- Νέα δεδομένα από τη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο, από την περίοδο μεταξύ Μαρτίου 2018 και Οκτωβρίου 2020, δείχνουν ότι τρεις στους τέσσερις επωφελούμενους των προγραμμάτων ψυχικής υγείας της IRC ανέφεραν συμπτώματα διαταραχών ψυχικής υγείας.
- Από τα 904 άτομα που έλαβαν συμβουλευτική από την IRC στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο, το 41% ανέφερε συμπτώματα μετατραυματικού στρές (PTSD), το 35% αυτοκτονικές σκέψεις, ενώ το 18% απόπειρες αυτοκτονίας.
- Σε συνέχεια της εφαρμογής των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας λόγω κορωνοϊού, η IRC κατέγραψε αύξηση κατά 71% στα άτομα που ανέφεραν ψυχωτικά συμπτώματα και 66% αύξηση σε αυτοτραυματισμό.
Αθήνα, 17 Δεκεμβρίου 2020 – Μια νέα έκθεση της International Rescue Committee (IRC) ‘Βάναυσοι περιορισμοί: O Αντίκτυπος της Ευρωπαϊκής Πολιτικής των hotspot στην Ψυχική Υγεία των Αιτούντων Άσυλο στα Νησιά’, δείχνει ότι η μεταναστευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαιωνίζει μια κρίση ψυχικής υγείας για χιλιάδες αιτούντες άσυλο που βρίσκονται παγιδευμένοι στα ελληνικά νησιά.
Νέα δεδομένα από το πρόγραμμα ψυχικής υγείας της IRC στη Λέσβο, τη Σάμο και τη Χίο, επιβεβαιώνουν τα μεγάλα ποσοστά αυτοκτονικών σκέψεων και κατάθλιψης που η IRC αποκάλυψε το 2018: ένας στους τρεις επωφελούμενους της IRC έχει σκεφτεί την αυτοκτονία και ένας στους πέντε έχει κάνει απόπειρα αυτοκτονίας, είτε πριν φτάσει στην Ελλάδα, είτε κατά τη διάρκεια παραμονής του στα νησιά.
Οι λόγοι αυτής της κρίσης είναι σαφείς. Πέντε χρόνια μετά την ίδρυση των ΚΥΤ, σχεδόν 15.000 πρόσφυγες παραμένουν εγκλωβισμένοι σε απάνθρωπες και συχνά επικίνδυνες συνθήκες διαβίωσης, χωρίς πρόσβαση σε επαρκές νερό, υποδομές υγιεινής, στέγη ή ζωτικές υπηρεσίες, όπως υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση ή νομική υποστήριξη.
Από την έναρξη της πανδημίας του COVID-19 και μετά τον πρώτο περιορισμό κυκλοφορίας τον Μάρτιο, η IRC κατέγραψε κατακόρυφη αύξηση (71%) στον αριθμό των ατόμων που εμφάνισαν ψυχωτικά συμπτώματα, ενώ μια αύξηση κατά 66% στους αυτοτραυματισμούς. Τα μέτρα καραντίνας στα ΚΥΤ ήταν αυστηρότερα και είχαν διάρκεια μεγαλύτερη από αυτή για τον υπόλοιπο πληθυσμό. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι που διαμένουν εκεί δυσκολεύονται να εξέλθουν από τις δομές. Μάλιστα, το γεγονός ότι αναγκάζονται να μοιράζονται με χιλιάδες άλλους τις υπάρχουσες υποδομές υγιεινής, καθιστά δύσκολη την τακτική πλύση των χεριών και αυξάνει το άγχος για την υγεία τους.
Η Δήμητρα Καλογεροπούλου, Διευθύντρια της IRC Ελλάδας, δήλωσε:
«Η ψυχική υγεία των προσφύγων έχει αποδεκατιστεί φέτος, μετά και από τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Λέσβο και τη Σάμο, την πανδημία και τους περιορισμούς κυκλοφορίας, καθώς και τη μετάβαση σε ένα νέο, προσωρινό ΚΥΤ στη Λέσβο, το οποίο δεν παρέχει ακόμη αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Οι ψυχολόγοι της IRC τονίζουν πως οι άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να παραμένουν μέσα σε βρώμικα και επικίνδυνα καμπς, να στέκονται στην ουρά για φαγητό και να χρησιμοποιούν κοινόχρηστες τουαλέτες, ενώ παράλληλα ο χώρος είναι πολύ περιορισμένος για να εφαρμοστούν πρωτόκολλα υγιεινής και κοινωνικών αποστάσεων».
«Οι ΜΚΟ συνεχίζουν να υποστηρίζουν τους πρόσφυγες και το ελληνικό κράτος, συμβάλλοντας στην κάλυψη των κενών που προκύπτουν. Η IRC συνεχίζει να βοηθά στην αντιμετώπιση του κενού υπηρεσιών ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης αλλά αν συνεχίσουν οι ίδιες πολιτικές γεωγραφικού περιορισμού των αιτούντων άσυλο, η κρίση ψυχικής υγείας στα νησιά θα συνεχιστεί.»
Η Imogen Sudbery, Διευθύντρια Πολιτικής και Συνηγορίας της IRC στην Ευρώπη, δήλωσε:
«Αυτά τα νέα δεδομένα αποδεικνύουν την επιδείνωση της κρίσης ψυχικής υγείας που αντιμετωπίζουν 15.000 άνθρωποι παγιδευμένοι σε ΚΥΤ στα ελληνικά νησιά. Η συντριπτική αίσθηση της απελπισίας και απόγνωσής τους, μπορεί να εντοπιστεί σε συγκεκριμένες αποφάσεις και κενά πολιτικής, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που έχουν αφήσει ανθρώπους αβοήθητους σε υπερπληθή, αλλά υποστελεχωμένα ΚΥΤ. Αυτός είναι ο ανθρώπινος αντίκτυπος πέντε ετών πολιτικών αδιεξόδων σε θέματα μετανάστευσης».
Μετά από πολλά χρόνια διαπραγματεύσεων, κανείς δεν έχει αμφιβολία για το τι πρέπει να αλλάξει. Χρειαζόμαστε ένα δίκαιο σύστημα σύμφωνα με το οποίο κράτη μέλη της ΕΕ μοιράζονται την ευθύνη για τη φιλοξενία νέων αφίξεων. Το οποίο σέβεται το δικαίωμα κάθε ατόμου για πλήρη αξιολόγηση της αίτησής του για άσυλο και εγγυάται ότι οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια σε όλη αυτή τη διαδικασία.
«Το Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, προσφέρει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μια χρυσή ευκαιρία να διορθώσουν αυτό το σύστημα που τρίζει στα θεμέλιά του. Ωστόσο, για άλλη μια φορά, φαίνεται ότι τα κράτη μέλη αγωνίζονται να συμφωνήσουν ακόμη και στα μικρότερα βήματα προς αυτές τις επείγουσες μεταρρυθμίσεις. Φαίνονται έτοιμοι να επαναλάβουν τα ίδια λάθη, συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω εδραίωσης πολιτικών περιορισμού στα σύνορα της Ευρώπης, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε περισσότερα -όχι λιγότερα- ΚΥΤ».
«Μετά την έναρξη της πανδημίας του κορωνοϊού και την καταστροφή του ΚΥΤ της Μόριας, τα κράτη μέλη της ΕΕ απομάκρυναν 495 ασυνόδευτα παιδιά από τα ελληνικά νησιά. Γιατί να σταματήσουμε εκεί; Εάν η ΕΕ θέλει πραγματικά να διατηρήσει τις αξίες της αξιοπρέπειας, του σεβασμού και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει επειγόντως να μετεγκαταστήσει περισσότερους ανθρώπους – ξεκινώντας από τους πιο ευάλωτους – από τα νησιά. Τώρα γνωρίζουμε ότι αυτό είναι δυνατό – το μόνο που λείπει είναι πολιτική βούληση».
«Καλούμε την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να θεωρήσουν αυτή τη στιγμή αφετηρία, για να δημιουργήσουν επιτέλους το δίκαιο, ανθρωπιστικό σύστημα που η Ευρώπη χρειάζεται απεγνωσμένα και να θέσουν οριστικό τέλος στους βάναυσους περιορισμούς».
