Η Διεθνής Ημέρα Αυτοχθόνων Λαών εορτάζεται παγκοσμίως στις 9 Αυγούστου, σηματοδοτώντας την ημερομηνία της εναρκτήριας σύστασης της ομάδας εργασίας για τους αυτόχθονες πληθυσμούς το 1982. Το Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (DESA) διοργάνωσε για την σημερινή ημέρα διαδικτυακή εκδήλωση, εστιάζοντας στο φετινό θέμα της Διεθνούς Ημέρας, τον ρόλο των Αυτοχθόνων Γυναικών στη Διατήρηση και Μετάδοση της Παραδοσιακής Γνώσης.
Οι αυτόχθονες γυναίκες αποτελούν τον κύριο κορμό των αυτοχθόνων κοινοτήτων και παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση και τη μετάδοση της παραδοσιακής προγονικής/κληρονομικής γνώσης. Παίζουν έναν σημαντικότατο ρόλο στην κοινότητα ως φροντίστριες των φυσικών πόρων και προστάτιδες της επιστημονικής γνώσης. Επίσης, πολλές αυτόχθονες γυναίκες πρωτοστατούν στην υπεράσπιση των εδαφών και των περιοχών και υποστηρίζουν τα συλλογικά δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών παγκοσμίως.
Η σπουδαιότητα της παραδοσιακής γνώσης των αυτοχθόνων λαών είναι ευρέως αναγνωρισμένη.
“Πολύ πριν την ανάπτυξη της σύγχρονης επιστήμης, η οποία είναι αρκετά νέα, οι αυτόχθονες λαοί είχαν αναπτύξει τους δικούς τους τρόπους επιβίωσης και τις δικές τους απόψεις για το νόημα της ζωής, τους σκοπούς και τις αξίες”.
Όπως σημείωσε ο Ειδικός Εισηγητής για τους Αυτόχθονες Λαούς, ο όρος “επιστημονική γνώση” χρησιμοποιείται για να υπογραμμίσει πως η παραδοσιακή γνώση είναι σύγχρονη και δυναμική και ίσης αξίας με άλλα είδη γνώσης.
Παγκόσμιες διαβουλεύσεις της UNESCO από κοινού με το Διεθνές Επιστημονικό Συμβούλιο (ICSU) αναφέρουν πως “Η παραδοσιακή γνώση αποτελεί ένα σωρευτικό σύνολο γνώσεων, τεχνογνωσίας, πρακτικών και αναπαραστάσεων, που διατηρείται και αναπτύσσεται από λαούς με εκτενείς ιστορίες αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Αυτά τα εκλεπτυσμένα πλαίσια αντιλήψεων, ερμηνειών και νοημάτων αποτελούν βασικό κομμάτι ενός πολιτιστικού οικοδομήματος που συμπεριλαμβάνει γλωσσικά, ονομαστικά συστήματα και συστήματα ταξινόμησης, πρακτικές χρήσης των φυσικών πόρων, τελετουργίες, πνευματικότητα και κοσμοθεωρήσεις”.
Όμως, παρά τον σημαντικό ρόλο των αυτοχθόνων γυναικών στις κοινότητες τους ως εκείνες που εξασφαλίζουν το οικογενειακό εισόδημα, φροντίστριες, προστάτιδες της γνώσης, ηγέτιδες και υπερασπίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συχνά βιώνουν διασταυρούμενες διακρίσεις με βάση το φύλο, την τάξη, την εθνότητα και την κοινωνικο-οικονομική τους κατάσταση. Το δικαίωμα τους στην αυτοδιάθεση, αυτονομία, και έλεγχο των φυσικών πόρων και προγονικών εδαφών έχει παραβιαστεί εδώ και αιώνες.
Μικρή μα σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί από αυτόχθονες γυναίκες στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε ορισμένες κοινότητες. Αποτελούν ηγέτιδες σε τοπικό και εθνικό επίπεδο και στέκονται στην πρώτη γραμμή υπεράσπισης των εδαφών τους, των πολιτισμών και των κοινοτήτων τους. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, οι αυτόχθονες γυναίκες υπο-εκπροσωπούνται ευρέως, επηρεάζονται αρνητικά και δυσανάλογα από τις αποφάσεις που λαμβάνονται για λογαριασμό τους και αποτελούν πολύ συχνά θύματα πολλαπλών εκφράσεων διακρίσεων και βίας.
H Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW) επισημαίνει μερικά από τα σημαντικότερα θέματα που αντιμετωπίζουν οι αυτόχθονες γυναίκες, ειδικότερα σημειώνοντας τα υψηλά επίπεδα φτώχειας, τα χαμηλά επίπεδα εκπαίδευσης και γραμματισμού, τους περιορισμούς στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, στις εγκαταστάσεις υγιεινής, σε πηγές πίστωσης και στην απασχόληση, την περιορισμένη συμμετοχή στην πολιτική ζωή και τον επιπολασμό της ενδοοικογενειακής και σεξουαλικής βίας.
Πηγή: un.org
Απόδοση: Τομπέα Ελένη
Επιμέλεια: Ντούνης Ανδρέας
socialpolicy.gr
