Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Οι κυβερνήσεις πρέπει να απαιτήσουν από τις φαρμακευτικές να δημοσιοποιήσουν όλες τις συμφωνίες αδειοδότησης των εμβολίων κατά της COVID-19

Έπειτα από την πρόσφατη δημοσιοποίηση των ανησυχητικών όρων της συμφωνίας μεταξύ της φαρμακευτικής AstraZeneca και του δημόσιου ερευνητικού φορέα της Βραζιλίας Fundação Oswaldo Cruz (Fiocruz), οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κάλεσαν τις κυβερνήσεις να απαιτήσουν άμεσα διαφάνεια από τις φαρμακευτικές εταιρείες όσον αφορά όλες τις συμφωνίες αδειοδότησης εμβολίων κατά της COVID-19, καθώς και σχετικά με το κόστος και τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών, δεδομένου ότι έχουν δοθεί δισεκατομμύρια δολάρια από χρήματα φορολογουμένων για την ανάπτυξη αυτών των υποψήφιων εμβολίων.

Η Fiocruz έκανε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της διαφάνειας δημοσιεύοντας online τη συμφωνία αδειοδότησης με την AstraZeneca για την παραγωγή τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων δόσεων εμβολίου (AZD1222). Παρόλο που η συμφωνία δημοσιεύθηκε με περικοπές, αποτελεί ωστόσο μια ενέργεια που θα πρέπει να ενθαρρύνει τις άλλες κυβερνήσεις να τη μιμηθούν και να πάρουν μέτρα για μεγαλύτερη διαφάνεια. Μια προηγούμενη συμφωνία είχε δείξει ότι οι δημόσιες δεσμεύσεις της AstraZeneca για μη επιδίωξη κέρδους έχουν όρια και ότι η εταιρεία έχει τη δυνατότητα να κηρύξει το τέλος της πανδημίας τον Ιούλιο του 2021. Αυτό σημαίνει ότι μετά τον Ιούλιο του 2021 η AstraZeneca θα μπορεί να χρεώνει τις κυβερνήσεις και τους άλλους αγοραστές με υψηλές τιμές για ένα εμβόλιο με εξολοκλήρου δημόσια χρηματοδότηση. Η αρχική αποκλειστική συμφωνία μεταξύ της AstraZeneca και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης δεν έχει δημοσιοποιηθεί ακόμη, οι όροι της οποίας καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τους όρους των επόμενων συμφωνιών της εταιρείας με άλλους κατασκευαστές εμβολίων σε όλο τον κόσμο. Άνθρωποι με γνώση της συμφωνίας AstraZeneca – Οξφόρδης έχουν αμφισβητήσει τη δέσμευση της AstraZeneca για μη επιδίωξη κέρδους, λέγοντας ότι η AstraZeneca μπορεί να χρεώσει έως 20% παραπάνω από το κόστος παραγωγής του εμβολίου. Πέρα από τη συμφωνία με τη Fiocruz, οι συμφωνίες υποαδειοδότησης με άλλους κατασκευαστές στη Νότια Αφρική, την Ινδία και άλλες χώρες επίσης δεν έχουν δημοσιοποιηθεί ακόμη. Ο δημόσιος έλεγχος των όρων αυτών των συμφωνιών είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση ισότιμης και προσιτής πρόσβασης σε αυτά τα μελλοντικά σωτήρια εμβόλια.

Οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν πολύ κακή παράδοση όσον αφορά τη διαφάνεια σε διάφορα επίπεδα, από τις συμφωνίες αδειοδότησης και τις μεταφορές τεχνολογίας μέχρι το κόστος έρευνας και ανάπτυξης και τα δεδομένα κλινικών δοκιμών. Οι λιγοστές πληροφορίες που έχουν αποκαλυφθεί σχετικά με τις υποσχέσεις της AstraZeneca για μη επιδίωξη κέρδους είναι μια προειδοποίηση ότι δεν μπορούμε να εμπιστευόμαστε τις φαρμακευτικές εταιρείες ότι θα ενεργήσουν με γνώμονα τη δημόσια υγεία.

«Όσο δεν γνωρίζουμε το περιεχόμενο αυτών των συμφωνιών, οι φαρμακευτικές θα συνεχίζουν να έχουν την εξουσία να αποφασίζουν ποιος θα έχει πρόσβαση, πότε και με ποια τιμή» επισημαίνει η Κέιτ Έλντερ, Ανώτερη Σύμβουλος Πολιτικής Εμβολίων στην Εκστρατεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα. «Αν οι κυβερνήσεις δεν δράσουν αποφασιστικά και δεν απαιτήσουν μεγαλύτερη διαφάνεια από τις φαρμακευτικές, η ισότιμη πρόσβαση στα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19 απειλείται. Ο κόσμος έχει δικαίωμα να μάθει το περιεχόμενο αυτών των συμφωνιών. Δεν υπάρχει περιθώριο για μυστικά σε μια πανδημία, διακυβεύονται πάρα πολλά.»

Οι συμφωνίες αδειοδότησης που σύναψαν κάποιες άλλες εταιρείες που συμμετέχουν στην κούρσα για την ανάπτυξη εμβολίων κατά της νόσου COVID-19 επίσης καλύπτονται από ένα πέπλο μυστικότητας, παρά το πρωτοφανές ύψος της δημόσιας χρηματοδότησης. Πάνω από 12 δις δολάρια έχουν δοθεί για την έρευνα και ανάπτυξη, τις κλινικές δοκιμές και την παραγωγή έξι πολλά υποσχόμενων υποψήφιων εμβολίων κατά της νόσου COVID-19, τα οποία αναπτύσσονται από την AstraZeneca και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (πάνω από 1,7 δις δολάρια), την Johnson & Johnson και την Biological E (1,5 δις δολάρια), την Pfizer και την BioNTech (2,5 δις δολάρια), την GlaxoSmithKline και τη Sanofi Pasteur (2,1 δις δολάρια), τη Novavax και τη Serum Institute of India (σχεδόν 2 δις δολάρια) και τη Moderna και τη Lonza (2,48 δις δολάρια). Η AstraZeneca μάλιστα έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι η ανάπτυξη του εμβολίου δεν θα έχει οικονομικές συνέπειες για την εταιρεία, καθώς «τα έξοδα για την εξέλιξη του εμβολίου αναμένεται να αντισταθμιστούν από τη χρηματοδότηση από κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς».

Ακόμη, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ζήτησαν από τις εταιρείες που αναπτύσσουν εμβόλια κατά της νόσου COVID-19 να δημοσιοποιήσουν το κόστος και τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών. Χωρίς αυτά τα στοιχεία, είναι αδύνατο για τους ανθρώπους, τους παρόχους θεραπείας και τις κυβερνήσεις να απαιτήσουν προσιτές τιμές και να εξετάσουν τα κρίσιμα δεδομένα ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Δεδομένου ότι το κόστος έρευνας και ανάπτυξης και παραγωγής έχει αντισταθμιστεί σε μεγάλο βαθμό –ή εξολοκλήρου, στην περίπτωση της AstraZeneca και της Moderna– από τη δημόσια χρηματοδότηση, ο κόσμος δικαιούται να έχει μια αναλυτική εικόνα του κόστους και των δεδομένων.

«Παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις των αρχηγών κρατών ότι κάθε εμβόλιο κατά της COVID-19 θα είναι ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό, και παρά τις διακηρύξεις ότι βλέπουμε το καλύτερο πρόσωπο του κλάδου, η πραγματικότητα είναι ότι μέχρι τώρα είναι σαφές πως δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τις φαρμακευτικές εταιρείες ότι θα ενεργήσουν με γνώμονα τη δημόσια υγεία, ακόμη και σε αυτή την πρωτοφανή συγκυρία» λέει η Ροζ Σκορς, Σύμβουλος Πολιτικής στην Εκστρατεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα. «Παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν δοθεί από χρήματα φορολογουμένων για αυτά τα εμβόλια, και τα δισεκατομμύρια ζωές που διακυβεύονται, εξακολουθούμε να είμαστε στο σκοτάδι και αγωνιζόμαστε να εξακριβώσουμε κρίσιμες πληροφορίες, όπως την τιμή και τη διάθεση των μελλοντικών εμβολίων κατά της COVID-19, και τι σημαίνει αυτό για την ισότιμη πρόσβαση.»

Οι κυβερνήσεις πρέπει να δράσουν αποφασιστικά σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία για την υγεία δισεκατομμυρίων ανθρώπων, να αναλάβουν την ευθύνη για τα δισεκατομμύρια δολάρια δημόσιου χρήματος που έχουν δώσει για τα εμβόλια αυτά και να απαιτήσουν από τις φαρμακευτικές εταιρείες να δημοσιοποιήσουν άμεσα όλες τις άδειες και συμφωνίες, καθώς και το κόστος και τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών όσον αφορά τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19.

Πηγή: msf.gr