Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις για την Παγκόσμια Υγεία του ΠΟΥ για το 2019 (Global Health Estimates), οι μη μεταδοτικές ασθένειες αποτελούν πλέον τις 7 από τις 10 κύριες αιτίες θανάτου στον κόσμο. Πρόκειται για αύξηση θανάτων σε σχέση με το 2000 (4 από τις 10 κύριες αιτίες θανάτων). Τα νέα δεδομένα καλύπτουν την περίοδο από το 2000 έως το 2019.
Οι εκτιμήσεις αποκαλύπτουν τάσεις των τελευταίων 2 δεκαετιών στη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα που προκαλούνται από ασθένειες και τραυματισμούς και τονίζουν την ανάγκη για παγκόσμια εντατική εστίαση στην πρόληψη και τη θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνου, διαβήτη και χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων, καθώς και στην αντιμετώπιση τραυματισμών, σε όλες τις περιοχές του κόσμου.
“Οι νέες εκτιμήσεις τονίζουν την άμεση ανάγκη για δραστική βελτίωση της πρωτοβάθμιας υγείας ισόνομα και ολιστικά. Μια ισχυρή πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας αποτελεί προφανώς τη βάση πάνω στην οποία στηρίζονται τα πάντα, από την καταπολέμηση των μη μεταδοτικών ασθενειών έως τη διαχείριση μιας παγκόσμιας πανδημίας.” Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του Π.Ο.Υ.
Οι καρδιακές παθήσεις παραμένουν ως κύρια αιτία θανάτου, ο διαβήτης και η άνοια εισέρχονται στη λίστα
Οι καρδιακές παθήσεις παρέμειναν η κύρια αιτία θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία 20 χρόνια, ωστόσο, τώρα οδηγούν σε περισσότερους θανάτους από ποτέ. Ο αριθμός των θανάτων από καρδιακές παθήσεις αυξήθηκε πάνω από 2 εκατομμύρια από το 2000, σε σχεδόν 9 εκατομμύρια το 2019. Οι καρδιακές παθήσεις αντιστοιχούν πλέον στο 16% των συνολικών θανάτων από όλες τις αιτίες. Περισσότεροι από τους μισούς από τους 2 εκατομμύρια επιπλέον θανάτους εντοπίστηκαν στην περιφέρεια του Δυτικού Ειρηνικού του ΠΟΥ. Αντίθετα, στην ευρωπαϊκή Περιφέρεια παρατηρείται σχετική μείωση των καρδιακών παθήσεων.
Παγκόσμια μείωση των θανάτων από μεταδοτικές ασθένειες, όμως εξακολουθεί να αποτελεί μείζονα πρόκληση σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα
Το 2019, η πνευμονία και άλλες λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού αποτελούσαν τις μεταδοτικές ασθένειες που το μεγαλύτερο φορτίο θανάτων, κατατάσσοντας τες μαζί ως την τέταρτη κύρια αιτία θανάτου. Ωστόσο, σε σύγκριση με το 2000, οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού οδήγησαν σε λιγότερες απώλειες ζωών από ό, τι στο παρελθόν, με τον παγκόσμιο αριθμό θανάτων να μειώνεται κατά σχεδόν μισό εκατομμύριο.
Αυτή η μείωση συμβαδίζει με τη γενική παγκόσμια μείωση του ποσοστού θανάτων που προκαλούνται από μεταδοτικές ασθένειες. Για παράδειγμα, η θέση του HIV / AIDS μειώθηκε από την 8η κύρια αιτία θανάτου το 2000 σε 19η το 2019, αντικατοπτρίζοντας την επιτυχία των προσπαθειών για την πρόληψη της λοίμωξης, τον έλεγχο του ιού και τη θεραπεία της νόσου τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ενώ παραμένει η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου στην Αφρική, ο αριθμός των θανάτων έχει μειωθεί πάνω από το μισό, από 1 εκατομμύριο θανάτους το 2000 σε 435.000 το 2019.
Η φυματίωση δεν είναι πλέον στην παγκόσμια λίστα των 10 κύριων αιτιών, πέφτοντας από την 7η θέση που βρισκόταν το 2000 στην 13η δέκατη τρίτη το 2019, με μείωση κατά 30% στους θανάτους παγκοσμίως. Ωστόσο, παραμένει μεταξύ των 10 κορυφαίων αιτιών θανάτων στις περιοχές της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου είναι η 8η και η 5η κύρια αιτία αντίστοιχα. Η Αφρική σημείωσε αύξηση της θνησιμότητας από φυματίωση μετά το 2000, αν και αυτό έχει αρχίσει να μειώνεται τα τελευταία χρόνια.
Οι νέες εκτιμήσεις υπογραμμίζουν επίσης τον μεγάλο αριθμό των θανάτων από τις μεταδοτικές ασθένειες στις χώρες χαμηλού εισοδήματος: 6 από τις 10 κορυφαίες αιτίες θανάτου σε χώρες χαμηλού εισοδήματος εξακολουθούν να είναι μεταδοτικές ασθένειες, όπως η ελονοσία (6η), η φυματίωση (8η) και το HIV / AIDS (9η) ). Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, οι εκθέσεις του ΠΟΥ επισημαίνουν μια γενικότερη ανησυχία σχετικά με την επιβράδυνση ή τη στασιμότητα της προόδου κατά των μολυσματικών ασθενειών όπως ο HIV, η φυματίωση και η ελονοσία.
Οι άνθρωποι ζουν περισσότερο – αλλά με περισσότερη αναπηρία
Οι εκτιμήσεις επιβεβαιώνουν περαιτέρω την αυξανόμενη τάση μακροζωίας: το 2019, οι άνθρωποι ζούσαν πάνω από 6 χρόνια περισσότερο από ό, τι το 2000, με παγκόσμιο μέσο όρο άνω των 73 ετών το 2019 σε σύγκριση με σχεδόν τα 67 έτη το 2000. Όμως κατά μέσο όρο, μόνο 5 από αυτά τα επιπλέον χρόνια ζούσαν με καλή υγεία.
Η αναπηρία αυξάνεται και κατά ένα μεγάλο βαθμό, οι ασθένειες και οι ιατρικές παθήσεις που προκαλούν τους περισσότερους θανάτους είναι εκείνες που ευθύνονται και για τον μεγαλύτερο αριθμό υγιών ετών ζωής που χάνονται. Οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης, τα εγκεφαλικά επεισόδια, ο καρκίνος του πνεύμονα και οι χρόνιες αποφρακτικές πνευμονικές παθήσεις ήταν συνολικά υπεύθυνες για σχεδόν 100 εκατομμύρια επιπλέον ετών υγιούς ζωής που χάθηκαν το 2019 σε σύγκριση με το 2000.
Οι τραυματισμοί αποτελούν μια άλλη σημαντική αιτία αναπηρίας και θανάτου: έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των τραυματισμών στην οδική κυκλοφορία στην περιοχή της Αφρικής από το 2000, με σχεδόν 50% αύξηση τόσο των θανάτων όσο και των χαμένων χρόνων υγιούς ζωής. Παρόμοιες αλλά ελαφρώς μικρότερες αυξήσεις (περίπου 40%) παρατηρήθηκαν επίσης και στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι θάνατοι από τραυματισμούς κατά την οδική κυκλοφορία είναι 75% άνδρες.
Στην Αμερική, η χρήση ναρκωτικών ουσιών έχει αναδειχθεί ως σημαντικός παράγοντας αναπηρίας αλλά και θανάτων. Μεταξύ του 2000 και του 2019, υπήρξε σχεδόν τριπλή αύξηση στους θανάτους από διαταραχές χρήσης ουσιών. Αυτή η περιοχή είναι επίσης η μόνη για την οποία η διαταραχή χρήσης ναρκωτικών ουσιών είναι μεταξύ των 10 κύριων αιτιών απώλειας χρόνων υγιούς ζωής, εξαιτίας των πρόωρων θανάτων και των αναπηριών, ενώ σε όλες τις άλλες περιοχές, η χρήση ναρκωτικών βρίσκεται κάτω από την 25η θέση στη λίστα.
Επιπρόσθετα, μέχρι στιγμής η πανδημία του COVID-19 έχει οδηγήσει σε περισσότερους από 1,5 εκατομμύρια θανάτους. Τα άτομα που ζουν με υποκείμενα νοσήματα (όπως καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και αναπνευστικές παθήσεις) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών και θανάτου λόγω του COVID-19.
Η επόμενη ενημέρωση σχετικά με αυτές τις εκτιμήσεις θα περιλαμβάνει αξιολόγηση του άμεσου και έμμεσου αντίκτυπου της πανδημίας COVID-19 στη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα.
Πηγή: who.int
Απόδοση: Τομπέα Ελένη
Επιμέλεια: Ντούνης Ανδρέας
socialpolicy.gr
