Ο πρόσφατα δημοσιευμένος Δείκτης Ισότητας των Φύλων για το 2022, ο οποίος μετρά την κατάσταση της ισότητας των φύλων στην ΕΕ, αποκαλύπτει ότι η πρόοδος συνεχίζεται με ρυθμούς χελώνας, σημειώνοντας αύξηση μόλις 0,6 μονάδων σε σχέση με την περσινή έκδοση. Ως εκ τούτου, η μέση βαθμολογία της ΕΕ ανέρχεται πλέον σε 68,6 στους 100 βαθμούς, μόλις 5,5 μονάδες υψηλότερη από ό,τι το 2010.
Δεδομένου ότι ο Δείκτης ισότητας των φύλων για το 2022 επικεντρώνεται για πρώτη φορά κυρίως σε δεδομένα που αφορούν το πρώτο έτος της πανδημίας του 2020, οι βαθμολογίες αποτελούν ισχυρές προειδοποιητικές ενδείξεις εν μέσω της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας και αναταραχής.
«Αυτό που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι το γεγονός ότι, για πρώτη φορά από το 2010, η φετινή βαθμολογία παρουσιάζεται μειωμένη σε πολλούς τομείς», δηλώνει η Carlien Scheele, διευθύντρια του EIGE.
«Η κατάσταση αυτή είναι αναγκαίο να εξεταστεί κατεπειγόντως, καθώς τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, οι οποίες τείνουν να βρίσκονται σε πιο ευάλωτη κατάσταση σε περιόδους κρίσεων, διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο όσο εξακολουθούν να υπάρχουν έντονες έμφυλες διαστάσεις. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να παραβλέψουμε το θέμα της ισότητας των φύλων», τονίζει έντονα.
Η Helena Dalli, Ευρωπαία Επίτροπος Ισότητας, δήλωσε τα εξής: «Η δέσμευσή μας για την ισότητα των φύλων πρέπει να παραμείνει σταθερή. Στον απόηχο της πανδημίας, της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία και της επακόλουθης οικονομικής κρίσης, τα περιφερειακά θεσμικά όργανα και οι χώρες της ΕΕ πρέπει κατά τη λήψη των δημοσιονομικών και των πολιτικών τους μέτρων να επιδεικνύουν ευαισθησία στο θέμα της ισότητας των φύλων. Οι γυναίκες, σε όλη τους την πολυμορφία, δεν θα πρέπει να αδικούνται.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τις νομοθετικές μας προτάσεις, να βελτιωθεί η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων, να υπάρξει διαφάνεια στις αμοιβές και να τερματιστεί η βία κατά των γυναικών και η ενδοοικογενειακή βία. Καλώ όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να καταβάλουν το μερίδιο της προσπάθειας που τους αναλογεί όσον αφορά την ισότητα των ευκαιριών, την ασφάλεια και το ισότιμο δικαίωμα λόγου μεταξύ γυναικών και ανδρών».
Για πρώτη φορά από τη θέσπιση του Δείκτη ισότητας των φύλων, καταγράφηκαν σε αυτόν μειωμένες βαθμολογίες σε πολλούς επιμέρους τομείς των βασικών του τομέων. Η μειωμένη βαθμολογία στον τομέα της συμμετοχής στην εργασία δείχνει ότι η πιθανότητα της εργασιακής απασχόλησης των γυναικών για λιγότερα χρόνια της ζωής τους γίνεται όλο και μεγαλύτερη, γεγονός που εμποδίζει τις προοπτικές σταδιοδρομίας και συνταξιοδότησης. Επίσης, οι γυναίκες που συμμετείχαν σε δραστηριότητες τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης το 2020 ήταν λιγότερες από τους άντρες. Και επειδή η νόσος COVID–19 δημιούργησε πρωτοφανή πίεση στον τομέα της υγείας, προέκυψαν μειώσεις της βαθμολογίας της ισότητας των φύλων όσον αφορά την κατάσταση της υγείας και την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.
Η βαθμολογία του Δείκτη θα ήταν γενικά μειωμένη στο σύνολό της, εάν δεν είχε σημειωθεί η πρόοδος που σημειώθηκε στον τομέα της εξουσίας. Μεγάλο μέρος της προόδου αυτής οφείλεται στην αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στη λήψη οικονομικών και πολιτικών αποφάσεων, η οποία με τη σειρά της συνδέεται με τη θέσπιση νομοθετικών ποσοστώσεων σε ελάχιστα κράτη μέλη της ΕΕ. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της πολιτικής συμφωνίας που επιτεύχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ σχετικά με την οδηγία για τη βελτίωση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων στα διοικητικά συμβούλια τον Ιούνιο του 2022.
Εξίσου σημαντική είναι επίσης η εκτίμηση του αντικτύπου της πανδημίας σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων. Για παράδειγμα, οι ηλικιωμένες γυναίκες και οι ηλικιωμένοι άνδρες, καθώς και οι γυναίκες και οι άνδρες με αναπηρία ανέφεραν κατά τη διάρκεια του έτους της πανδημίας μεγαλύτερο αριθμό αναγκών για ιατρικούς ελέγχους οι οποίες δεν καλύφθηκαν. Επιπλέον, τα επίπεδα της ανεργίας με την οποία βρέθηκαν αντιμέτωπες οι νέες γυναίκες ως αποτέλεσμα των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας ήταν υψηλότερα, ενώ ακόμη υψηλότερο κίνδυνο αντιμετώπισαν οι γυναίκες που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.
Μια συμπληρωματική διαδικτυακή έρευνα η οποία επικεντρώθηκε σε κρίσιμες πτυχές που σχετίζονται με τον χρόνο που δαπανήθηκε για την παροχή μη αμειβόμενων υπηρεσιών φροντίδας αποκάλυψε ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας σημειώθηκε γενική αύξηση των ευθυνών φροντίδας. Ωστόσο, η κατανομή της αύξησης που σημειώθηκε δεν ήταν ομοιόμορφη μεταξύ γυναικών και ανδρών, γεγονός το οποίο επιδείνωσε τις υφιστάμενες ανισότητες μεταξύ των φύλων. Η παρατήρηση αυτή ισχύει ιδιαίτερα όσον αφορά την παροχή φροντίδας υψηλής έντασης σε παιδιά, τομέα στον οποίο το ποσοστό των γυναικών που αφιερώνουν τουλάχιστον 4 ώρες στη συνήθη καθημερινή φροντίδα των μικρών παιδιών ανέρχεται στο 40 %, έναντι 21 % των ανδρών. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας διευρύνθηκε επίσης το χάσμα μεταξύ των φύλων σε σχέση με την ένταση των οικιακών εργασιών, καθώς το ποσοστό των γυναικών που εκτελούσαν οικιακές εργασίες για τουλάχιστον 4 ώρες την ημέρα ανήλθε στο 20 %, έναντι 12 % των ανδρών.
Ανομοιογενής εξακολουθεί επίσης να εμφανίζεται η εικόνα των βαθμολογιών ανά χώρα. Στις χώρες με τις κορυφαίες επιδόσεις συγκαταλέγονται η Σουηδία, η Δανία και οι Κάτω Χώρες — αν και στη Σουηδία και τη Δανία η πρόοδος ως προς την ισότητα των φύλων παρέμεινε στάσιμη. Εν τω μεταξύ, τη μεγαλύτερη προσπάθεια για την προώθηση της ισότητας των φύλων καταβάλλουν η Ελλάδα, η Ουγγαρία και η Ρουμανία. Από την άλλη πλευρά, θετικό στοιχείο, μετά και την τελευταία έκδοση, αποτελεί το γεγονός ότι οι σημαντικότερες αυξήσεις των βαθμολογιών του Δείκτη παρατηρήθηκαν στη Λιθουανία, το Βέλγιο, την Κροατία και τις Κάτω Χώρες.
Στο πλαίσιο αυτό, το EIGE διοργανώνει για πρώτη φορά διήμερο Φόρουμ για την Ισότητα των Φύλων, το οποίο θα πραγματοποιηθεί με φυσική παρουσία στις Βρυξέλλες αλλά και μέσω διαδικτύου. Στόχος είναι να τεθούν στο τραπέζι τα πλέον κρίσιμα ζητήματα που επηρεάζουν την ισότητα των φύλων στην ΕΕ, σε μια σειρά συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης, πρακτικών εργαστηρίων και συνεδριών ανταλλαγής εμπειριών. Μέσα από συναντήσεις μεγάλου αριθμού πολιτικών φορέων λήψης αποφάσεων υψηλού επιπέδου, επαγγελματιών αλλά και της κοινωνίας των πολιτών, θα προσδιοριστούν οι δεσμεύσεις και οι δράσεις της εκστρατείας #3StepsForward, ενώ για το 2024 έχει προγραμματιστεί ένα φόρουμ για την παρακολούθηση της υλοποίησής τους.
Πηγή: Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων / EIGE
