβαία αναγνώριση των διαγνωστικών εξετάσεων και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε μαζί τους για τον καλύτερο συντονισμό των απαιτήσεων σχετικά με τις διαγνωστικές εξετάσεις και την καραντίνα.
Για τους εκατομμύρια πολίτες που έχουν ουσιαστικό λόγο να ταξιδέψουν, είτε για σημαντικούς οικογενειακούς λόγους, για την εξασφάλιση του εισοδήματός τους ή για να διασφαλίσουν ότι λαμβάνουμε τα αγαθά που χρειαζόμαστε, η συμφωνία θα αποτελέσει επίσης ευπρόσδεκτη βελτίωση στην τρέχουσα επισφαλή κατάσταση. Στις περιπτώσεις αυτές δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται μέτρα επιβολής καραντίνας.
Η ισχύς της Ένωσής μας έγκειται στη δράση μας ως ενιαίου συνόλου για την προστασία των κοινών μας δικαιωμάτων και ελευθεριών, καθώς και της υγείας των πολιτών μας. Η συμφωνία αποτελεί καλό παράδειγμα αυτής της δράσης.»
Όλες οι πληροφορίες σχετικά με τα ταξίδια στην ΕΕ θα είναι διαθέσιμες στην πλατφόρμα Reopen EU, όπου θα γίνεται επίσης διασταύρωση των στοιχείων με τον κοινό χάρτη που δημοσιεύεται τακτικά από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων.
Όσον αφορά τυχόν περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν σαφείς, πλήρεις και έγκαιρες πληροφορίες, μεταξύ άλλων για τις τυχόν συνοδευτικές απαιτήσεις (π.χ. αρνητικές διαγνωστικές εξετάσεις για λοίμωξη από τη νόσο COVID-19 ή έντυπα εντοπισμού επιβατών), καθώς και για τα μέτρα που εφαρμόζονται στους ταξιδιώτες που ταξιδεύουν από περιοχές υψηλότερου κινδύνου, το νωρίτερο δυνατόν πριν τα νέα μέτρα τεθούν σε ισχύ. Κατά γενικό κανόνα, οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να δημοσιοποιούνται 24 ώρες πριν από την έναρξη ισχύος των μέτρων, λαμβανομένου υπόψη ότι απαιτείται κάποια ευελιξία για επιδημιολογικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει επίσης να διατίθενται στη διαδικτυακή πλατφόρμα Re–open EU .
Ιστορικό
Το δικαίωμα των Ευρωπαίων πολιτών να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και η απουσία ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα, αποτελούν κάποια από τα πλέον πολύτιμα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και σημαντικό μοχλό της οικονομίας μας. Τυχόν περιορισμοί στο θεμελιώδες δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της ΕΕ θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητοι και θα πρέπει να είναι συντονισμένοι, αναλογικοί και χωρίς διακρίσεις, για την αντιμετώπιση κινδύνων για τη δημόσια υγεία. Για να περιοριστεί η εξάπλωση του κορονοϊού, τα κράτη μέλη θέσπισαν διάφορα μέτρα, ορισμένα από τα οποία είχαν αντίκτυπο στην ελεύθερη κυκλοφορία.
Για την πρόληψη της διασποράς του ιού, τη διαφύλαξη της υγείας των πολιτών και τη διατήρηση της ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της Ένωσης υπό ασφαλείς συνθήκες, είναι απαραίτητη η εφαρμογή μιας καλά συντονισμένης, προβλέψιμης και διαφανούς προσέγγισης όσον αφορά την επιβολή περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία. Μια τέτοια προσέγγιση είναι σημαντική για τους εκατομμύρια πολίτες που βασίζονται καθημερινά στη δυνατότητα να πραγματοποιούν απρόσκοπτα διασυνοριακές μετακινήσεις και έχει ζωτική σημασία για τις προσπάθειες ανασυγκρότησης της οικονομίας μας.
