Ενώ η κρίση της πανδημίας COVID-19 έχει οδηγήσει σε μείζονες προκλήσεις παγκοσμίως, μια νέα αναταραχή στην Ευρώπη υπενθυμίζει στον κόσμο ότι οι δημοκρατικές αρχές απειλούνται συνεχώς. Στην πραγματικότητα, τώρα περισσότερο από ποτέ η δημοκρατία οπισθοδρομεί, ο πολιτικός χώρος συρρικνώνεται, η δυσπιστία και η παραπληροφόρηση αυξάνονται, ενώ οι απειλές για την ελευθερία των δημοσιογράφων και των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης επεκτείνονται μέρα με τη μέρα.
Φέτος, η Ημέρα της Δημοκρατίας επικεντρώνεται στη σημασία της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης για τη δημοκρατία, την ειρήνη και την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Τα ελεύθερα, ανεξάρτητα και πλουραλιστικά μέσα ενημέρωσης, που είναι σε θέση να ενημερώνουν για θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος, αποτελούν βασικό συστατικό της δημοκρατίας. Επιτρέπουν στους λαούς να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις και να καλούν τις κυβερνήσεις να λογοδοτούν. Όταν απειλούνται οι ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης, η ροή πληροφοριών μπορεί να καταπνιγεί, να στρεβλωθεί ή να αποκοπεί εντελώς. Όλο και περισσότερο, οι δημοσιογράφοι σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν όρια στην ικανότητά τους να λειτουργούν ελεύθερα – με σοβαρό αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και την ανάπτυξη.
Πτώση της Ελευθερίας του Τύπου
Η UNESCO ανέφερε ότι το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού βίωσε επιδείνωση στην ελευθερία του Τύπου στη χώρα του την τελευταία πενταετία.
Τα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο επιθέσεις, εντός και εκτός διαδικτύου, αυξάνοντας τις προφυλακίσεις, τη χρήση νόμων περί δυσφήμισης, καθώς και νόμων για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ή τη ρητορική μίσους για τον περιορισμό της διαδικτυακής έκφρασης, την αυξανόμενη χρήση στρατηγικών αγωγών κατά της συμμετοχής του κοινού (SLAPPS) και τεχνολογιών παρακολούθησης, για τη στοχοποίησή τους και την παρεμπόδιση του έργου τους. Η κρίση της COVID 19 έδειξε επίσης πώς έχει γίνει πιο κρίσιμο από ποτέ για τα μέσα ενημέρωσης να συγκεντρώνουν και να αξιολογούν γεγονότα και να καταπολεμούν την παραπληροφόρηση. Εξίσου κρίσιμη είναι η διασφάλιση της διαδικτυακής ασφάλειας και προστασίας.
Οι γυναίκες δημοσιογράφοι επηρεάζονται ιδιαίτερα. Η UNESCO και το Διεθνές Κέντρο Δημοσιογράφων (ICFJ) διαπίστωσαν ότι το 73% των 714 γυναικών που αναγνωρίζονται ως δημοσιογράφοι από 125 χώρες έχουν αναφέρει ότι βιώνουν διαδικτυακή βία κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.
Οι απόπειρες φίμωσης των δημοσιογράφων γίνονται όλο και πιο επαίσχυντες και συχνά οι δημοσιογράφοι πληρώνουν το υπέρτατο τίμημα. Από το 2016 έως το τέλος του 2021, η UNESCO κατέγραψε 455 δολοφονίες δημοσιογράφων, οι οποίοι είτε πέθαναν για τη δουλειά τους είτε κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.
Αυτό το έτος σηματοδοτεί επίσης τη 10η επέτειο του σχεδίου δράσης του ΟΗΕ για την ασφάλεια των δημοσιογράφων και το ζήτημα της ατιμωρησίας. Ωστόσο, πρέπει να γίνουν περισσότερες προσπάθειες για να ενισχυθεί η εφαρμογή του ως πολυπαραγοντικού συντονιστικού πλαισίου για την προστασία των δημοσιογράφων και την καταπολέμηση της ατιμωρησίας. Στο μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προέτρεψε τις κυβερνήσεις, τους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης και τις εταιρείες τεχνολογίας παντού να υποστηρίξουν το έργο των μέσων ενημέρωσης όσον αφορά την έκφραση της αλήθειας στην εξουσία, την αποκάλυψη ψεμάτων και την οικοδόμηση ισχυρών και ανθεκτικών θεσμών και κοινωνιών.
Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Σύμφωνα με το άρθρο 19, «Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερία γνώμης χωρίς παρεμβάσεις και την ελευθερία αναζήτησης, λήψης και μετάδοσης πληροφοριών και ιδεών μέσω οποιουδήποτε μέσου ενημέρωσης και ανεξαρτήτως συνόρων».
Πηγή: un.org
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
