Παγκόσμια Έκθεση για το Χάσμα των Φύλων 2021

Ακόμη μία γενιά γυναικών θα πρέπει να περιμένει για την επίτευξη της ισότητας των φύλων, καθώς 36 έτη προστίθενται στο διάστημα που πρέπει να διανυθεί για την πλήρη γεφύρωση του έμφυλου χάσματος
Παρά την πρόοδο στην εκπαίδευση και την υγεία, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν οικονομικά εμπόδια, μειωμένη πολιτική συμμετοχή και προκλήσεις στους χώρους εργασίας
Η Ισλανδία παραμένει η χώρα με την μεγαλύτερη ισότητα φύλων στον κόσμο, ακολουθούμενη από την Φινλανδία, τη Νορβηγία, τη Νέα Ζηλανδία και τη Σουηδία
Η Έκθεση καλεί για στρατηγικές και πολιτικές που να δίνουν έμφαση στην επένδυση στον τομέα της φροντίδας, στις πρακτικές ισότιμων προσλήψεων και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων

Ακόμη μία γενιά γυναικών θα πρέπει να περιμένει για την επίτευξη της ισότητας των φύλων, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση για το Χάσμα των Φύλων 2021 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Καθώς ο αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 συνεχίζει να είναι αισθητός, η γεφύρωση του παγκόσμιου έμφυλου χάσματος αυξήθηκε κατά μία γενιά από τα 99,5 έτη στα 135,6 έτη.

Η πρόοδος προς την ισότητα των φύλων παρέμεινε στάσιμη σε αρκετές μεγάλες οικονομίες και οικονομικούς κλάδους. Αυτό οφείλεται μερικώς στην μεγαλύτερη συχνότητα απασχόλησης γυναικών σε τομείς που επλήγησαν περισσότερο από τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας (lockdowns) με τις επιπρόσθετες πιέσεις της προσφοράς φροντίδας στο σπίτι.

Η Έκθεση, που βρίσκεται στο 15^ο έτος της, κατατάσσει την εξέλιξη των χασμάτων που δημιουργούνται με βάση το φύλο σε τέσσερις τομείς: οικονομική συμμετοχή και ευκαιρίες – επίπεδο τυπικής εκπαίδευσης – υγεία και επιβίωση – και πολιτική ενδυνάμωση. Διερευνά, επίσης του προσδιοριστικούς παράγοντες των έμφυλων χασμάτων και δίδει έμφαση στις πολιτικές και (καλές) πρακτικές που απαιτούνται για μία ανάκαμψη συμπεριληπτική ως προς τη διάσταση του φύλου.

Η διεύρυνση των χασμάτων κατά το 2021 οφείλεται εν μέρει στη διεύρυνση του έμφυλου χάσματος στην πολιτική σε αρκετές χώρες μεγάλου πληθυσμού. Παρότι περισσότερες από τις μισές από τις 156 χώρες που κατατάχθηκαν εμφάνισαν βελτίωση, οι γυναίκες συνεχίζουν να καταλαμβάνουν μόλις το 26,1% των εδρών στα κοινοβούλια και το 22,6% των υπουργικών θέσεων παγκοσμίως. Υπό την υφιστάμενη πορεία του, το έμφυλο χάσμα στην πολιτική αναμένεται να γεφυρωθεί σε 145,5 έτη, συγκριτικά με τα 95 έτη της Έκθεσης του 2020, μία αύξηση μεγαλύτερη του 50%.

Το έμφυλο χάσμα στην οικονομία έχει βελτιωθεί οριακά από την Έκθεση του 2020 και αναμένεται να απαιτηθούν ακόμη 267,6 έτη για να γεφυρωθεί. Η αργή πρόοδος οφείλεται στις αντικρουόμενες τάσεις – ενώ το ποσοστό των γυναικών μεταξύ των ειδικευμένων επαγγελματιών συνεχίζει να αυξάνεται, οι εισοδηματικές ανισότητες εμμένουν και λίγες γυναίκες εκπροσωπούνται σε διευθυντικές θέσεις.

Παρότι τα συγκεκριμένα ευρήματα είναι απογοητευτικά, τα έμφυλα χάσματα στην εκπαίδευση και την υγεία έχουν σχεδόν γεφυρωθεί. Στην εκπαίδευση, ενώ 37 χώρες έχουν επιτύχει την έμφυλη ισότητα, θα απαιτηθούν 14,2 ακόμη έτη για την πλήρη γεφύρωση αυτού του χάσματος εξαιτίας της επιβράδυνσης της προόδου. Στην υγεία, ποσοστό μεγαλύτερο του 95% του έμφυλου χάσματος έχει γεφυρωθεί, καταγράφοντας μία οριακή μείωση σε σχέση με πέρυσι.

Η 15^Η Έκδοση, η Παγκόσμια Έκθεση για το Χάσμα των Φύλων 2021, δημοσιεύεται περίπου ένα έτος μετά την επίσημη ανακήρυξη της COVID-19 ως πανδημία. Τα προκαταρκτικά ευρήματα υποδεικνύουν πώς η επείγουσα κατάσταση στην δημόσια υγεία και η σχετιζόμενη οικονομική ύφεση είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο στις γυναίκες από τους άντρες, διευρύνοντας μερικώς χάσματα τα οποία είχαν ήδη γεφυρωθεί.

Τα κυριότερα ευρήματα της Έκθεσης για το έτος 2021 καταγράφονται παρακάτω:

Παγκόσμιες Τάσεις και Αποτελέσματα

Σε παγκόσμιο επίπεδο, η μέση απόσταση που έχει ολοκληρωθεί ως προς την επίτευξη της ισότητας βρίσκεται στο 68%, ένα βήμα λιγότερο συγκριτικά με το 2020 (-0,6 ποσοστιαίες μονάδες). Τα ποσοστά αυτά ωθούνται κυρίως από την μείωση της απόδοσης των μεγάλων χωρών. Υπό την τρέχουσα πορεία, απαιτούνται πλέον 135,6 έτη για να γεφυρωθεί παγκοσμίως το έμφυλο χάσμα.
Το έμφυλο χάσμα στο πεδίο της Πολιτικής Ενδυνάμωσης παραμένει το ευρύτερο από τα τέσσερα χάσματα που μετρήθηκαν, με μόλις 22% ποσοστό γεφύρωσης έως τώρα, έχοντας διευρυνθεί περαιτέρω από την έκθεση του 2020 κατά 2,4 ποσοστιαίες μονάδες. Από τις 156 χώρες που κάλυψε ο δείκτης, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόλις το 26,1% περίπου 35.500 κοινοβουλευτικών εδρών και μόλις το 22,6% περίπου 3.400 υπουργών παγκοσμίως. Σε 81 χώρες, δεν έχει υπάρξει ποτέ γυναίκα επικεφαλής κράτους (από την 15^η Ιανουαρίου 2021). Με τον υφιστάμενο ρυθμό προόδου, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ εκτιμά πώς θα χρειαστούν 145,5 έτη για να επιτευχθεί πλήρης ισότητα των φύλων στην πολιτική.
Η διεύρυνση των έμφυλων χασμάτων στην Πολιτική Συμμετοχή έχουν προκληθεί από αρνητικές τάσεις σε ορισμένες μεγάλες χώρες οι οποίες έχουν αντισταθμίσει την πρόοδο σε 98 ακόμη μικρότερες χώρες. Παγκοσμίως, από το χρονικό σημείο της προηγούμενης έκδοσης της έκθεσης, υπάρχουν περισσότερες γυναίκες σε κοινοβούλια, και δύο χώρες εξέλεξαν την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό (το Togo το 2020 και το Βέλγιο το 2019).
Το έμφυλο χάσμα στην Οικονομική Συμμετοχή και Ευκαιρίες παραμένει το δεύτερο μεγαλύτερο από τα τέσσερα κύρια χάσματα που μετρώνται από τον δείκτη. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του φετινού δείκτη το 58% του συγκεκριμένου χάσματος έχει γεφυρωθεί ως τώρα. Το συγκεκριμένο χάσμα έχει βελτιωθεί οριακά από την στιγμή της Έκθεσης του 2020 και ως αποτέλεσμα εκτιμάται πώς θα απαιτηθούν ακόμη 267,6 έτη για να γεφυρωθεί.
Η αργή πρόοδος που εμφανίζεται στην γεφύρωση του χάσματος Οικονομικής Συμμετοχής και Ευκαιριών είναι το αποτέλεσμα δύο αντικρουόμενων τάσεων. Από την μία πλευρά, το ποσοστό γυναικών μεταξύ των ειδικευμένων επαγγελματιών συνεχίζει να αυξάνεται, όπως και η πρόοδος προς την επίτευξη της μισθολογικής ισότητας, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Από την άλλη, οι συνολικές οικονομικές ανισότητες βρίσκονται ακόμη στα «μισά του δρόμου» για την πλήρη γεφύρωση, και υφίσταται μία επίμονη έλλειψη γυναικών σε θέσεις ηγεσίας, με τις γυναίκες να αντιπροσωπεύουν μόλις το 27% όλων των διευθυντικών θέσεων. Επιπρόσθετα, τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα για την έκδοση της Έκθεσης του 2021 δεν αντικατοπτρίζουν ακόμη πλήρως τον αντίκτυπο της πανδημίας. Οι προβλέψεις για έναν επιλεγμένο αριθμό χωρών δείχνουν πώς τα έμφυλα χάσματα στην συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό διευρύνθηκαν από το ξέσπασμα της πανδημίας και μετά. Παγκοσμίως, το έμφυλο χάσμα στην οικονομία μπορεί κατά αυτόν τον τρόπο να είναι ευρύτερο μεταξύ 1% και 4% από το ποσοστό που αναφέρεται μέσω του δείκτη της Έκθεσης 2021.
Τα έμφυλα χάσματα στην εκπαιδευτική επίδοση και στην Υγεία και Επιβίωση έχουν σχεδόν γεφυρωθεί. Στην Εκπαίδευση, το 95% του συγκεκριμένου έμφυλου χάσματος έχει γεφυρωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, με 37 χώρες να έχουν ήδη επιτύχει την ισότητα. Παρόλα αυτά, το «τελευταίο βήμα» για την πρόοδο επιτυγχάνεται σε αργούς ρυθμούς. Ο δείκτης εκτιμά πώς υπό την τρέχουσα «τροχιά», θα απαιτηθούν ακόμη 14,2 έτη για να γεφυρωθεί πλήρως αυτό το χάσμα. Στο πεδίο της Υγείας και Επιβίωσης, το 96% αυτού του έμφυλου χάσματος έχει γεφυρωθεί, καταγράφοντας μία οριακή μείωση από πέρυσι (μη οφειλόμενη στην πανδημία COVID-19), και ο χρόνος που θα απαιτηθεί για την πλήρη ισότητα και σε αυτόν τον τομέα δεν μπορεί να καθοριστεί. Τόσο για την εκπαίδευση όσο και για την υγεία, παρότι η πρόοδος είναι μεγαλύτερη από την οικονομία και την πολιτική ως προς τα δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουν σημαντικές μελλοντικές επιπτώσεις ως προς την διακοπή της προόδου εξαιτίας της πανδημίας, καθώς και συνεχιζόμενες διακυμάνσεις στην ποιότητα υπό τους άξονες του εισοδήματος, της γεωγραφικής θέσης, της φυλής και της εθνικότητας.