“Επικίνδυνες ανισότητες” εμποδίζουν το τέλος της πανδημίας του AIDS

Το UNAIDS ανέφερε νωρίτερα φέτος ότι η αντιμετώπιση του AIDS βρίσκεται σε κίνδυνο – με αυξανόμενες νέες μολύνσεις και συνεχιζόμενους θανάτους σε πολλά μέρη του κόσμου. Τώρα, μια νέα έκθεση του UNAIDS δείχνει ότι οι ανισότητες είναι η βασική αιτία. Καταδεικνύει πώς οι παγκόσμιοι ηγέτες μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις ανισότητες και τους καλεί να επιδείξουν θάρρος για να ανταποκριθούν σε όσα αποκαλύπτουν τα ευρήματα.

Οι επικίνδυνες ανισότητες αποκαλύπτουν τον αντίκτυπο που έχουν στην αντιμετώπιση του AIDS οι έμφυλες ανισότητες, οι ανισότητες που αντιμετωπίζουν κομβικές πληθυσμιακές κατηγορίες και οι ανισότητες μεταξύ παιδιών και ενηλίκων. Η έκθεση εξηγεί τους τρόπους με τους οποίους η επιδείνωση των οικονομικών περιορισμών δυσχεραίνει την αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων.

Η έκθεση δείχνει πώς οι έμφυλες ανισότητες και οι επιβλαβείς έμφυλες νόρμες εμποδίζουν το τέλος της πανδημίας του AIDS.

«Ο κόσμος δεν θα είναι σε θέση να νικήσει το AIDS, ενισχύοντας παράλληλα την πατριαρχία», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια του UNAIDS Winnie Byanyima. «Πρέπει να καταπολεμήσουμε τις διασταυρούμενες ανισότητες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες. Σε περιοχές με υψηλό φορτίο HIV, οι γυναίκες που υφίστανται συντροφική βία αντιμετωπίζουν έως και 50% υψηλότερες πιθανότητες να προσβληθούν από τον ιό HIV. Σε 33 χώρες από το 2015 έως το 2021, μόνο το 41% των παντρεμένων γυναικών ηλικίας 15-24 ετών μπορούσαν να λάβουν τις δικές τους αποφάσεις σχετικά με τη σεξουαλική υγεία. Ο μόνος αποτελεσματικός χάρτης πορείας για τον τερματισμό του AIDS, την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και τη διασφάλιση της υγείας, των δικαιωμάτων και της κοινής ευημερίας, είναι ένας φεμινιστικός χάρτης πορείας. Οι οργανώσεις και τα κινήματα για τα δικαιώματα των γυναικών βρίσκονται ήδη στην πρώτη γραμμή και επιτελούν αυτό το τολμηρό έργο. Οι ηγέτες/ηγέτιδες πρέπει να τις υποστηρίξουν και να διδαχθούν από αυτές.»

Οι επιπτώσεις των έμφυλων ανισοτήτων στους κινδύνους HIV που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες είναι ιδιαίτερα έντονες στην υποσαχάρια Αφρική, όπου οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 63% των νέων μολύνσεων από τον ιό HIV το 2021.

Τα έφηβα κορίτσια και οι νέες γυναίκες (ηλικίας από 15 έως 24 ετών) έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από τον ιό HIV από ό,τι τα έφηβα αγόρια και οι νέοι άνδρες της ίδιας ηλικιακής ομάδας στην υποσαχάρια Αφρική. Ο κινητήριος παράγοντας είναι η ισχύς. Μια μελέτη έδειξε ότι η δυνατότητα των κοριτσιών να παραμείνουν στο σχολείο μέχρι να ολοκληρώσουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μειώνει την ευπάθειά τους στη μόλυνση από τον ιό HIV έως και κατά 50%. Όταν αυτό ενισχύεται με ένα πακέτο στήριξης της χειραφέτησης τους, οι κίνδυνοι των κοριτσιών μειώνονται ακόμη περισσότερο. Οι ηγέτες/ηγέτιδες πρέπει να διασφαλίσουν ότι όλα τα κορίτσια βρίσκονται στο σχολείο, προστατεύονται από τη βία, η οποία συχνά κανονικοποιείται, μεταξύ άλλων μέσω των γάμων ανηλίκων, και έχουν οικονομικές οδούς που τους εγγυώνται ένα ελπιδοφόρο μέλλον.

Διακόπτοντας τις εξουσιαστικές δυναμικές, οι πολιτικές μπορούν να μειώσουν την ευπάθεια των κοριτσιών στον HIV.

Τα επιβλαβή πρότυπα αρρενωπότητας αποθαρρύνουν τους άνδρες από την αναζήτηση θεραπείας. Ενώ το 80% των γυναικών που ζούσαν με τον ιό HIV είχαν πρόσβαση σε θεραπεία το 2021, μόνο το 70% των ανδρών λάμβαναν θεραπεία. Ο αυξανόμενος μετασχηματιστικός προγραμματισμός με βάση το φύλο σε πολλά μέρη του κόσμου αποτελεί βασικός παράγοντας για την ανάσχεση της πανδημίας. Η προώθηση της ισότητας των φύλων θα τους ωφελήσει όλους.

Η έκθεση δείχνει ότι η αντιμετώπιση του AIDS παρεμποδίζεται από τις ανισότητες στην πρόσβαση στη θεραπεία μεταξύ ενηλίκων και παιδιών. Ενώ πάνω από τα τρία τέταρτα των ενηλίκων που ζουν με τον ιό HIV λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία, λίγο περισσότερα από τα μισά παιδιά που ζουν με τον ιό HIV λαμβάνουν το σωτήριο φάρμακο. Αυτό είχε θανατηφόρες συνέπειες. Το 2021, τα παιδιά αντιπροσώπευαν μόνο το 4% όλων των ανθρώπων που ζούσαν με τον ιό HIV, αλλά το 15% όλων των θανάτων που σχετίζονται με το AIDS. Η κάλυψη του θεραπευτικού κενού για τα παιδιά θα σώσει ζωές.

Οι διακρίσεις, το στίγμα και η ποινικοποίηση κομβικών πληθυσμιακών κατηγοριών κοστίζουν ζωές και εμποδίζουν τον κόσμο να επιτύχει τους συμφωνημένους στόχους για το AIDS.

Νέα ανάλυση δεν δείχνει σημαντική μείωση των νέων μολύνσεων μεταξύ των ομοφυλόφιλων ανδρών και άλλων ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες, τόσο στη δυτική και κεντρική Αφρική όσο και στις περιοχές της ανατολικής και νότιας Αφρικής. Αντιμετωπίζοντας έναν μολυσματικό ιό, η αποτυχία επίτευξης προόδου σε βασικούς πληθυσμούς υπονομεύει το σύνολο της ανταπόκρισης στο AIDS και βοηθά στην επεξήγηση της επιβράδυνσης της προόδου.

Σε όλο τον κόσμο, πάνω από 68 χώρες εξακολουθούν να ποινικοποιούν τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. Μια άλλη ανάλυση που επισημαίνεται στην έκθεση διαπίστωσε ότι οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και άλλοι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες που ζουν σε αφρικανικές χώρες με τους πιο κατασταλτικούς νόμους είναι περισσότερο από τρεις φορές λιγότερο πιθανό να γνωρίζουν την κατάστασή τους όσον αφορά τον ιό HIV, από ό, τι οι ομόλογοί τους που ζουν σε χώρες με τους λιγότερο κατασταλτικούς νόμους, όπου η πρόοδος είναι πολύ πιο γρήγορη. Οι εργαζόμενοι στο σεξ που ζουν σε χώρες όπου η εργασία στο σεξ έχει ποινικοποιηθεί έχουν 7 φορές περισσότερες πιθανότητες να ζουν με τον ιό HIV, από ό, τι σε χώρες όπου η εργασία στο σεξ είναι νόμιμη ή μερικώς νομιμοποιημένη.

Η έκθεση δείχνει ότι είναι δυνατή η επίτευξη προόδου όσον αφορά την καταπολέμηση των ανισοτήτων και επισημαίνει τομείς στους οποίους η αντιμετώπιση του AIDS έχει σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο. Για παράδειγμα, ενώ οι έρευνες μεταξύ των κομβικών πληθυσμιακών κατηγοριών συχνά επισημαίνουν χαμηλότερη κάλυψη υπηρεσιών μεταξύ των βασικών πληθυσμών, τρεις κομητείες στην Κένυα έχουν επιτύχει υψηλότερη κάλυψη για τη θεραπεία του HIV μεταξύ των γυναικών εργαζόμενων στο σεξ από ό, τι μεταξύ του γενικού πληθυσμού των γυναικών (ηλικίας 15-49 ετών). Αυτό έχει βοηθηθεί από τον ισχυρό προγραμματισμό του HIV εδώ και πολλά χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών που καθοδηγούνται από την κοινότητα.

Η νέα έκθεση δείχνει ότι η χρηματοδότηση από δωρητές συμβάλλει στην επιτάχυνση της αυξημένης εγχώριας χρηματοδότησης: οι αυξήσεις της εξωτερικής χρηματοδότησης για τον ιό HIV για τις χώρες από το PEPFAR και το Παγκόσμιο Ταμείο κατά τη διάρκεια του 2018-2021 συσχετίστηκαν με τις αυξήσεις της εγχώριας χρηματοδότησης από την πλειονότητα των εθνικών κυβερνήσεων. Χρειάζονται επειγόντως νέες επενδύσεις για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων που σχετίζονται με τον ιό HIV. Τη στιγμή που η διεθνής αλληλεγγύη και η αύξηση της χρηματοδότησης είναι περισσότερο αναγκαίες, πάρα πολλές χώρες υψηλού εισοδήματος περικόπτουν τη βοήθεια για την παγκόσμια υγεία. Το 2021, η διαθέσιμη χρηματοδότηση για προγράμματα κατά του HIV σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ήταν λιγότερη κατά 8 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Η αύξηση της στήριξης των δωρητών είναι ζωτικής σημασίας για την επανεκκίνηση της αντιμετώπισης του AIDS.

Οι προϋπολογισμοί πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην υγεία και την ευημερία όλων των ανθρώπων, ιδίως των ευάλωτων πληθυσμών που πλήττονται περισσότερο από τις ανισότητες που σχετίζονται με τον ιό HIV. Πρέπει να διευρυνθεί το δημοσιονομικό περιθώριο για επενδύσεις στον τομέα της υγείας σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, μεταξύ άλλων μέσω της ουσιαστικής διαγραφής του χρέους και μέσω της προοδευτικής φορολόγησης. Ο τερματισμός του AIDS είναι λιγότερο δαπανηρός από τον μη-τερματισμό του.

Το 2021, 650.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του AIDS και 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι μολύνθηκαν πρόσφατα με τον ιό HIV.

“Αυτό που πρέπει να κάνουν οι ηγέτες/ηγέτιδες του κόσμου είναι ξεκάθαρο”, δήλωσε η κ. Byanyima. «Με μία λέξη: Εξισορρόπηση. Εξίσωση της πρόσβασης στα δικαιώματα, εξίσωση της πρόσβασης στις υπηρεσίες, εξίσωση της πρόσβασης σε καλύτερη επιστήμη και φάρμακα. Η εξισορρόπηση δεν θα βοηθήσει μόνο τους περιθωριοποιημένους/περιθωριοποιημένες. Θα βοηθήσει τους πάντες.»