Οι μαζικές προσφυγικές και μεταναστευτικές μετακινήσεις στον ευρωπαϊκό χώρο από το 2015 και οι επακόλουθες συζητήσεις για το ζήτημα σε παγκόσμιο επίπεδο, οδήγησαν στην ανάδυση ποικίλων στάσεων και πρακτικών εκ μέρους των ευρωπαϊκών κρατών, οι οποίες κυμαίνονται από αλληλέγγυες έως ξενοφοβικές.
Την Παρασκευή 2 Απριλίου 2021, στην τηλεδιάλεξη με τίτλο «Ανιχνεύοντας τον ρευστό ρατσισμό σε ένα σώμα αντιρατσιστικών κειμένων για προσφυγικούς και μεταναστευτικούς πληθυσμούς», η οποία εγκαινιάζει τον 2ο Κύκλο τηλεδιαλέξεων «Γλώσσα, Λογοτεχνία, Γραμματισμοί», που διοργανώνει το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΑΠΚΥ), οι ομιλητές/τριες Αργύρης Αρχάκης, Ράνια Καραχάλιου και Βασιλική Τσάμη επιδιώκουν, μέσα από την ανάλυση κειμένων στον ελληνικό δημόσιο λόγο, να αποκαλύψουν ότι οι ρατσιστικές αντιλήψεις δεν καλλιεργούνται μόνο μέσα από τον λόγο μίσους, αλλά και μέσα από τον (φαινομενικά) αντιρατσιστικό λόγο. Η στέγαση ρατσιστικών αντιλήψεων σε αντιρατσιστικά κείμενα συνεπάγεται ένα «νέο» αμφίσημο και δύσκολα ανιχνεύσιμο είδος ρατσισμού, τον ρευστό ρατσισμό.
Ο Αργύρης Αρχάκης είναι Καθηγητής Ανάλυσης Λόγου και Κοινωνιογλωσσολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Η Ράνια Καραχάλιου διδάσκει γλωσσολογικά μαθήματα στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών ως έκτακτο προσωπικό. Η Βασιλική Τσάμη είναι διδάσκουσα Κοινωνιογλωσσολογίας στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η έρευνά τους, στην οποία βασίζεται η τηλεδιάλεξη, εκπονήθηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου «ΤRACE: Ανιχνεύοντας τον ρατσισμό στον αντιρατσιστικό λόγο: Μια κριτική προσέγγιση στον ευρωπαϊκό δημόσιο λόγο για τη μεταναστευτική και προσφυγική κρίση» του Πανεπιστημίου Πατρών, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας. Ειδικότερα, ανιχνεύει την ύπαρξη ή/και μορφές του ‘ρευστού’ ρατσισμού στον ελληνικό δημόσιο λόγο κείμενα που αφορούν το διάστημα 2015-2020 και αναφέρονται σε ποικίλα μεταναστευτικά και προσφυγικά ζητήματα.
Η τηλεδιάλεξη, όπως και όλες οι υπόλοιπες του Κύκλου, θα μεταδοθεί ζωντανά και διαδικτυακά μέσω των εργαλείων τηλεκπαίδευσης του ΑΠΚΥ στον σύνδεσμο https://tinyurl.com/w83nj23j. Ο Κύκλος τηλεδιαλέξεων λαμβάνει χώρα κάθε Παρασκευή στις 19:30, από τις 2 Απριλίου έως τις 21 Μαΐου 2021.
Τα αντικείμενα των τηλεδιαλέξεων αντικατοπτρίζουν τους θεωρητικούς προσανατολισμούς του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία», στο οποίο η μελέτη της γλώσσας και της γλωσσικής επιτέλεσης στα κοινωνικά της συγκείμενα, στη βάση θεωρητικών προσεγγίσεων τόσο από τη θεωρητική γλωσσολογία, όσο και από την κειμενογλωσσολογία, την κοινωνιογλωσσολογία και την κριτική ανάλυση λόγου, τροφοδοτεί και στηρίζει θεωρητικά αφενός τη μελέτη πτυχών της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας και της παιδαγωγικής των γραμματισμών και αφετέρου τη θεωρητικά προσανατολισμένη μελέτη της λογοτεχνίας, τη μελέτη της σχέσης της λογοτεχνίας με τα κοινωνικά και πολιτισμικά της συγκείμενα και τη μελέτη των λογοτεχνικών γραμματισμών.
