Η 9η Δεκεμβρίου 2021 σηματοδοτεί τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης και Αξιοπρέπειας για τα Θύματα του Εγκλήματος της Γενοκτονίας και της Πρόληψης αυτού του Εγκλήματος, καθώς και την 73η επέτειο της Σύμβασης για την Πρόληψη και Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας (“Σύμβαση Γενοκτονίας”) του 1948, την πρώτη συνθήκη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Η Σύμβαση υποδηλώνει τη δέσμευση της διεθνούς κοινότητας για «ποτέ ξανά» και παρέχει τον πρώτο διεθνή νομικό ορισμό της «γενοκτονίας», που υιοθετήθηκε ευρέως σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Καθιερώνει επίσης καθήκον για τα Κράτη Μέρη να αποτρέπουν και να τιμωρούν το έγκλημα της γενοκτονίας.
Η Σύμβαση της Γενοκτονίας
Η Σύμβαση της Γενοκτονίας (άρθρο 2) ορίζει τη γενοκτονία ως «οποιαδήποτε από τις ακόλουθες πράξεις που διαπράττονται με πρόθεση να καταστρέψουν, εν όλω ή εν μέρει, μια εθνική, εθνική, φυλετική ή θρησκευτική ομάδα…», συμπεριλαμβάνοντας:
- δολοφονία μελών της ομάδας
- πρόκληση σοβαρής σωματικής ή ψυχικής βλάβης στα μέλη της ομάδας
- σκόπιμη επιβολή συνθηκών ζωής απέναντι στην ομάδα που υπολογίζεται ότι θα επιφέρουν τη φυσική της καταστροφή εν όλω ή εν μέρει
- επιβολή μέτρων για την πρόληψη γεννήσεων εντός της ομάδας
- αναγκαστική μετακίνηση παιδιών της ομάδας σε άλλη ομάδα
Η Σύμβαση επιβεβαιώνει πως η γενοκτονία, είτε διαπράχθηκε σε καιρό ειρήνης είτε σε καιρό πολέμου, είναι έγκλημα βάσει του διεθνούς δικαίου το οποίο τα μέρη της Σύμβασης αναλαμβάνουν «να αποτρέψουν και να τιμωρήσουν» (άρθρο 1). Η πρωταρχική ευθύνη για την πρόληψη και τον τερματισμό της γενοκτονίας ανήκει στο κράτος.
Πρόληψη της Γενοκτονίας
Για την πρόληψη της γενοκτονίας και των γενοκτονικών συγκρούσεων, είναι εξαιρετικά σημαντικό να κατανοήσουμε τις βαθύτερες αιτίες τους. Ενώ η σύγκρουση έχει πολλές αιτίες, η γενοκτονική σύγκρουση βασίζεται στην ταυτότητα. Η γενοκτονία και οι σχετικές θηριωδίες τείνουν να συμβαίνουν σε κοινωνίες με διαφορετικές εθνικές, φυλετικές, εθνοτικές ή θρησκευτικές ομάδες που είναι εγκλωβισμένες σε συγκρούσεις που σχετίζονται με την ταυτότητα. Δεν είναι απλώς οι διαφορές στην ταυτότητα, πραγματικές ή αντιληπτές, που προκαλούν τη σύγκρουση, αλλά η επίπτωση αυτών των διαφορών όσον αφορά την πρόσβαση στην εξουσία και τον πλούτο, τις υπηρεσίες και τους πόρους, την απασχόληση, τις ευκαιρίες ανάπτυξης, την ιθαγένεια και την απόλαυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Αυτές οι συγκρούσεις υποκινούνται από διακρίσεις, ρητορική μίσους που υποκινεί τη βία και άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Με όρους πρόληψης, το σημαντικό βήμα είναι η αναγνώριση των παραγόντων (πρακτικών που εισάγουν διακρίσεις) σε μια δεδομένη κατάσταση που οδηγούν ή είναι υπεύθυνοι για οξείες ανισότητες στη μεταχείριση ενός διαφορετικού πληθυσμού και η αναζήτηση τρόπων για τη μείωση και τελικά την εξάλειψη αυτών των πιθανών αιτιών γενοκτονικής βίας. Δεδομένου ότι καμία χώρα δεν είναι απόλυτα ομοιογενής, η γενοκτονία αποτελεί μια πραγματικά παγκόσμια πρόκληση.
Πηγή: un.org
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
