Η πανδημία να μη γίνει η προκρούστεια κλίνη για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους.
Η πανδημία COVID-19, που έπληξε και συνεχίζει να πλήττει την Ευρώπη και τη χώρα μας, έφερε στο προσκήνιο με τον πιο σκληρό τρόπο τις ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους. Ανέδειξε με τον πλέον εύγλωττο τρόπο τις ελλείψεις στον τομέα της υγείας του ρημαγμένου ΕΣΥ και τις αδυναμίες του τομέα της κοινωνικής προστασίας και υποστήριξης, με τραγικό παράδειγμα το περιστατικό της Καβάλας.
Η Ε.Σ.Α.μεΑ. και οι οργανώσεις μέλη της εξέφρασαν με κάθε τρόπο την ανάγκη αντιμετώπισης της πανδημίας με πλήρη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους. Από την αρχή της πανδημίας όμως, τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις υπέστησαν διακρίσεις χωρίς να γίνουν δέκτες οποιασδήποτε διακριτής προστασίας. Η Ε.Σ.Α.μεΑ. μαζί τις οργανώσεις της, αλλά και τα ευρωπαϊκά αντιπροσωπευτικά όργανα των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους, χρειάστηκε να υψώσει το ανάστημά της ενάντια στην καταπάτηση κεκτημένων δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, ελέω πανδημίας. Όπως και τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, έτσι και τα άτομα με αναπηρία εκτέθηκαν σε υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης και θανάτων, ιδιαίτερα όσοι από αυτούς διαμένουν σε κλειστές δομές και ιδρύματα.
Εάν δεν υπήρχε η πανδημία του κορονοϊού, τότε το 2020 θα το σηματοδοτούσε η 24η Νοεμβρίου: η ιστορική ημέρα όπου συζητήθηκε για πρώτη φορά στην ελληνική Βουλή ένα οργανωμένο σχέδιο δράσης για την αναπηρία, που εμπλέκει όλα τα υπουργεία, με τρόπο συμβατό με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η κυβέρνηση το παρουσίασε και η Ε.Σ.Α.μεΑ. κατέθεσε τις προτάσεις της ώστε να βελτιωθεί περαιτέρω, το σύνολο των εκπροσώπων των κομμάτων του κοινοβουλίου που τοποθετήθηκαν κατέθεσαν πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις, ενώ το νεοσύστατο ινστιτούτο της IN-ΕΣΑμεΑ κατέστρωσε άμεσα έναν μηχανισμό παρακολούθησης της υλοποίησης των δράσεων. Το επόμενο βήμα που αιτείται η Ε.Σ.Α.μεΑ. είναι η συζήτηση του τελικού σχεδίου σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων ώστε το σχέδιο δράσης να λάβει την εθνική συναίνεση και να αποτελέσει δέσμευση όλου του πολιτικού φάσματος.
Εάν δεν βιώναμε την τραγωδία της πανδημίας του κορονοϊού, θα μπορούσαμε σήμερα να αναδεικνύουμε το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ., το Ινστιτούτο Ερευνών της Ε.Σ.Α.μεΑ., την εβδομαδιαία τηλεοπτική εκπομπή της Ε.Σ.Α.μεΑ, θεσμούς μοναδικούς και καινοτόμους για το αναπηρικό κίνημα. Όμως δεν είναι ώρα πανηγυρισμών. Η πανδημία, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών, εκτός των μεγάλων επιπτώσεων στο βιοτικό επίπεδο των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους, είχε μεγάλο αντίκτυπο και στο θέμα των δικαιωμάτων. Στη λεγόμενη μεταμνημονιακή εποχή, ο σχεδιασμός που θα έπρεπε να είναι ψηλά στις προτεραιότητες της Πολιτείας είναι η διασφάλιση άσκησης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, ώστε να μη καθίστανται παρίες της κοινωνίας. Σε αυτό τον αγώνα επικεντρώνεται μεταξύ άλλων η Ε.Σ.Α.μεΑ., αξιοποιώντας πλήρως το Παρατηρητήριο, το Ινστιτούτο, τα μέσα επικοινωνίας που διαθέτει.
Στις σημερινές συνθήκες, οι κυβερνήσεις σε μεγάλο βαθμό ξέχασαν τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, παρά το γεγονός ότι αυτά είναι που επηρεάζονται δυσανάλογα από την υγειονομική κρίση, διαμορφώνοντας έτσι μια ζοφερή πραγματικότητα σε βάρος τους. Και ο πλέον καλοπροαίρετος αδυνατεί να φανταστεί ότι τόσο η ΕΕ όσο και όλα τα μέλη της έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Καθημερινά δημοσιοποιούνται φρικτές καταστάσεις: άτομα με αναπηρία πεθαίνουν σε ιδρύματα και στα σπίτια τους, δεν έχουν πρόσβαση σε φαγητό, ζουν μέσα στο φόβο. Πάρα πολλοί άνθρωποι με χρόνιες παθήσεις, τις οποίες πλέον συνηθίσαμε να ακούμε ως «υποκείμενα νοσήματα», νοσούν χωρίς πιθανότητα περίθαλψης, πολλοί αναγκάζονται να συμβιώνουν για παράδειγμα σε κλειστές δομές και ιδρύματα όπου η πιθανότητα μόλυνσης είναι μεγαλύτερη, ενώ άλλοι χρειάζονται άμεσα στήριξη στο σπίτι και την καθημερινότητά τους, καθώς οι συνήθεις βοηθοί τους και τα άτομα στο δίκτυο υποστήριξής τους είτε αρρώστησαν είτε μπήκαν σε καραντίνα. Πολλά άτομα με αναπηρία επίσης δεν είναι σε θέση να ακολουθήσουν στενά τις οδηγίες πολιτικής προστασίας σχετικά με τον COVID 19 και τη δημόσια υγεία – για παράδειγμα, τα τυφλοκωφά άτομα που χρησιμοποιούν τα χέρια τους για τη βασική επικοινωνία τους με τον γύρω κόσμο και πολλά άτομα με αναπηρία που χρησιμοποιούν προσωπικούς βοηθούς και έρχονται κατ’ ανάγκην σε στενή καθημερινή επαφή μαζί τους. Πόσο δύσκολη είναι επίσης αυτή η περίοδος με καλυμένα τα πρόσωπα από τις μάσκες για όσους βασίζονται στη χειλεοανάγνωση για την επικοινωνία, ή πόσο καταπιεστική μπορεί να καταστεί μια μάσκα προσώπου για ένα άτομο με αυτισμό! Το αναπηρικό κίνημα της χώρας όμως είναι εδώ- δυναμικό, μαζικό και ενωμένο. Το αναπηρικό κίνημα είναι πάντα στο προσκήνιο: διεκδικεί προτεραιοποίηση των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στο πρόγραμμα εμβολιασμού και αγωνίζεται για το δικαίωμα στη ζωή με αξιοπρέπεια, για την καθολική πρόσβαση στο σύστημα υγείας και την υγειονομική προστασία.
Σύσσωμο το αναπηρικό κίνημα, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία και οι οργανώσεις της σε όλη τη χώρα, αναδεικνύουν την 3η Δεκέμβρη, Εθνική Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, παλεύοντας ενάντια στη φτώχεια, τον αποκλεισμό, τον ρατσισμό, τις στιγματιστικές προσεγγίσεις, τη φιλανθρωπία, και τον περιορισμό των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους. Παλεύοντας να μην γίνουν ακόμη περισσότερα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις θύματα της πανδημίας, εξαιτίας της αδιαφορίας του κοινωνικού ιστού και του κράτους.
Είμαστε εδώ, είμαστε παρόντες!
Δεν ξεχνάμε:
Τις ακούσιες νοσηλείες και τις παραβιάσεις που έχουν διαπιστωθεί σε σχέση με τις ακούσιες νοσηλείες στις ψυχιατρικές κλινικές. Αυτή η πρακτική κατά των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχοκοινωνικές αναπηρίες και της Σύμβασης υπήρχε ήδη πριν από την πανδημία, αλλά έχει αυξηθεί από τότε, ειδικά κατά τη διάρκεια του λοκ ντάουν.
Δεν ξεχνάμε:
Τους μαθητές με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις. Κρατάμε τα σχολεία ανοιχτά, προστατεύουμε εργαζόμενους, εκπαιδευτικούς και μαθητές.
Δεν ξεχνάμε:
Τους πρόσφυγες με αναπηρία ή χρόνια πάθηση, περιορισμένους σε απαράδεκτες για την υγεία και την αξιοπρέπειά τους συνθήκες.
Δεν ξεχνάμε τους εργαζόμενους με αναπηρία ή χρόνια πάθηση, τους άνεργους, τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους. Δεν περισσεύει κανένας και καμία!
Εμείς, οι πολίτες με αναπηρία, με χρόνια πάθηση, οι γονείς και κηδεμόνες των ατόμων με βαριά και πολλαπλή αναπηρία και οι οικογένειές μας, δεν θα αποδεχθούμε και δεν αποδεχόμαστε να είμαστε τα πρώτα θύματα της πανδημίας και κάθε πανδημίας!
Αυτή την περίοδο, η πανδημία πρέπει να ενισχύσει την αποφασιστικότητά μας να διασφαλίσουμε την πρόσβαση όλων των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στην καλύτερη υγεία, στο καλύτερο βιοτικό επίπεδο και στις περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες στη ζωή.
Δεν θα αφήσουμε η πανδημία να αναδειχτεί σε Δούρειο Ίππο σε βάρος των δικαιωμάτων μας, διεκδικούμε την πλήρη και γρήγορη υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης για την αναπηρία στη χώρα μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
- Άμεση ενεργοποίηση του Δικτύου του Συντονιστικού Μηχανισμού του ν. 4488/2017 για την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία σε όλη την Επικράτεια.
- Σύνταξη και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου δράσης και μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την καθολική προσβασιμότητα στο φυσικό, δομημένο και ηλεκτρονικό περιβάλλον, στις υποδομές, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, αγαθά, υπηρεσίες. Εφαρμογή της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας σε όλους τους τομείς.
- Αναμόρφωση και κωδικοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας στο σύνολό της στη βάση της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας και αναμόρφωση του θεσμού της δικαστικής συμπαράστασης.
- Αναμόρφωση της ορολογίας της αναπηρίας στη βάση της δικαιωματικής προσέγγισης και τη ρητή αναφορά στα άτομα με χρόνιες παθήσεις. Κατάργηση του χαρακτηρισμού «ανίκανος προς κάθε βιοποριστική εργασία» που αναφέρεται στα πιστοποιητικά αναπηρίας των ΚΕΠΑ (ο οποίος εκτός του ότι εμπεριέχει καταφανή ρατσιστικά χαρακτηριστικά λειτουργεί και ως ανυπέρβλητο εμπόδιο για την ένταξη των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην εργασία).
- Αναβάθμιση της λειτουργίας του υφιστάμενου Συστήματος Αξιολόγησης και Πιστοποίησης της αναπηρίας με μέτρα – τομές για τη βελτίωση των διαδικασιών, υπηρεσιών και υποδομών των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ), ώστε να είναι συμβατό με τη δικαιωματική προσέγγιση.
- Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος συλλογής και επεξεργασίας στατιστικών στοιχείων ώστε να αξιοποιηθούν στη χάραξη δημόσιας πολιτικής για την αναπηρία και τις χρόνιες παθήσεις.
- Επέκταση του εύρους προστασίας της αρχής της ίσης μεταχείρισης λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης σε όλους τους τομείς ζωής, με στόχο την άρση των άμεσων, έμμεσων, πολλαπλών, δια-τομεακών και λόγω σχέσης διακρίσεων.
- Ενσωμάτωση της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές και τα προγράμματα για την ισότητα των φύλων.
- Προτεραιοποίηση της διαμόρφωσης πολιτικών που δίνουν έμφαση στο παιδί με αναπηρία και χρόνια πάθηση, οι οποίες διασφαλίζουν το σεβασμό της αξιοπρέπειάς του και της αυτονομίας του αλλά και που προάγουν την ενεργό συμμετοχή του στα κοινωνικά δρώμενα.
- Ο Προσωπικός Βοηθός στο επίκεντρο της πολιτικής προώθησης της ανεξάρτητης διαβίωσης. Αποασυλοποίηση και ένταξη σε κοινοτικές στεγαστικές μονάδες ψυχικής υγείας.
- Ενίσχυση των υποστηρικτικών δομών των μαθητών με αναπηρία στη γενική εκπαίδευση ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή μετάβαση από τη διαχωρισμένη/ειδική στη συμπεριληπτική εκπαίδευση (Ένα σχολείο για όλους).
- Διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην τριτοβάθμια, την επαγγελματική και τη διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση.
- Διασφάλιση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση και δια βίου μάθηση.
- Συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας και της χρόνιας πάθησης σε όλες τις πολιτικές για την υγεία, για τη βελτίωση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στην πρωτοβάθμια φροντίδα και στο σύνολο των λοιπών υπηρεσιών υγείας. Ενίσχυση των δομών και υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και επέκταση του θεσμού του οικογενειακού ιατρού.
- Εκπόνηση εθνικής στρατηγικής για την προώθηση της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, καθώς και αναμόρφωση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου για την υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους εργασίας.
- Αναγνώριση ότι η αναπηρία και χρόνια πάθηση συνεπάγεται δημιουργία πρόσθετου κόστους διαβίωσης στα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις και στις οικογένειές τους ιδιαίτερα όταν αυτά διαβιούν και ασκούν όλες τις δραστηριότητές τους σε περιβάλλοντα που δεν είναι προσβάσιμα και φιλικά σε αυτά. Διαμόρφωση ενός πλαισίου μέτρων που θα διασφαλίζει ένα επαρκές επίπεδο διαβίωσης.
- Σχεδιασμός και εφαρμογή ενός δίκαιου ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος για τα άτομα με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους.
- Εφαρμογή ολοκληρωμένης παρέμβασης για τη στήριξη ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους που διαβιούν στη νησιωτική Ελλάδα.
- Βελτίωση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στις νομικές υπηρεσίες και τη νομική βοήθεια.
- Βελτίωση της προσβασιμότητας των συστημάτων ενημέρωσης πολιτών με αναπηρία στις υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης.
- Λήψη μέτρων για τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων και αιτούντων άσυλο με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στις εγκαταστάσεις υποδοχής και φιλοξενίας και εφαρμογή πολιτικών που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική και οικονομική ένταξη, καθώς και την ανεμπόδιστη πρόσβασή τους στις παρεχόμενες υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, υγειονομικής περίθαλψης κ.α.
- Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των ατόμων με αναπηρία.
- Νομοθετική εξασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία της πληροφορίας.
- Άρση εμποδίων για την συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην πολιτιστική ζωή, στον πολιτικό και δημόσιο βίο και θέσπιση διατάξεων που προωθούν τον προσβάσιμο τουρισμό.
Αξιοποίηση των εθνικών πόρων, των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών μηχανισμών και της διεθνούς συνεργασίας «για τα άτομα με αναπηρία με τα άτομα με αναπηρία». Η Ε.Σ.Α.μεΑ. και οι οργανώσεις της ήδη εργάζονται ώστε με το πέρας της πανδημίας, τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις να συμπεριλαμβάνονται σε όλα τα σχέδια και τα προγράμματα ανάκαμψης, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ κλπ.
Μένουμε οργανωμένοι, σαν μια γροθιά, μένουμε ασφαλείς.
Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς!
Διεκδικούμε ζωή με υγεία, ισότητα και αξιοπρέπεια!
