Η IFSW, μια μη κυβερνητική οργάνωση με συμβουλευτικό καθεστώς στο Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο εξέδωσε την ακόλουθη δήλωση στην 66η Σύνοδο της Επιτροπής για τo Καθεστώς των Γυναικών του ΟΗΕ.
Η Διεθνής Ομοσπονδία Κοινωνικών Λειτουργών (IFSW) αναγνωρίζει τη σημασία της πλήρους συμμετοχής και ηγεσίας των γυναικών στη δημόσια ζωή για την άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση του κινδύνου καταστροφών για την επίτευξη της ισότητας των φύλων και την ενδυνάμωση όλων των γυναικών και κοριτσιών, το θέμα προτεραιότητας για την 66η Σύνοδο της Επιτροπής για το Καθεστώς των Γυναικών.
Η IFSW αναγνωρίζει ότι η ενδυνάμωση των γυναικών είναι επιτακτική σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η IFSW περιλαμβάνει 146 ενώσεις κοινωνικής εργασίας, που εκπροσωπούν πάνω από 5 εκατομμύρια κοινωνικούς λειτουργούς παγκοσμίως (IFSW, 2021, Δήλωση IFSW σχετικά με το Προσχέδιο για το Δικαίωμα στην Ανάπτυξη). Η αποστολή της IFSW είναι να υποστηρίξει την κοινωνική δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική ανάπτυξη μέσω δράσεων, προγραμμάτων και προώθησης μοντέλων βέλτιστων πρακτικών σε ένα πλαίσιο διεθνούς συνεργασίας (IFSW, 2021, About IFSW). Οι οργανώσεις-μέλη της IFSW συνεργάζονται με και για λογαριασμό γυναικών και κοριτσιών, δίνοντας προσοχή σε διασταυρούμενους κοινωνικούς παράγοντες, όπως φυλή, εθνικότητα, εθνική καταγωγή, πολιτισμός, θρησκεία, κάστα, τάξη, ηλικία, ταυτότητα φύλου και σεξουαλική έκφραση, και αναπηρία, που καθιστά τις γυναίκες ευάλωτες με διαφορετικούς τρόπους στα δικά τους εθνικά, κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια (IFSW, 2012, Women Policy).
Η IFSW έχει δεσμευτεί να αποτρέψει την περιβαλλοντική υποβάθμιση και να υποστηρίξει τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή, τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και την επείγουσα δράση για την κλιματική αλλαγή, ώστε να μπορεί να υποστηρίξει τις τρέχουσες και τις μελλοντικές γενιές (IFSW, 2018, Global Agenda for Social Work and Social Development: 3rd Report ). Η κλιματική αλλαγή και οι φυσικές καταστροφές έχουν διαιωνίσει τον κύκλο της καταπίεσης των γυναικών, δημιουργώντας πολυάριθμα εμπόδια στην ενδυνάμωση των φύλων και στην ισότητα.
Φτώχεια
Από τους 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, το 70 τοις εκατό που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι γυναίκες (UN-Women, 2021, Women in the Shadow of Climate Change). Η κλιματική αλλαγή έχει γίνει μια πιθανή επικίνδυνη αιτία, καθώς θα επηρεάσει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη και θα αυξήσει τη φτώχεια των γυναικών απειλώντας τους φυσικούς πόρους στους οποίους βασίζονται για τα προς το ζην (UN-Women, 2014, Climate Change, Poverty, and Women’s Economic Empowerment in the Pacific).
Οι γυναίκες διατήρησαν ιστορικά οξυδερκείς ικανότητες που σχετίζονται με τη συλλογή και αποθήκευση νερού, τη διατήρηση των τροφίμων, το δελτίο και τη διαχείριση των φυσικών πόρων (UN-Women, 2021, Women in the Shadow of Climate Change). Οι γυναίκες παρέχουν άφθονη γνώση σχετικά με τη μείωση του περιβαλλοντικού κινδύνου και των καταστροφών, ωστόσο τα επίπεδα απασχόλησης που καταλαμβάνουν οι γυναίκες σε αυτόν τον τομέα είναι σημαντικά χαμηλότερα από τους άνδρες. Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην εξάλειψη της ανισότητας κατά των γυναικών στην απασχόληση για την ανάπτυξη της οικονομικής ενδυνάμωσης των γυναικών σε όλους τους τομείς απασχόλησης (IFSW, 2012, Women Policy).
Η επίτευξη των στόχων της κλιματικής δικαιοσύνης, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα στις γυναίκες να αποκτήσουν περισσότερα μέσα διαβίωσης, θα εξασφαλιστεί μέσω της εξάλειψης της γυναικείας φτώχειας, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Οι πολιτικές και τα προγράμματα έχουν σχεδιαστεί για την εξάλειψη της φτώχειας και την προώθηση της οικονομικής ευημερίας, γι’ αυτό το επάγγελμα της κοινωνικής εργασίας στοχεύει να συμπεριλάβει ολιστικά τις κοινότητες σε οποιαδήποτε διαδικασία μετασχηματισμού (IFSW, 2021, Social Work and the United Nations Sustainable Development Goals).
Υγεία
Τα περιβάλλοντα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ικανότητα των ανθρώπων να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους. Η φύση συνεχίζει να υποβαθμίζεται, επηρεάζοντας τα βασικά στοιχεία που εμπεριέχουν τεράστια οφέλη για την υγεία (ΠΟΥ, 2015, Νέα Ομάδα Εργασίας Εμπειρογνωμόνων ΠΟΥ-IUCN για τη βιοποικιλότητα, το κλίμα, One Health και λύσεις που βασίζονται στη φύση). Το περιβάλλον είναι βασικό συστατικό των κοινωνικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας και της ευημερίας (IFSW, 2018, Global Agenda for Social Work and Social Development: 3η Έκθεση). Μέσα στον αυτόχθονα πληθυσμό, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν πρωτεϊκή βιοποικιλότητα, διαταράσσοντας τα οικοσυστήματα που χρησιμοποιούν για να συντηρήσουν τα προς το ζην.
Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή έχουν αυξήσει τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα των γυναικών. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2019 από την Παγκόσμια Συμμαχία για το Φύλο και το Κλίμα, η υγεία των γυναικών επηρεάστηκε κατά 79% περισσότερο από την επισιτιστική ανασφάλεια που οφείλεται στο κλίμα. Οι επιπτώσεις των υψηλών θερμοκρασιών, των κυμάτων καύσωνα και της λειψυδρίας προκαλούν ασυνεπή συγκομιδή των καλλιεργειών, δημιουργώντας επισιτιστική ανασφάλεια και αφυδάτωση. Αυτές οι ανεπάρκειες μπορεί να οδηγήσουν σε νεφρική και καρδιακή ανεπάρκεια. Για να επιτευχθεί μεγαλύτερη κλιματική ανθεκτικότητα, οι κοινωνικοί λειτουργοί θα υποστηρίξουν τα ζητήματα υγείας των γυναικών σε σχέση με την κλιματική αλλαγή, καθώς είναι απαραίτητο για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Από τα 1,3 δισεκατομμύρια ευάλωτους ανθρώπους στον κόσμο, τα δύο τρίτα είναι γυναίκες που ζουν σε χώρες με λειψυδρία χωρίς πρόσβαση σε ασφαλή και αξιόπιστη παροχή νερού για οικιακές χρήσεις. Η παροχή νερού σπάνια αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες ενός νοικοκυριού και συχνά είναι μολυσμένη. Κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης για την υγεία, οι δομικές ανισότητες δημιουργούν περιορισμούς για τους ευάλωτους πληθυσμούς στην πρόσβαση στην απαραίτητη υγειονομική περίθαλψη. Αυτή η ανισότητα επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες, επιδεινώνοντας τις ανισότητες στην υγεία (ΟΗΕ-Γυναίκες, 2019, Spotlight on Gender, COVID-19 και οι SDGs. Θα εκτροχιάσει η πανδημία την πρόοδο που επιτεύχθηκε δύσκολα για την ισότητα των φύλων;).
Εκπαίδευση
Το 2021, τα Ηνωμένα Έθνη διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν την πλειονότητα του φτωχού πληθυσμού του κόσμου. Οι γυναίκες θεωρούνται όλο και περισσότερο ως πιο ευάλωτες από τους άνδρες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθώς αναλογικά εξαρτώνται περισσότερο από απειλούμενους φυσικούς πόρους. Την ίδια χρονιά, τα Ηνωμένα Έθνη αποκάλυψαν ότι σε ακραίες καιρικές συνθήκες, οι γυναίκες τείνουν να εργάζονται περισσότερο για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Αυτό αφήνει λιγότερο χρόνο στις γυναίκες για πρόσβαση σε κατάρτιση και εκπαίδευση ή για να αποκτήσουν εισόδημα. Οι κίνδυνοι φυσικών καταστροφών που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή εμποδίζουν τις ευκαιρίες για τις γυναίκες και τα κορίτσια να έχουν πρόσβαση στα εκπαιδευτικά τους δικαιώματα, καθώς τείνουν να επικεντρώνονται στη διατήρηση της στέγασης και της τροφής για τις οικογένειές τους.
Παγκοσμίως, 129 εκατομμύρια κορίτσια δεν πηγαίνουν σχολείο, συμπεριλαμβανομένων 32 εκατομμυρίων κοριτσιών ηλικίας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, 30 εκατομμυρίων ηλικίας γυμνασίου και 67 εκατομμυρίων λυκείου (UNICEF, 2021, Εκπαίδευση Κοριτσιών). Οι οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δημιουργούν μεγαλύτερα εμπόδια για τις γυναίκες λόγω των έμφυλων ανισοτήτων και των επίμονων ανισορροπιών εξουσίας όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την κατάρτιση, τους πόρους και τις σχετικές πληροφορίες που διαιωνίζουν τον κύκλο της ευαλωτότητας των γυναικών (UN-Women, 2014, Climate Change, Poverty, and Women’s Economic Empowerment in the Pacific). Όταν οι γυναίκες και τα κορίτσια μορφώνονται, παρουσιάζονται περισσότερες ευκαιρίες ζωής για την καταπολέμηση των απειλών της κλιματικής αλλαγής.
Βία
Οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν συχνά τις μεγαλύτερες επιπτώσεις, όπως η αυξημένη φτώχεια και η κλιμάκωση της βίας με βάση το φύλο, από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τις φυσικές καταστροφές (IFSW, 2018, Global Agenda for Social Work and Social Development: 3η Έκθεση). Η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών εκδηλώνεται με σωματικές, σεξουαλικές και ψυχολογικές μορφές. Παγκοσμίως, περίπου 243 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια ηλικίας 15–49 ετών έχουν υποστεί σεξουαλική ή/και σωματική βία που διαπράττεται από οικείο σύντροφο (UN-Women, 2020, the Shadow Pandemic: Violence Against Women and Girls και COVID-19). Μετά την καταστροφή, οι γυναίκες διατρέχουν συχνά μεγαλύτερο κίνδυνο να τοποθετηθούν σε μη ασφαλή, υπερπλήρη καταφύγια, λόγω έλλειψης πόρων.
Οι περιορισμοί στην ενδυνάμωση των γυναικών προς την ισότητα θα οδηγήσουν σε μία πολυσύνθετη κρίση. Μια μελέτη του 2020 από τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης διαπίστωσε ότι η εμπορία ανθρώπων, η καταναγκαστική εργασία και η σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση των γυναικών επιδεινώνονται καθώς οι φυσικοί πόροι γίνονται πιο σπάνιοι λόγω παγκόσμιων καταστροφών. Η κλιματική αλλαγή είναι μια πρόκληση για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ευρείες επιπτώσεις στο περιβάλλον καθώς και στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Η IFSW είναι αποφασισμένη να καλλιεργήσει έναν κόσμο απαλλαγμένο από την ανισότητα των φύλων, τον φόβο και τη βία, επομένως, οι κοινωνικοί λειτουργοί επιμένουν να υποστηρίζουν όλες τις μορφές ανθρωπίνων δικαιωμάτων (IFSW, 2018, Παγκόσμια Ατζέντα για την Κοινωνική Εργασία και την Κοινωνική Ανάπτυξη: 3η Έκθεση).
Συστάσεις
- Η IFSW υποστηρίζει την Επιτροπή για το Καθεστώς των Γυναικών με τις ακόλουθες συστάσεις σχετικά με την ενδυνάμωση και την ισότητα των φύλων σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και την ανακούφιση από καταστροφές. Συνιστάται να υποστηρίζονται οι εταιρικές σχέσεις μεταξύ των Ηνωμένων Εθνών, της κοινωνίας των πολιτών και του επαγγέλματος της κοινωνικής εργασίας με δέσμευση για τη συμμετοχή των γυναικών χωρίς αποκλεισμούς σε όλα τα όργανα λήψης αποφάσεων.
- Υιοθέτηση στρατηγικών εκπαίδευσης και κατάρτισης για την αλλαγή των κανόνων και των πρακτικών, εισάγοντας γυναίκες και κορίτσια που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές στα σχολεία και τους χώρους εργασίας για τη συμβολή στην οικονομική και κλιματική ενδυνάμωση.
- Ως μέρος μιας παγκόσμιας προσπάθειας πρόληψης της βίας, είναι επιτακτική η συλλογική ανάπτυξη πολιτικών και προγραμμάτων μεταξύ των εθνών στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης και της εργασίας για πολιτικές κοινωνικής προστασίας που ανταποκρίνονται στο φύλο.
- Οι προσπάθειες άμβλυνσης και προσαρμογής θα πρέπει να αντιμετωπίζουν συστηματικά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ανάλογα με το φύλο στους τομείς της επισιτιστικής ασφάλειας, της βιοποικιλότητας, του νερού, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της κοινωνικής ευημερίας, της ειρήνης και της ασφάλειας.
- Ενδυνάμωση και υποστήριξη όλων των γυναικών και κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένων των αυτόχθονων, μέσω της διευκόλυνσης της ηγετικής τους θέσης στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων σε εθνικό, περιφερειακό και επίπεδο βάσης με κατάλληλες τεχνολογίες και δημιουργία βιωσιμότητας για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στο πόσιμο νερό.
- Η IFSW προτρέπει όλες τις κυβερνήσεις να ενωθούν και να συντονίσουν μια παγκόσμια ατζέντα για την προστασία των γυναικών και των κοριτσιών που ξεφεύγουν από τη βία και να αναπτύξουν προσπάθειες αντιμετώπισης μετά την καταστροφή με βάση το φύλο.
- Οι κοινωνικοί λειτουργοί, ως φορείς αλλαγής, υποστηρίζουν την προώθηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και συνεχίζουν να συνεργάζονται με κυβερνήσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών για την επίτευξη της κοινωνικής και κλιματικής δικαιοσύνης.
Πηγή: www.ifsw.org
