Κύρια Στοιχεία
-
Η αξιοπρεπής εργασία είναι ωφέλιμη για την ψυχική υγεία.
-
Τα δυσμενή εργασιακά περιβάλλοντα – συμπεριλαμβανομένων όσων επικρατούν διακρίσεις και ανισότητες, υπερβολικός φόρτος εργασίας, χαμηλός βαθμός εργασιακού ελέγχου και εργασιακή ανασφάλεια – θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική υγεία.
-
Το 15% των ενηλίκων σε ηλικία εργασίας εκτιμάται πώς αντιμετώπιζε κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας το 2019.
-
Παγκοσμίως, εκτιμάται πώς 12 δισεκατομμύρια ημέρες εργασίας χάνονται κάθε χρόνο εξαιτίας της κατάθλιψης και του άγχους με κόστος 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ κάθε χρόνο σε όρους χαμένης παραγωγικότητας.
-
Υφίστανται αποτελεσματικές δράσεις για την πρόληψη των κινδύνων για την ψυχική υγεία στην εργασία, για την προστασία και την προαγωγή της ψυχικής υγείας στην εργασία, και την υποστήριξη των εργαζομένων με προβλήματα ψυχικής υγείας.
Η εργασία μπορεί να προστατεύσει την ψυχική υγεία
Σχεδόν το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού εργάζεται. Όλοι οι εργαζόμενοι/όλες οι εργαζόμενες έχουν δικαίωμα σε ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον εργασίας. Η αξιοπρεπής εργασία υποστηρίζει την καλή ψυχική υγεία παρέχοντας:
- μέσα διαβίωσης
- αίσθηση αυτοπεποίθησης, σκοπού και επιτευγμάτων
- μία ευκαιρία για θετικές σχέσεις και ένταξη σε μία κοινότητα και
- μία πλατφόρμα για δομημένες καθημερινότητες, μεταξύ πολλών άλλων ευεργετικών στοιχείων.
Για τους ανθρώπους με προβλήματα ψυχικής υγείας, η αξιοπρεπής εργασία μπορεί να συμβάλει στην αποκατάσταση και ένταξη, να βελτιώσει την αυτοπεποίθηση και την κοινωνική λειτουργικότητα.
Τα ασφαλή και υγιεινά περιβάλλοντα εργασίας δεν αποτελούν απλώς θεμελιώδες δικαίωμα αλλά είναι πολύ πιο πιθανό να ελαχιστοποιούν τις εντάσεις και συγκρούσεις στην εργασία και να βελτιώνουν την διατήρηση του προσωπικού, την εργασιακή απόδοση και την παραγωγικότητα. Αντιστρόφως, η έλλειψη αποτελεσματικών δομών και υποστήριξης στην εργασία, ειδικότερα για όσους βιώνουν προβλήματα ψυχικής υγείας, μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα ενός ανθρώπου να απολαύσει την εργασία του/της και να την εκτελεί καλά – ενδέχεται να μειώνει τα επίπεδα προσέλευσης των ανθρώπων στην εργασία και ακόμη να εμποδίζει από τη διαδικασία εύρεσης εργασίας.
Κίνδυνοι για την ψυχική υγεία στην εργασία
Οι κίνδυνοι για την ψυχική υγεία στην εργασία, που ονομάζονται και ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι, μπορεί να σχετίζονται με το περιεχόμενο της εργασίας ή το πρόγραμμα της εργασίας,, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του χώρου εργασίας ή με τις δυνατότητες για εξέλιξη της σταδιοδρομίας μεταξύ άλλων στοιχείων.
Οι κίνδυνοι για την ψυχική υγεία στην εργασία μπορεί να περιλαμβάνουν:
- υπο-αξιοποίηση των δεξιοτήτων ή λιγότερες δεξιότητες από αυτές που απαιτούνται για μία εργασία
- υπερβολικός φόρτος εργασίας ή ρυθμός εργασίας, υποστελέχωση
- πολλές ώρες εργασίας, εκτός “κοινωνικού ωραρίου” ή μη-ευέλικτες ώρες εργασίας
- έλλειψη ελέγχου επί του περιγράμματος εργασίας ή του φόρτου εργασίας
- μη-ασφαλείς ή κακές φυσικές συνθήκες εργασίας
- οργανωσιακή κουλτούρα που δίνει τη δυνατότητα αρνητικών συμπεριφορών
- περιορισμένη υποστήριξη από συναδέλφους ή αυταρχική εποπτεία
- βία, παρενόχληση ή εκφοβισμός
- διάκριση και αποκλεισμός
- μη-ξεκάθαροι εργασιακοί ρόλοι
- εργασιακή ανασφάλεια, μη-επαρκής αμοιβή, χαμηλή επένδυση στην εργασιακή εξέλιξη – εξέλιξη σταδιοδρομίας και
- σύγκρουση απαιτήσεων μεταξύ υποχρεώσεων εργασίας και οικιακών υποχρεώσεων.
Περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού εργάζεται στην άτυπη οικονομία, όπου δεν υφίσταται ρυθμιστική προστασία για την υγεία και την ασφάλεια. Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι συχνά εργάζονται σε μη-ασφαλή εργασιακά περιβάλλοντα, εργάζονται πάρα πολλές ώρες, με μικρή ή μηδενική πρόσβαση σε κοινωνική ή οικονομική προστασία και αντιμετωπίζουν διακρίσεις, δεδομένα που θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική υγεία.
Παρότι οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι υφίστανται σε όλους τους τομείς, ορισμένοι εργαζόμενοι είναι πιο πιθανό να εκτίθενται σε αυτούς από άλλους, εξαιτίας του είδους εργασίας ή του τόπου και τρόπου εργασίας. Οι επαγγελματίες υγείας, οι εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις – αντιμετώπισης επειγόντων καταστάσεων εργάζονται σε τέτοιες θέσεις που συνοδεύονται με αυξημένο κίνδυνο έκθεσης σε ανεπιθύμητα συμβάντα, που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική υγεία τους.
Οι οικονομικές υφέσεις ή οι ανθρωπιστικές κρίσεις και οι κρίσεις δημόσιας υγείας δημιουργούν κινδύνους όπως η απώλεια θέσεων εργασίας, οικονομική αστάθεια, μειωμένες ευκαιρίες απασχόλησης ή αυξημένη ανεργία.
Η εργασία μπορεί να αποτελέσει ένα περιβάλλον που ενισχύει ευρύτερα ζητήματα που επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία, περιλαμβανομένων των διακρίσεων και των ανισοτήτων βασιζόμενων σε παράγοντες όπως η φυλή, το φύλο, η ταυτότητα φύλου, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η αναπηρία, η κοινωνική καταγωγή, το μεταναστευτικό υπόβαθρο, η θρησκεία ή η ηλικία.
Οι άνθρωποι με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας είναι πιο πιθανό να αποκλείονται από την απασχόληση, και όταν απασχολούνται, είναι πιο πιθανό να βιώνουν ανισότητες στην εργασία. Όντας εκτός εργασίας είναι μία ακόμη συνθήκη που θέτει κίνδυνο στην ψυχική υγεία. Η ανεργία, η εργασιακή και οικονομική ανασφάλεια, και η πρόσφατη απώλεια εργασίας αποτελούν παράγοντες κινδύνου.
Δράσεις για την ψυχική υγεία στην εργασία
Οι κυβερνήσεις, οι εργοδότες, οι οργανώσεις που εκπροσωπούν εργαζομένους και εργοδότες, καθώς και έτεροι εμπλεκόμενοι φορείς υπεύθυνοι για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων μπορούν να βοηθήσουν για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας στην εργασία μέσω δράσεων για την:
- πρόληψη των σχετιζόμενων με την εργασία προβλημάτων ψυχικής υγείας μέσω της πρόληψης των κινδύνων για την ψυχική υγεία στην εργασία
- προστασία και προαγωγή της ψυχικής υγείας στην εργασία
- υποστήριξη των εργαζομένων με προβλήματα ψυχικής υγείας ώστε να συμμετέχουν ενεργά και να επιτύχουν σημαντικά στην εργασία τους και
- δημιουργία διευκολυντικού περιβάλλοντος για την αλλαγή.
Οι δράσεις για την επίτευξη της ψυχικής υγείας στην εργασία θα πρέπει να πραγματοποιούνται με την σημαίνουσα συμμετοχή των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους, και των ανθρώπων με βιωμένη εμπειρία προβλήματος ψυχικής υγείας.
Μετάφραση/Απόδοση: Ντούνης Ανδρέας
Πηγή: who.int
