Παγκόσμια Ημέρα Πληθυσμού 2022 | «Για ένα βιώσιμο μέλλον για όλους – Αξιοποίηση των ευκαιριών και διασφάλιση των δικαιωμάτων και των επιλογών για όλους/όλες»
Το 2011, ο κόσμος άγγιξε τα 7 δισεκατομμύρια πληθυσμό. Φέτος, ο αριθμός θα φτάσει τα 8 δισεκατομμύρια, προκαλώντας τις ακόλουθες αντιδράσεις. Ορισμένοι θα θαυμάσουν τις εξελίξεις στην υγεία για την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, τη μείωση τη μητρικής και της παιδικής θνησιμότητας και την ανάπτυξη εμβολίων σε χρόνο ρεκόρ. Άλλοι θα αναφερθούν στις τεχνολογικές καινοτομίες που έχουν διευκολύνει τη ζωή μας και μας έχουν συνδέσει περισσότερο από ποτέ. Άλλοι πάλι θα προαναγγείλουν οφέλη όσον αφορά την ισότητα των φύλων.
Όμως η πρόοδος δεν είναι καθολική, καθιστώντας τις ανισότητες πολύ ορατές. Γυναίκες εξακολουθούν να πεθαίνουν κατά τον τοκετό. Τα έμφυλα χάσματα παραμένουν παγιωμένα. Το ψηφιακό χάσμα αφήνει περισσότερες γυναίκες και εκείνες στις αναπτυσσόμενες χώρες εκτός διαδικτύου. Πιο πρόσφατα, τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19 παραμένουν άνισα κατανεμημένα. Και οι ίδιες ανησυχίες και προκλήσεις που τέθηκαν πριν από 11 χρόνια παραμένουν ίδιες ή έχουν επιδεινωθεί: κλιματική αλλαγή, βία, διακρίσεις. Ο κόσμος έφτασε σε ένα ιδιαίτερα ζοφερό ορόσημο τον Μάιο: πάνω από 100 εκατομμύρια βίαια εκτοπισμένοι παγκοσμίως.
Θα υπάρξουν κινδυνολόγοι που θα ισχυριστούν ότι ο κόσμος είναι στα πρόθυρα είτε καταστροφικού υπερπληθυσμού είτε καταστροφικής κατάρρευσης του πληθυσμού. Και οι δύο πλευρές είναι πιθανό να απαιτήσουν μέτρα για περιορισμό του πληθυσμού ή για να προκαλέσουν την αύξηση του. Όμως η τεχνητή ποσόστωση του πληθυσμού δεν έχει αποδειχθεί επιτυχής στο παρελθόν. Αντιθέτως, χρησιμεύει μόνο στην υπονόμευση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών που αναγκάζονται να αποκτήσουν περισσότερα ή λιγότερα παιδιά παρά τη θέλησή τους ή επειδή δεν έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες και τις υπηρεσίες που θα τις βοηθήσουν να λάβουν αυτήν την απόφαση, η οποία έρχεται σε αντίθεση με το Πρόγραμμα Δράσης της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη.
Για πρώτη φορά στην ιστορία, διαπιστώνεται ακραία ποικιλομορφία στη μέση ηλικία των χωρών και στα ποσοστά γονιμότητας των πληθυσμών. Ενώ ο πληθυσμός ενός αυξανόμενου αριθμού χωρών γηράσκει και περίπου το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες με γονιμότητα αναπλήρωσης μικρότερη των 2.1 παιδιών ανά γυναίκα, άλλες χώρες έχουν τεράστιο πληθυσμό νέων και συνεχίζουν να αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς.
Αλλά η εστίαση θα πρέπει να είναι στους ανθρώπους και όχι στον πληθυσμό. Η υποβάθμιση των ανθρώπων σε αριθμούς τους αφαιρεί την ανθρώπινη υπόστασή τους. Αντί οι αριθμοί να λειτουργούν για τα συστήματα, θα πρέπει να κάνουμε τα συστήματα να λειτουργούν για τους αριθμούς προάγοντας την υγεία και την ευημερία των ανθρώπων.
Σύμφωνα με το Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών
«Αν και ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού θα συνεχίσει να μειώνεται τις επόμενες δεκαετίες, ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι πιθανό να είναι μεταξύ 20 και 30% μεγαλύτερος το 2050 από το 2020. Η ύπαρξη ακριβών εκτιμήσεων των τάσεων του πληθυσμού και αξιόπιστων προβλέψεων για μελλοντικές αλλαγές, μεταξύ άλλων για το μέγεθος των πληθυσμών και την κατανομή τους κατά ηλικία, βιολογικό φύλο και γεωγραφική θέση, είναι απαραίτητη για τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικής και ως οδηγός για να βοηθηθούν οι χώρες να ακολουθήσουν πορεία προς την βιώσιμη ανάπτυξη.»
Εάν, για παράδειγμα, η γονιμότητα μειώνεται, οφείλεται στο γεγονός ότι οι υποψήφιοι γονείς ανησυχούν για το πώς θα φροντίσουν μια οικογένεια, πώς θα βρουν οικονομικά προσιτό χώρο διαβίωσης ή πώς η άδεια μητρότητας θα μπορούσε να παρεμποδίσει την επαγγελματική πορεία μιας μητέρας; Εάν η γονιμότητα αυξάνεται, είναι από επιλογή ή επειδή οι γυναίκες δεν έχουν γνώση ή πρόσβαση σε σύγχρονη αντισύλληψη; Η διασφάλιση ότι όλοι υπολογίζονται μπορεί να επιτρέψει στις κυβερνήσεις να αξιολογήσουν καλύτερα τις ανάγκες ενός μεταβαλλόμενου πληθυσμού και να χαράξουν μια ασφαλέστερη πορεία για την αντιμετώπιση των αναγκών για δημογραφική βιωσιμότητα.
Σε έναν ιδανικό κόσμο, 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι σημαίνουν 8 δισεκατομμύρια ευκαιρίες για υγιέστερες κοινωνίες που ενδυναμώνονται από δικαιώματα και επιλογές. Αλλά το πεδίο δράσης δεν είναι και δεν ήταν ποτέ ίσο. Με βάση το φύλο, την εθνοτική καταγωγή, την τάξη, τη θρησκεία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την αναπηρία και την καταγωγή, μεταξύ άλλων παραγόντων, πάρα πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να εκτίθενται σε διακρίσεις, παρενόχληση και βία.
Επενδύοντας στο ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο για παραγωγικές κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα και αναπαραγωγικά δικαιώματα, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας και να διαμορφώσουμε έναν κόσμο όπου η υγεία, η αξιοπρέπεια και η εκπαίδευση είναι δικαιώματα και πραγματικότητες, όχι προνόμια και κενές υποσχέσεις. Σε έναν κόσμο 8 δισεκατομμυρίων, πρέπει πάντα να υπάρχει χώρος για δυνατότητες.
Πηγή: unfpa.org
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
