Το ξημέρωμα της 1ης Ιανουαρίου του 1994, ημέρα που ετίθετο σε ισχύ η Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου (NAFTA) ανάμεσα στον Καναδά, τις ΗΠΑ και το Μεξικό, μερικές χιλιάδες ελαφρά οπλισμένοι ιθαγενείς, άνδρες και γυναίκες, ξεγλιστρούν μέσα από τη ζούγκλα και τα βουνά και καταλαμβάνουν το Σαν Κριστόμπαλ ντε λας Κάσας, την πιο τουριστική πόλη της πολιτείας της Τσιάπας, στο νοτιοανατολικό Μεξικό.
Των ανταρτών, που θα γίνουν γνωστοί Στρατός των Ζαπατίστας για την Εθνική Απελευθέρωση (EZLN), ηγείται ένας λευκός άνδρας, που με καλυμμένο το πρόσωπο και ένα αυτόματο περασμένο στον ώμο εξηγεί τις αιτίες και τους σκοπούς του κινήματος και αντιμετωπίζει με χιούμορ την ανησυχία των επισκεπτών της πόλης: «Συγχωρέστε μας για την αναστάτωση, αλλά κάνουμε επανάσταση». Λίγο αργότερα θα συστηθεί ως Υποδιοικητής Marcos.
Η αποτυχία των κρατικών υπηρεσιών ασφαλείας να ανακαλύψουν την ταυτότητα του μυστηριώδους και εύγλωττου Υποδιοικητή, σύντομα θα γιγαντώσει τη φημολογία γύρω από το «ποιος είναι» και εκείνος, με ευφυΐα και ευρηματικότητα, θα αδράξει την ευκαιρία για να μετατρέψει ένα προσωπικό ερώτημα σε μια πολιτική τοποθέτηση: «Ο Μάρκος είναι γκέι στο Σαν Φρανσίσκο, μαύρος στη Νότια Αφρική […] αναρχικός στην Ισπανία, Παλαιστίνιος στο Ισραήλ, ιθαγενής στους δρόμους του Σαν Κριστόμπαλ […] Εβραίος στη Ναζιστική Γερμανία […] γυναίκα μόνη στο μετρό αργά το βράδυ […] ό, τι ενοχλεί την εξουσία και τις εφησυχασμένες συνειδήσεις, αυτό είναι ο Μάρκος», Θα γράψει σε ένα από τα περιβόητα μακροσκελή υστερόγραφα που συνόδευαν τα ανακοινωθέντα των Ζαπατίστας.
Και αργότερα, όταν, μετά από την προδοσία ενός πρώην συντρόφου, η κυβέρνηση θα δημοσιεύσει φωτογραφίες του χωρίς τη μάσκα και θα αποκαλύψει το «πραγματικό» του όνομα, εκείνος θα επιμείνει πως το κράτος ξέρει μόνο να ψεύδεται: «Δεν είμαι αυτός που λένε πως είμαι, αυτή είναι μια άλλη ζωή, δεν καταλαβαίνουν», θα πει.
Το βιβλίο αυτό είναι η ιστορία του θρυλικού πλέον Subcomandante Μάρκος, από τη ριζοσπατικοποίησή του στις αίθουσες των πανεπιστημίων της Πόλης του Μεξικού τη δεκαετία του ΄70, μέχρι την εξαφάνισή του για δέκα χρόνια μέσα στη ζούγκλα της Τσιάπας και την προετοιμασία ενός πολέμου, και από εκεί ως την επανεμφάνισή του στην παγκόσμια επαναστατική πολιτική σκηνή καθώς ο 20ός αιώνας έφτανε στο τέλος του.
Nick Henck
Subcomandante Marcos
μετάφραση: Μαρία Στασινοπούλου
πρόλογος: Μιχάλης Μεντίνης
σελίδες: 472
διαστάσεις: 15.5 x 23.5
ISBΝ: 978-618-84726-3-1
εκδόσεις Oposito, Αθήνα 2020
