Ιωάννα Δήμα
τριτοετής φοιτήτρια Φιλοσοφίας
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Οι έμφυλες διακρίσεις κυριαρχούν σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Τις συναντούμε καθημερινά στην εκπαίδευση, στην εργασία ακόμη και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Μια ακόμη διάκριση που παρατηρείται είναι το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων.
Ως μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων ονομάζεται η διαφορά μεταξύ των απολαβών ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), οι γυναίκες όχι μόνο αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες, αλλά για εκείνες, η εύρεση εργασίας καθίσταται ένα πολύ δύσκολο έργο. Όπως προκύπτει από έρευνα της Eurostat, το 2017, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών ήταν 11,5% χαμηλότερο από αυτό των ανδρών. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτό ανερχόταν στο 19,7%, κατατάσσοντας την στις χώρες με τα μεγαλύτερα ποσοστά. Μάλιστα, το 2019, το ποσοστό απασχόλησης άγγιξε σε ευρωπαϊκό επίπεδο το 11,7% με το 67,3% των γυναικών να εργάζονται έναντι του 79% των ανδρών (EU27 data). Όσον αφορά το μισθολογικό χάσμα, οι γυναίκες αμείβονται 14,1% λιγότερο ανά ώρα από τους άνδρες σε κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με άλλα λόγια, οι γυναίκες πληρώνονται με 86 λεπτά για κάθε ένα ευρώ που αμείβεται ένας άνδρας. Οι γυναίκες εργάζονται δύο μήνες δωρεάν τον χρόνο συγκριτικά με τους άνδρες! Πάντως, το ποσοστό του μισθολογικού χάσματος έχει σημειώσει κάποιες αλλαγές, όμως είναι ελάχιστες. Τα τελευταία οκτώ χρόνια μειώθηκε 2%. Επίσης, η πανδημία του κορωνοϊού ανέδειξε το πρόβλημα αυτό, εφόσον οι γυναίκες εργάζονται περισσότερο στην πρώτη γραμμή, αλλά και σε εργασίες χαμηλόμισθες και ασταθείς, όπως για παράδειγμα φύλαξη παιδιών, φροντίδα ηλικιωμένων, προσωπικό καθαρισμού, νοσηλεύτριες, δασκάλες και πωλήτριες.
Οι αιτίες που έχουν ως αποτέλεσμα αυτό το χάσμα ποικίλλουν. Αρχικά, τα στερεότυπα και οι κοινωνικές νόρμες παίζουν καθοριστικό ρόλο για την εύρεση εργασίας, ειδικά όταν είσαι γυναίκα. Όπως είδαμε παραπάνω, οι προσλήψεις γυναικών είναι λιγότερες, όπως επίσης, και οι προαγωγές. Λιγότερες προαγωγές, άρα και λιγότερες ευκαιρίες εξέλιξης. Μια άλλη αιτία είναι το φαινόμενο “Glass Ceiling”, η παρεμπόδιση, δηλαδή, των γυναικών να προαχθούν σε υψηλότερες θέσεις. Οι γυναίκες κατέχουν διευθυντικές θέσεις σε λιγότερο από 6,9% των κορυφαίων εταιρειών. Ακόμη, οι γυναίκες περνούν περισσότερο χρόνο για την φροντίδα των παιδιών τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε την Οδηγία σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής (Work-Life Balance Directive), ώστε και οι δύο γονείς να έχουν εξίσου τις ίδιες ευκαιρίες και ευθύνες για την φροντίδα του παιδιού τους. Επιπροσθέτως, οι διακρίσεις στον χώρο εργασίας είναι ένα συχνό φαινόμενο. Εντούτοις, οι διακρίσεις είναι παράνομες στην Ευρώπη και βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2006/54/ΕΚ προστατεύονται οι ίσες ευκαιρίες και η ίση μεταχείριση στον χώρο εργασίας και απασχόλησης ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι μύθοι γύρω από το μισθολογικό χάσμα, που πρέπει να καταρριφθούν. Οι γυναίκες δεν πληρώνονται λιγότερο διότι επιλέγουν χαμηλόμισθες εργασίες. Αυτό συμβαίνει σε κάθε επαγγελματικό κλάδο ανεξαρτήτως προσόντων. Επιπλέον, αν μια εργασία είναι μερικής απασχόλησης, αυτό δεν σημαίνει ότι η αμοιβή πρέπει να είναι λιγότερη την ώρα, αλλά τον μήνα. Ένας ακόμη μύθος είναι ότι οι άνδρες έχουν υψηλότερο επίπεδο μόρφωσης. Όπως αποδεικνύεται από τα στατιστικά, το 60% των πτυχιούχων στην Ευρώπη είναι γυναίκες. Οι επιπτώσεις του μισθολογικού χάσματος δεν αφορούν μόνο το παρόν στην ζωή μιας γυναίκας, λόγου χάρη την αδυναμία εξέλιξης στην καριέρα τους, αλλά και το μέλλον. Αρχικά, να σημειωθεί ότι οι ετήσιες απολαβές των γυναικών βρίσκονται στο -39,6% (2014 EU28 data). Συμπερασματικά, οι γυναίκες έχουν λιγότερα χρήματα να αποταμιεύσουν, άρα και να επενδύσουν. Το συνταξιοδοτικό χάσμα στην Ευρώπη ανέρχεται στο 30,1%. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι οι γυναίκες βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας με ποσοστό 17,2%, ενώ οι άνδρες με 15,8% (2019 – EU27 data).
Εν κατακλείδι, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ γυναικών και ανδρών πρέπει να εξαλειφθεί, διότι οι γυναίκες είναι πολίτες με ίσα δικαιώματα που και εκείνες διαθέτουν γνώσεις, δεξιότητες και ταλέντα, και άρα πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες και στον χώρο εργασίας. Περισσότερες εργασιακές ευκαιρίες σημαίνει ένα καλύτερο μέλλον σε διάφορους εργασιακούς τομείς, οι οποίοι θα επωφεληθούν από την προσφορά των εργαζομένων γυναικών, αλλά και στην οικονομία, εφόσον οι γυναίκες είναι μέρος της οικονομίας και συνεισφέρουν σε αυτήν.
Τέλος, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρεσβεύει την ισότητα, οπότε είναι αναγκαίο να φέρεται ισότιμα σε όλους τους πολίτες της.
Βιβλιογραφία
- The gender pay GAP situation in the EU. European Commission – Europea Commission. (2021, March 11). https://ec.europa.eu/info/policies/justice-andfundamental-rights/gender-equality/equal-pay/gender-pay-gap-situationeu_en .
- Gender employment gap in the EU. Gender employment gap in the EU – Products Eurostat News – Eurostat. (n.d.). https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/edn-20190307-1.
- Lex access to European Union law. EUR. (n.d.). https://eurlex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32006L0054
